Σκανάροντας το παρελθόν

H τεχνολογία απέναντι στη φθορά του χρόνου. Οι ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΙΠ.ΤΗΛ.) του ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης)  ενώνουν τις δυνάμεις τους με γερμανούς επιστήμονες και άλλους ευρωπαίους εταίρους, στη διάσωση και ανάδειξη των αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, μέσω μίας πρωτοποριακής μεθόδου.

Μέσω αισθητήρων μελετώνται αρχαιολογικά ευρήματα, αγιογραφίες της βυζαντινής περιόδου καθώς και μεταλλικά αντικείμενα από την περίοδο της Αναγέννησης. Σκοπός; Η κατανόηση του φαινομένου της φθοράς τους στο χρόνο και η δημιουργία τόσο ψηφιακών όσο και φυσικών αντιγράφων μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης. Εξαιρετικά χρήσιμο τόσο για την επιστημονική κοινότητα όσο και για το ευρύ κοινό. Όπως επισημαίνει ο ερευνητής Αναστάσιος Δρόσου: «Το ολοκληρωμένο σύστημα θα είναι φορητό και θα επιτρέπει μέσω ενός μηχανικού βραχίονα την αυτοματοποιημένη ψηφιοποίηση ενός αντικειμένου καθώς και τη λήψη και ανάλυση σημειακών μετρήσεων για την επιλογή κατάλληλων τεχνικών συντήρησης.»

Τεχνολογίες φιλικές προς τον χρήστη

Η βελτίωση της προσβασιμότητας του κοινού είναι βασική προτεραιότητα του έργου. Έτσι, λαμβάνεται ειδική μέριμνα ώστε οι σχετικές τεχνολογίες που αναπτύσσονται να είναι φιλικές προς τον χρήστη. «Μπορεί να βοηθήσει χώρες με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και με τεράστιο αριθμό αρχαιολογικών ευρημάτων, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, να τα διαχειριστούν κατάλληλα ώστε αφενός να τα προστατεύσουν και να τα αποκαταστήσουν αλλά και αφετέρου να τα αναδείξουν σε ένα ευρύτερο κοινό που αυτή τη στιγμή δεν έχει πρόσβαση σε αυτά για γεωγραφικούς ή οικονομικούς λόγους», επισημαίνει ο διευθυντής του ΙΠ.ΤΗΛ. Δημήτριος Τζοβάρας. Οι τεχνολογίες που αναπτύσσονται θα έχουν εφαρμογή σε μια ευρεία γκάμα αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, συμπεριλαμβανομένων πινάκων ζωγραφικής, εικόνων, αγαλμάτων καθώς και μικρότερων αντικείμενων.

Οι Γερμανοί εταίροι του έργου συμβάλλουν αποφασιστικά με την υψηλή τους τεχνογνωσία. Το Ινστιτούτο Fraunhofer έχει αναλάβει την τρισδιάστατη ρεαλιστική εκτύπωση των αντικειμένων. Μέσω των σύγχρονων εργαλείων που χρησιμοποιεί, αποτυπώνει το χρώμα, την υφή, τη φωτεινότητα και τη λάμψη του αντικειμένου με χαρακτηριστική λεπτομέρεια. Σίγουρα δεν πρόκειται για μία εύκολη διαδικασία: «Πρέπει να προσέξουμε ποια οπτικά δεδομένα είναι τα απαραίτητα για την αναπαραγωγή και πώς αυτά θα μπορέσουν να αποτυπωθούν σε τρισδιάστατη μορφή», λέει ο κ. Φίλιπ Ούρμπαν εκ μέρους της ομάδας του Ινστιτούτου που συμμετέχει στο έργο. Δεν είναι η πρώτη φορά που λαμβάνουν μέρος σε μία τέτοια πρωτοβουλία. «Είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε τους ευρωπαϊκούς πολιτιστικούς θησαυρούς και να τους καταστήσουμε προσιτούς στο κοινό», τόνισε χαρακτηριστικά.

 Στόχος ένα εικονικό μουσείο

Οι αλλαγές στο περιβάλλον και οι φυσικές καταστροφές αποτελούν σοβαρή απειλή να χαθούν σημαντικά στοιχεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. «Με τη ψηφιακή αρχειοποίηση μπορούμε να συμβάλλουμε στη διάσωσή της, με τη μορφή της αναδημιουργίας τους σε ένα εικονικό μουσείο, που θα είναι και το τελικό αποτέλεσμα του έργου», δήλωσε μιλώντας στη Deutsche Welle o κ. Ντάνιελ Mπάρτσεβιτς από την γερμανική εταιρεία BWTEK που εξειδικεύεται στη ψηφιακή μοντελοποίηση. Οι γερμανοί εταίροι του έργου, ικανοποιημένοι από την παραγωγική συνεργασία με την ελληνική πλευρά, προσδοκούν την εντατικοποίησή της, ειδικότερα τη συνεργασία με το ίδρυμα «Ορμύλια» από τη Χαλκιδική, που επίσης συμμετέχει στο έργο, για τη διάσωση της εκκλησιαστικής κληρονομιάς.

Το έργο Scan4Reco χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα HORIZON 2020 της. Ε.Ε, που αποτελεί πολύτιμο χρηματοδοτικό εργαλείο για τους ερευνητές. Το ελληνικό ερευνητικό κέντρο μάλιστα πρόσφατα συγκαταλέχθηκε μεταξύ των πενήντα πρώτων της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις τους στο πρόγραμμα αυτό. Σύσσωμη η ερευνητική ομάδα του έργου προσδοκά και την περαιτέρω οικονομική εκμετάλλευση, μόλις αυτό ολοκληρωθεί. Οι τεχνολογίες που διευκολύνουν την ψηφιακή ενσωμάτωση μπορούν να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον. Η επιστήμη στην υπηρεσία του πολιτισμού, για τη διάσωση του χθες στις επόμενες γενιές.

Διογένης Δημητρακόπουλος