Όχι στην εμπορευματο-ποίηση της ευθανασίας

Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία δηλαδή με άλλα λόγια η ευθανασία με την χορήγηση θανατηφόρων φαρμάκων σε βαριά ασθενή από ενώσεις προσώπων, σωματεία ή οργανισμούς καθώς και μεμονωμένα φυσικά πρόσωπα έναντι αμοιβής θα απαγορεύεται στο μέλλον στη Γερμανία. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα του νομοσχεδίου για την ευθανασία που υπερψήφισε την Παρασκευή (6 Νοεμβρίου) το γερμανικό κοινοβούλιο κατά τον τελευταίο γύρο της σχετικής ψηφοφορίας, με 360 θετικές ψήφους σε σύνολο 602. Το νομοσχέδιο αυτό, που κατάφερε τελικά να λάβει την επικύρωση της Ολομέλειας, είχαν εισηγηθεί ο χριστιανοδημοκράτης βουλευτής Μίκαελ Μπραντ μαζί με την βουλευτή των Σοσιαλδημοκρατών Kέρστιν Γκρίζε.

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου στόχος είναι να απαγορευθεί στη Γερμανία η «εμπορευματοποίηση» της ευθανασίας, καθιστώντας παράνομη την υποβοηθούμενη αυτοκτονία από νομικά ή φυσικά πρόσωπα που εξειδικεύονται αποκλειστικά στην παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών. Σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο όσοι κατ´ επάγγελμα βοηθούν χρόνια και βαριά ασθενείς να αυτοκτονήσουν, παρέχοντάς τους θανατηφόρα φαρμακευτικά σκευάσματα έναντι χρηματικής αμοιβής απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως και τριών χρόνων. Ωστόσο μια καλύτερη ανάγνωση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μολονότι προβλέπονται ποινικές κυρώσεις για όσους συμβάλουν στην ενεργητική υποβοήθηση της ευθανασίας με χορήγηση φαρμάκων, το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν οδηγεί σε μία καθολική ποινικοποίηση της ευθανασίας. Ανοιχτό φαίνεται να παραμένει επίσης το κεφάλαιο της παθητικής ευθανασίας, δηλαδή της διακοπής της θεραπείας, αγωγής ή μηχανικής υποστήριξης κατόπιν αιτήματος του ασθενούς.

Τέσσερα διαφορετικά νομοσχέδια

Το θέμα της ευθανασίας διχάζει τη γερμανική βουλή εδώ και καιρό και μόνο για ομοφωνία δεν μπορούμε να μιλήσουμε. Αυτό άλλωστε υποδηλώνει και το γεγονός ότι κατατέθηκαν τέσσερα διαφορετικά νομοσχέδια, εκ των οποίων τα τρία δεν κατάφεραν τελικά να επικρατήσουν στην Ολομέλεια. Το περιέχομενό τους κινήθηκε από την πλήρη απαγόρευση της ευθανασίας με οποιαδήποτε μορφή μέχρι τη νομιμοποίηση των περισσότερων και πιο διαδεδομένων μορφών ενεργητικής και παθητικής ευθανασίας. Για παράδειγμα ο βουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών Πάτρικ Ζένμπουργκ τάχθηκε υπέρ της επιβολής αυστηρών ποινών για μέσο που οδηγεί στην πρόκληση του θανάτου ασθενούς, τονίζοντας ότι υποχρέωση των γιατρών είναι να προσταστεύουν τη ζωή και όχι να βοηθούν ένα ασθενή να πεθάνει. Αντίθετα η βουλευτής των Πρασίνων Ρενάτε Κούναστ θεωρεί ότι ο τρόπος επιλογής του θανάτου ενός ατόμου δεν πρέπει να αφορά την πολιτεία.

Eπιπλέον η πρόταση των Μπραντ και Γκρίζε διευκρίνιζε ότι με την απαγόρευση της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας δεν τίθεται κάποιου είδους έλεγχος της ιατρικής εργασίας. Όπως υπογράμμισε και ο υπουργός Υγείας Χέρμαν Γκρέχε στόχος του νέου νομικού πλαισίου περί ευθανασίας δεν είναι η ποινική δίωξη γιατρών. Σύμφωνα με τους βουλευτές που τάχθηκαν υπέρ, στόχος είναι να αποφευχθεί η μετατροπή ενός τέτοιου ευαίσθητου ζητήματος που άπτεται της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης. Σε κάθε περίπτωση, όπως δήλωσε και ο Μίκαελ Μπραντ εκ των εισηγητών, αποτελεί σημαντικό βήμα για τον δημόσιο διάλογο στη Γερμανία ότι το θέμα της ευθανασίας «βγήκε από την γκρίζα ζώνη των ταμπού» συμπληρώνοντας ότι «ο θάνατος δεν μπορεί να προσφέρεται ως υπηρεσία». Από την άλλη πλευρά, έντονη ήταν η αντίδραση του προέδρου του Γερμανικού Ιατρικού Συλλόγου Φρανκ Ούλριχ Μοντγκόμερι, ο οποίος υποστηρίζει ότι το νομοσχέδιο Mπραντ – Γκρίζε «υποσκάπτει τα θεμέλια της σχέσης εμπιστοσύνης που πρέπει να υπάρχει μεταξύ γιατρού και ασθενούς».

Δήμητρα Κυρανούδη (DW, dpa)