Aγωνία για την απόφαση της Καρλσρούης

Επιτρέπεται ο Γερμανός πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ να επικυρώσει με την υπογραφή του τους νόμους που αφορούν στη λειτουργία του ESM και του Δημοσιονομικού Συμφώνου; Ή μήπως δεν συνάδουν με το γερμανικό Σύνταγμα. Αυτή την τελευταία άποψη, υποστηρίζει ο νομικός Κρίστοφ Ντέγκενχαρτ, ο οποίος μαζί με την πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Χέρτα Ντόιμπλερ Γκμελίν, προσέφυγε στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

«Η κύρια θέση μας είναι ότι η πολιτική διάσωσης του ευρώ και ειδικά ο ESM, καθώς πλέον και η πολιτική που ασκείται μέσω της ΕΚΤ, θίγουν τη δημοκρατική αρχή τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε γερμανικό επίπεδο», τονίζει ο νομικός.

Άλλα σημεία πάνω στα οποία ασκείται κριτική: το σύμφωνο λειτουργίας του ESM δεν προβλέπει καμία ρήτρα καταγγελίας και κανέναν περιορισμό ευθύνης. Το διοικητικό συμβούλιο του ESM αποτελείται από τους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης, και θεωρητικά ανάλογα με τις ανάγκες, μπορεί να αυξάνει το κεφάλαιο του μηχανισμού, άρα και τη συνεισφορά των χωρών. Με αυτό τον τρόπο όμως παρακάμπτεται το κυριαρχικό δικαίωμα του γερμανικού κοινοβουλίου να αποφασίζει για τον προϋπολογισμό. Κι έτσι εμμέσως θα ίσχυε, μέσω του ESM, η ρήτρα No-Bail-Out. Τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν όμως συμφωνήσει πως δεν θα ευθύνονται για τα χρέη άλλων χωρών μελών της.

Η αντίθετη άποψη …

Ο Ίνγκολφ Πέρνικε, συνταγματολόγος και συνιδρυτής του Ινστιτούτου Βάλτερ Χάλσταϊν για το Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο με έδρα το Βερολίνο, έχει αντίθετη άποψη:

«Το θέμα είναι ότι σε κάθε περίπτωση που θα απαιτείται αύξηση του κεφαλαίου του ESM, θα πρέπει και η Γερμανία να συναποφασίσει. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν το επιθυμεί, μπορεί να προβάλλει βέτο».

Την ίδια άποψη έχει και ο Φραντζ Μάγερ, ειδικός σε θέματα ευρωπαϊκού δικαίου, ο οποίος υποστηρίζει πως από πλευράς λειτουργίας της δημοκρατίας, η Γερμανία διαθέτει όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να την εγγυηθεί. Αναφορικά με την ανάληψη χρεών τρίτων χωρών λέει σχετικά:

«Δεν είναι απαραίτητο να βοηθήσει κανείς, ωστόσο υπάρχει η δυνατότητα. Εδώ θα μπορούσε να πει κανείς πολλά σχετικά με την αρχή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και τις περιπτώσεις όπου αυτή προβλέπεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου».

Τα επιχειρήματα που προβάλλονται και από τις δυο πλευρές φαίνονται ισχυρά. Και η τελική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου θα έχει πάντως ιδιαίτερα μεγάλη πολιτική βαρύτητα.

Daphne Grathwohl / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη