Berlin Alexanderplatz

Όταν το Φθινόπωρο του 1980 παρουσιάστηκε στη γερμανική τηλεόραση -σε 13 επεισόδια- το φιλμ του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ ‘Berlin Alexanderplatz’, οι τηλεθεατές έμειναν άναυδοι: το φιλμ, που βασιζόταν στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Alfred Döblin, έσπαγε τα μέχρι τότε εικαστικά δεδομένα της τηλεόρασης. Για πολλούς κριτικούς τέχνης ήταν μεγαλειώδες, για άλλους όμως ‘σκοτεινό’, ‘βαρύ’ και μεγάλης διάρκειας’. Στην φετινή Berlinale το φιλμ παρουσιάστηκε την Παρασκευή το βράδυ για να τιμηθούν τα 25 χρόνια από το θάνατο του τρομερού παιδιού του νέου γερμανικού σινεμά, που σημειωτέον θα συμπληρωθούν στις 10 Ιουνίου.

«Ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ είναι ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς καλλιτέχνες, και αυτόν τον τίτλο δεν μπορεί να τον αμφισβητήσει κανείς».

Με αυτά τα λόγια ο υφυπουργός πολιτισμού Μπέρντ Νόιμαν προχώρησε στο βήμα για να εκφωνήσει το εγκώμιο για τον μεγάλο Γερμανό καλλιτέχνη, μια cult φιγούρα του νέου γερμανικού κινηματογράφου.

Στην παρουσίαση του φιλμ παραβρέθηκαν, εκτός από το πολυπληθές κοινό και τους επισήμους, και οι πρωταγωνιστές της ταινίας ‘Berlin Alexanderplatz’. Ο Γκύντερ Λάμπρεχτ, που ενσάρκωσε τον βασικό ήρωα Franz Biberkopf, δήλωσε για τον Φασμπίντερ: «Ένοιωθε, διαισθανόταν πολύ καλά – πρόκειται για πραγματική ποιότητα- εάν η κάθε φιγούρα ταίριαζε στον ρόλο. Εάν αντιλαμβανόταν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά, τότε αμέσως επενέβαινε, διόρθωνε, μιλούσε. Η τριανδρία Φασμπίντερ – Λάμπρεχτ - Döblin λειτούργησε όμως καλά. Ήταν μια τριανδρία, που συγκρουόταν απολαυστικά, νομίζω ότι ήταν πάρα πολύ καλή».

Το ότι ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ ήταν από τους πιο δημιουργικούς καλλιτέχνες του γερμανικού κινηματογράφου σήμερα δεν το αμφισβητεί κανείς, απλώς η παρουσίαση του φιλμ στην Berlinale το θύμισε. «Επρόκειτο για μια τραγική φιγούρα με μεγάλη διαίσθηση» είπε η Χάνα Σιγκούλα, μία από τις πρωταγωνίστριες στο φιλμ, αλλά και αγαπημένη ερμηνεύτρια του Φασμπίντερ: «Έλεγε πάντα, όταν θα γεράσετε, θα συναντιόσαστε, αλλά εγώ θα έχω προ πολλού εξαφανιστεί. Ήταν πεπεισμένος ότι θα πέθαινε νέος. Εάν έχει αυτό κάποια σχέση με τον πρόωρο χαμό του, εάν δηλαδή καταναλώνονται ψυχικά τόσο ώστε να πεθάνει ή εάν πέθανε γιατί ήξερε ότι δεν είχε πολύ χρόνο στη διάθεσή του, δεν τολμώ να το απαντήσω».

Ωστόσο εν ζωή ο Φασμπίντερ κατηγορήθηκε συχνά ότι εξιδανίκευε την τρομοκρατία της RAF και την εξτρεμιστική αριστερά. Σήμερα τα πράγματα φαίνεται να άλλαξαν: ακόμη και ο Χριστιανοδημοκράτης υφυπουργός τον αποκαλεί ‘μεγάλο καλλιτέχνη’ και ταυτόχρονα το Ομοσπονδιακό Ίδρυμα για τον Πολιτισμό προσέφερε αρκετά από τα 1,4 εκατ. ευρώ που κόστισε η αποκατάσταση του φιλμ με νέες ψηφιακές μεθόδους.