60 χρόνια έρευνας γιορτάζει το CERN

Στο επίκεντρο της έρευνας στο CERN βρίσκονται εδώ και 60 χρόνια θεμελιώδη ερωτήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Ερευνητές από όλον τον κόσμο εργάζονται αδιάλειπτα με στόχο να δώσουν απαντήσεις σε θέματα που αφορούν την προέλευση του σύμπαντος. Το CERN ιδρύθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1954, ενώ σήμερα απαριθμεί 21 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. «Στόχος του CERN είναι η φιλία και η συνεργασία ερευνητών από διαφορετικές χώρες. Στο CERN μπορεί να μην ξέρεις καν ποιος ερευνητής κάθεται δίπλα σου. Ωστόσο όλοι δουλεύουν για τον ίδιο σκοπό», αναφέρει στη DW o Ρολφ Ντίτερ Χόιερ, διευθυντής του CERN.

Καθόλη τη διάρκεια αυτής της επιστημoνικής του πορείας, το CERN έχε γνωρίσει σπουδαίες διακρίσεις. Αποκορύφωμα η βράβευση με το Νόμπελ Φυσικής το 2013 των Πίτερ Χιγκς και του Φρανσουά Ενγκλέρ για την ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς ή αλλιώς «σωματιδίου του Θεού».

Μόλις το 5% του σύμπαντος έχει χαρτογραφηθεί

Μέχρι σήμερα μόλις το 5% του σύμπαντος έχει χαρτογραφηθεί από αστρονόμους και κοσμολόγους. Σύμφωνα με μετρήσεις του ευρωπαϊκού δορυφόρου PLANCK, το υπόλοιπο 70% της κοσμικής ύλης αποκαλείται «σκοτεινή ενέργεια» και γίνεται αντιληπτή μέσω της βαρυτικής έλξης. Η σκοτεινή ενέργεια λειτουργεί ως δύναμη άπωσης, ωθώντας τα πλανητικά σώματα μακριά το ένα από το άλλο και δημιουργώντας χώρο. Το υπόλοιπο 25% αποτελεί τη λεγόμενη «σκοτεινή ύλη».

Ήδη από τη δεκαετία του 1930 οι επιστήμονες έκαναν λόγο για την ύπαρξη αυτής της μυστηριώδους σκοτεινής ύλης. Τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα είναι τεράστια, κι έτσι με ειδικά προγράμματα, όπως το Millennium Simulation (Προσομοίωση της χιλιετίας) οι αστροφυσικοί μπορούν να αναπαραστήσουν και να παρακολουθήσουν μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών τις συμπαντικές διεργασίες. Βάσει των μοντέλων προσομοίωσης του σύμπαντος οι ερευνητές μπορούν να «παίξουν» με τις μεταβλητές προς θεμελίωση ή κατάρριψη των υποθέσεών τους.

Με το βλέμμα στραμμένο στο σύμπαν

Η σκοτεινή ύλη αποτελεί το κατεξοχήν αντικείμενο μελέτης στο CERN. Σημαντικό ρόλο για τον εντοπισμό στοιχειωδών σωματιδίων που μαρτυρούν την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης διαδραματίζει ο μεγάλος επιταχυντής αδρονίων LHC. «Οι ηλεκτρονικές προσομοιώσεις μας βοηθούν να δούμε που πρέπει να εστιάσουμε στη συνέχεια τα πειράματά μεγάλης κλίμακας», εξηγεί ο Χούμπερτ Κρόχα, ερευνητής από το Ινστιτούτο Φυσικής Μax Plack του Μονάχου, το οποίο συμμετέχει στην έρευνα του CERN.

Σημαντικό βήμα αποτέλεσε η ανακάλυψη του μποζονίου Χιγκς. «Το μποζόνιο Χιγκς θα μπορούσε να αλληλεπιδρά με την σκοτεινή ύλη», εξηγεί ο Χούμπερτ Κρόχα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η σκοτεινή ύλη δεν μπορεί να ανιχνευθεί. Σε εκείνο όμως που εστιάζουν οι φυσικοί είναι η αναγνώριση της ποσότητας «χαμένης ενέργειας» από τη σύγκρουση δύο πρωτονίων και μέσω αυτής στην «αποκρυπτογράφηση» της σκοτεινής ύλης.

Μικρόκοσμος, μακρόκοσμος, κβαντική μηχανική και θεωρία της σχετικότητας. Στόχος των επιστημόνων του CERN για το μέλλον είναι αναμφίβολα η σύνδεση όλων αυτών στη βάση μίας συνεκτικής αρχής που θα συνέχει και θα εξηγεί την γέννηση του σύμπαντος όσο αλλά και τις απαρχές της ύπαρξής μας.

Δήμητρα Κυρανούδη / Cornelia Borrmann / Fabian Schmidt, dpa