Δεύτερη ευκαιρία για τους ακροδεξιούς στην Αυστρία

Ήταν ακριβώς στις 12.02 της Παρασκευής, όταν ο πρόεδρος του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου Γκέρχαρντ Χόλτσινγκερ έγραψε ιστορία διατυπώνοντας με απόλυτη σαφήνεια την απόφαση του σώματος: «Σε μη νομική γλώσσα σημαίνει επανάληψη του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών». Μετά από ακρόαση 67 μαρτύρων από διαφορετικές εκλογικές περιφέρειες δεν απέμεινε στο Δικαστήριο άλλη επιλογή από το να ακυρώσει τη νίκη του Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν, υποψηφίου των Πρασίνων, που είχε κριθεί κυριολεκτικά στο νήμα με αντίπαλο τον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ. Ήδη η επικράτησή του στον β΄γύρο παρομοιάστηκε με «πολιτικό σεισμό».

Παρατυπίες στην καταμέτρηση

Τι όμως ήταν αυτό που οδήγησε σε αυτήν την πρωτοφανή στα αυστριακά και ευρωπαϊκά χρονικά απόφαση; Καταρχήν, στο Συνταγματικό Δικαστήριο προσέφυγε το ίδιος ο Χόφερ επικαλούμενος ατασθαλίες στην καταμέτρηση ψήφων. Από την ακρόαση των μαρτύρων προέκυψαν όντως παρατυπίες στην καταμέτρηση σε ορισμένα εκλογικά κέντρα. Για παράδειγμα, πολλές επιστολικές ψήφοι καταμετρήθηκαν το Σάββατο το βράδυ πριν ανοίξουν οι κάλπες την Κυριακή, ενώ σύμφωνα με τον εκλογικό νόμο θα έπρεπε να γίνει τη Δευτέρα το πρωί μετά το κλείσιμο. Εκτός αυτού, στην καταμέτρηση συμμετείχαν αναρμόδιοι. Ωστόσο, δεν διαπιστώθηκαν κρούσματα καλπονοθείας ή σκόπιμες παρεμβάσεις αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος. Στο αιτιολογικό της απόφασης ο πρόεδρος του Δικαστηρίου Χόλτσινγκερ επισημαίνει ότι το γράμμα του εκλογικού νόμου πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά με γνώμονα την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο κράτος δικαίου και συνεπώς στη δημοκρατία. «Δεν υπάρχουν νικητές, ούτε ηττημένοι» ανέφερε.

Η απόφαση φέρνει μεγάλη ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό. Καταρχήν, ο Βαν ντερ Βέλεν δεν πρόκειται να ορκιστεί πρόεδρος στις 8 Ιουλίου, όπως είχε προγραμματιστεί. Ο μεταβατικός πρόεδρος Χάιντς Φίσερ θα αντικατασταθεί από ένα κολλέγιο αξιωματούχων αποτελούμενων από τον πρόεδρο της βουλής και τους δύο αντιπροέδρους, μεταξύ των οποίων ανήκει όλως περιέργως και ο υποψήφιος του κόμματος των Ελευθέρων Νόρμπερτ Χόφερ. Ακριβής ημερομηνία της νέας προσφυγής στις κάλπες δεν υπάρχει, αλλά θα γίνει κάποια στιγμή το φθινόπωρο, τέλος Σεπτεμβρίου ή αρχές Οκτωβρίου. Ο Βαν ντερ Βέλεν δήλωσε πεπεισμένος για τη νίκη του. «Τα κατάφερα μια φορά, γιατί να μην τα καταφέρω και μια δεύτερη», είπε. Για «θεραπευτικό σοκ» και «νίκη του κράτους δικαίου» έκανε λόγο ο ακροδεξιός Χάινς - Κρίστιαν Στράχε, επικεφαλής του εθνικιστικού κόμματος των Ελευθέρων, ο οποίος δήλωσε ότι έχουν ήδη ξεκινήσει οι προετοιμασίες για την επανάληψη του δεύτερου γύρου με υποψήφιο πάλι τον Νόρμπερτ Χόφερ.

Προσφυγικό και Brexit

Αναλυτές προβλέπουν έναν ιδιαίτερα έντονο προεκλογικό αγώνα, όπου το Brexit θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο Χόφνερ, μόλις έγινε γνωστό το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος, έσπευσε να ζητήσει διενέργεια δημοψηφίσματος και στην Αυστρία για την παραμονή της στην ΕΕ. «Εάν η ΕΕ μέσα σε ένα χρόνο δεν αποφασίσει μεταρρυθμίσεις, θα πρέπει να αναρωτηθούμε, εμείς οι Αυστριακοί, εάν θέλουμε να παραμείνουμε μέλος της», είχε απειλήσει. Αντίθετα ο Βαν ντε Μπέλεν είναι ένθερμος θιασώτης της ΕΕ.

Οι επιπτώσεις από τη δικαστική απόφαση είναι δύσκολο να σταθμιστούν. Η ελβετική Tages-Anzeiger φοβάται σύμφωνα με μια πρώτη εκτίμηση ότι η ρήξη στη χώρα θα γίνει ακόμη πιο βαθιά. «Μια νίκη της Δημοκρατίας φαντάζει διαφορετικά», γράφει ο σχολιαστής της. Καυτό θέμα αναμένεται να είναι το προσφυγικό. Το φθινόπωρο δεν αποκλείεται να αυξηθεί ο αριθμός των αιτούντων άσυλο τόσο πολύ που να προκληθεί μεγάλο πρόβλημα. Αυτό θα μπορούσε να τροφοδοτήσει κλίμα αντιπαραθέσεων σε τηλεοπτικά ντιμπέιτ. Υπάρχει και μια άλλη συνέπεια. «Ο κυβερνητικός συνασπισμός συντηρητικών και σοσιαλιστών είναι καταδικασμένος σε συσπείρωση και ομόνοια» υποστηρίζει ο πολιτικός επιστήμων Πέτερ Φιλτσμάιερ με το βλέμμα στραμμένο στους επόμενους μήνες. «Ανοιχτή διαμάχη λειτουργεί προς το συμφέρον των ακροδεξιών». Σημαντική λεπτομέρεια: πριν τον δεύτερο γύρο ο καγκελάριος Κρίστιαν Κερν είχε ταχθεί υπέρ του Βαν ντερ Μπέλεν.

Ειρήνη Αναστασοπούλου (dpa,afp)