Χρήματα αλλά όχι πολιτική επιρροή

Οι προσδοκίες από τη συνάντηση της Ουάσιγκτον είναι μάλλον κάτι πάρα πάνω από συγκρατημένες, οι πρωταγωνιστές για την επίλυση του Μεσανατολικού δίνουν τα χέρια, χαμογελούν στο φακό, οι σκληρές διαπραγματεύσεις θα γίνουν όμως όταν κάμερες και φωτογράφοι απομακρυνθούν. Και σε αυτές τις διαπραγματεύσεις η Ε.Ε. η οποία δίνει και τα περισσότερα χρήματα για την ανοικοδόμηση της περιοχής, ήταν και παραμένει πολιτικά απούσα.

Οι δυσκολίες της Ε.Ε.

Όταν η Κάθριν Αστον, εντεταλμένη για την εξωτερική πολιτική της Ένωσης ρωτήθηκε πριν λίγο καιρό για την ευρωπαϊκή πολιτική στο Μεσανατολικό συνόψισε την άποψή της ως εξής: «Θεωρούμε ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία μέσα σε δύο χρόνια, και να οδηγήσουν στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, δημοκρατικού και βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους, που θα υπάρχει εν ειρήνη και ασφαλεία μαζί με το Ισραήλ και τις άλλες γειτονικές χώρες».

Ο στόχος αυτός μοιάζει σήμερα μακρινός όσο ποτέ άλλοτε και οι Ευρωπαίοι διατηρούν ελάχιστες προσδοκίες από τις διαπραγματεύσεις στην Ουάσιγκτον. Ο λόγος αναζητείται καταρχήν στην παλαιστινιακή πλευρά. Η ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, η οποία κατέχει τη λωρίδα της Γάζας, έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να αναγνωρίσει την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ και η επίσημη παλαιστινιακή διοίκηση ουσιαστικά κυβερνά μόνο στη Δυτική Όχθη. Από ισραηλινή πλευρά η συνέχιση της οικοδόμησης σπιτιών για τους εποίκους και του αποκλεισμού της Γάζας προκαλούν ανησυχία στην Ε.Ε.

Η δυσαρέσκεια των Βρυξελλών κορυφώθηκε με την επιδρομή ισραηλινών κομμάντος στο Στολίσκο της Ειρήνης και τη δολοφονία Τούρκων ακτιβιστών. Η Βελγίδα Βερονίκ ντε Κέυζερ από το Σοσιαλιστικό Κόμμα δήλωσε: «Πρόκειται για τραγωδία και για το Ισραήλ. Γιατί η χώρα έχει χάσει την ανθρώπινη λογική και την έννοια του διεθνούς δικαίου».

Μεγάλη χρηματοδότηση, ελάχιστη επιρροή

Το 2008 η Ε.Ε. είχε αποφασίσει την αναβάθμιση των σχέσεών της με το Ισραήλ, αλλά υπό αυτές τις συνθήκες κάτι τέτοιο στην πράξη δεν είναι εφικτό. Και οι δύο πλευρές, τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι, δυσκολεύουν την Ευρώπη να βρει το βηματισμό της και να διαμορφώσει μια αποτελεσματική πολιτική συνεννόησης. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Ε.Ε. είναι με απόσταση ο μεγαλύτερος χρηματοδότης της παλαιστινιακής αρχής με 1 δις ευρώ ετησίως.

Χωρίς τα χρήματα από τις Βρυξέλλες δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα σημαντικό τμήμα υπηρεσιών στις παλαιστινιακές περιοχές. Ένα από τα προβλήματα είναι ότι αυτή η συμβολή δεν καταγράφεται δημόσια. Σημαντική είναι η μαρτυρία του Κόλιν Σμιθ, ο οποίος για ένα διάστημα εκπαίδευε Παλαιστίνιους αστυνομικούς. «Είχαμε κάποτε σύσκεψη με Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους αστυνομικούς για ζητήματα συγκοινωνιών», θυμάται, «και επιλέξαμε το θέμα γιατί σκεφτήκαμε ότι δεν έχει πολιτικές προεκτάσεις. Παρόλα αυτά ήταν οι πιο δύσκολες ώρες της ζωής μου. Ωστόσο κάτι άλλαξε με την καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών. Παλαιότερα καταγράφονταν πολλές κλοπές ισραηλινών αυτοκινήτων. Από τότε όμως που η παλαιστινιακή αστυνομία έχει πρόσβαση σε τράπεζα δεδομένων των Ισραηλινών, ο αριθμός των κλοπών μειώθηκε. Σε αυτό το επίπεδο, βλέπουμε ότι κάτι κινήθηκε».

Το βασικό πρόβλημα της Ε.Ε. στο μεσανατολικό είναι η μεγάλη δυσαναλογία ανάμεσα στη στην οικονομική και διπλωματική εμπλοκή. Η επιρροή της είναι ελάχιστη. Και γι αυτό ευθύνεται η ίδια. Η εντεταλμένη για την εξωτερική πολιτική Κάθριν Αστον ήταν προσκεκλημένη στο χθεσινοβραδινό δείπνο πριν την έναρξη των συνομιλιών, προτίμησε όμως να πετάξει στη Κίνα σε επίσκεψη που είχε προγραμματίσει από καιρό. Ένας εκπρόσωπος της Κομισιόν δικαιολόγησε την απουσία με το ότι οι πραγματικές συνομιλίες γίνονται αυστηρά ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές. Πολλοί επικριτές θεωρούν την απουσία ΄Αστον ως ένα λάθος που υπογραμμίζει το σύμπτωμα ότι η εσωστρέφεια της Ε.Ε. είναι αυτή που στην διεθνοπολιτική σκηνή την υποβαθμίζει και την περιθωριοποιεί.

Christoph Hasselbach/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου