2009: μια ακόμη χρονιά μεγάλων προκλήσεων για την Ευρώπη

Σε θρίλερ εξελίχθηκε το 2009 η επικύρωση της Συνθήκης της Λισσαβόνας. Τη χρονιά που πέρασε το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ΕΕ βρέθηκε πολλές φορές στο χείλος του γκρεμού, αλλά κατάφερε να επιβιώσει. Το τελευταίο εμπόδιο άκουγε στο όνομα «Βάτσλαβ Κλάους».

Σε ισχύ η Συνθήκη της Λισσαβόνας

Ο Τσέχος πρόεδρος έκανε ό,τι μπορούσε προκειμένου να μην βάλει την υπογραφή του στη μεταρρυθμιστική συνθήκη. Επιστρατεύθηκε το βαρύ πυροβολικό της ΕΕ για να πεισθεί ο ευρωσκεπτικιστής πρόεδρος να συναινέσει. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έφερε τον κ. Κλάους πολλές φορές ενώπιον των ευθυνών του. «Βρισκόμαστε ενώπιον μιας κατάστασης, όπου μια χώρα είναι αντιμέτωπη με όλες τις άλλες, αλλά και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Και η ευθύνη που φέρει αυτή η χώρα είναι πολύ σοβαρή», είχε δηλώσει ο κ. Μπαρόζο. Στο τέλος ο Βάτσλαβ Κλάους υπέγραψε και έτσι η Συνθήκη της Λισσαβόνας τέθηκε την 1η Δεκεμβρίου σε ισχύ.

Η επανεκλογή Μπαρόζο

Αλλά και ο ίδιος ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έγινε αντικείμενο διαμάχης εντός της ΕΕ. Η πρόθεση του Πορτογάλου πολιτικού να διεκδικήσει μια δεύτερη θητεία στο τιμόνι της Κομισιόν είχε την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αλλά δίχασε τις πολιτικές δυνάμεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τον περασμένο Ιούλιο, ο νέος προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρωθυπουργός της Σουηδίας Φρέντρικ Ράινφελντ άσκησε πιέσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου αυτό να στηρίξει τον κ. Μπαρόζο. Οι Πράσινοι και η Αριστερά είχαν εξαρχής απορρίψει την υποψηφιότητα του Πορτογάλου πολιτικού, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες έπαιζαν ακόμη «κρυφτούλι». Ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής τους ομάδας Μάρτιν Σουλτ ζητούσε από τον υποψήφιο δεσμεύσεις. Απευθυνόμενος στον προεδρεύοντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχε υπογραμμίσει: «Σας είχα προτείνει, κύριε Ράινφελντ, να στείλετε τον υποψήφιό σας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να μας πει τι έχει σκοπό να κάνει για να δούμε και εμείς, επί τη βάσει των δεσμεύσεών του, εάν θα του διασφαλίσουμε πλειοψηφία ή όχι. Φοβούμαι όμως ότι εάν ο υποψήφιός σας δεν καταβάλει προσπάθειες δεν θα διασφαλίσει την απαιτούμενη πλειοψηφία».

Τελικά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τον κ. Μπαρόζο.

Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης

Ένα από τα σοβαρότερα θέματα που εκλήθη να διαχειριστεί η ΕΕ ήταν το 2009 η παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, η οποία κορυφώθηκε τη χρονιά που πέρασε. Η κρίση ανάγκασε πολλές χώρες να δαπανήσουν δισεκατομμύρια ευρώ προκειμένου να αποφευχθεί η κατάρρευση της οικονομίας. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ δεν έπαψε όμως να υπενθυμίζει στις χώρες-μέλη και κυρίως στις ισχυρές ότι θα πρέπει να τηρούν το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας.

«Όσον αφορά τη Γερμανία και τη Γαλλία, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τους ίδιους κανόνες όπως και οι άλλες χώρες-μέλη. Το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας και Ανάπτυξης είναι το άλφα και ωμέγα», διαμηνύει ακόμη και σήμερα ο κ. Τρισέ.

Μικρά βήματα για τη διεύρυνση

Μικρά, αλλά ουσιαστικά ήταν τα βήματα της ΕΕ στην κατεύθυνση της διεύρυνσης. Η άρση της υποχρέωσης βίζας για τη Σερβία, το Μαυροβούνιο και την πΓΔΜ συνιστά ένα ακόμη βήμα προσέγγισης των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ. Ταυτόχρονα δόθηκε ώθηση στην ενταξιακή διαδικασία της Κροατίας, ενώ η προοπτική ένταξης της Τουρκίας εξακολουθεί να διχάζει τους Ευρωπαίους.

Η ΕΕ απέκτησε πρόεδρο

Η επικύρωση της Συνθήκης της Λισσαβόνας οδήγησε στην καθιέρωση δύο νέων αξιωμάτων στην ΕΕ: του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας. Μετά από διαβουλεύσεις που διήρκεσαν πολλές εβδομάδες, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων κατέληξαν στα πρόσωπα που θα στελέχωναν τα δύο αυτά αξιώματα: Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανέλαβε ο Βέλγος πρωθυπουργός Χέρμαν βαν Ρομπέι και εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής η Βρετανίδα Κάθριν Άστον. Οι Ευρωπαίοι θεωρούν τον κ. Ρομπέι περισσότερο συντονιστή, παρά ηγέτη της Ευρώπης. Ο ίδιος πάντως δεν ασχολείται με αυτό το ζήτημα. «Η προσωπική μου άποψη υπακούει στην άποψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτό που σκέφτομαι δεν είναι σημαντικό. Ο ρόλος μου είναι να αναζητώ τη συναίνεση στο ένα ή στο άλλο ζήτημα», είχε δηλώσει ο Βέλγος πολιτικός.

Και με αυτή τη σύνθεση, η ΕΕ μπαίνει στο 2010, ατενίζοντας με συγκρατημένη αισιοδοξία τα μεγάλα θέματα της Ευρώπης και του πλανήτη.

Christoph Hasselbach/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου