1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Φωτογραφίζοντας μια μαύρη τρύπα

22 Μαρτίου 2017

Εδώ και μισό αιώνα οι επιστήμονες μιλούν για τις μαύρες τρύπες. Ωστόσο κανείς μέχρι σήμερα δεν τις έχει φωτογραφίσει. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί τον Απρίλιο με ένα δίκτυο ισχυρών τηλεσκοπίων.

https://p.dw.com/p/2ZiU0
Bildergalerie Schwarze Löcher
Εικόνα: NASA/CXC/M.Weiss

Σε ταινίες του Χόλιγουντ, όπως το Interstellar, μπορεί κανείς να δει μαύρες τρύπες, οι επιστήμονες ωστόσο σε όλο τον κόσμο δεν το έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα. Ήδη από το 1915 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν διατύπωσε την υπόθεση ότι είναι πιθανόν να υπάρχουν τέτοια σημεία στο διάστημα, τα οποία απορροφούν τα πάντα και δεν εκπέμπουν καθόλου φως. Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχει επικρατήσει για αυτά τα φαινόμενα η ονομασία «μαύρες τρύπες».

Ωστόσο κανείς δεν έχει δει στην κυριολεξία μία μαύρη τρύπα. Αυτός είναι τώρα ο στόχος μιας ομάδας επιστημόνων, οι οποίοι θα επιχειρήσουν να φωτογραφίσουν το φαινόμενο τον Απρίλιο. Για τον σκοπό αυτό έχουν στήσει ένα δίκτυο τηλεσκοπίων που ονομάζεται Event-Horizon Telescopes στον Νότιο Πόλο, την Ευρώπη, τη βόρεια και τη νότια Αμερική.

«Είμαστε ενθουσιασμένοι» λέει ο διευθυντής του προγράμματος Σέφερντ Ντόελμαν από το Κέντρο Αστροφυσικής του Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης. «Ετοιμάζουμε το τηλεσκόπιο εδώ και δύο δεκαετίες και τον Απρίλιο θα είμαστε πρώτη φορά σε θέση να εστιάσουμε στο πεδίο δραστηριότητας μιας μαύρης τρύπας». 

Πέρσι είχε προσπαθήσει το Event-Horizon να φωτογραφίσει τη μαύρη τρύπα Sagittarius A, χωρίς όμως επιτυχία. Φέτος έχουν προστεθεί στο δίκτυο και άλλα ισχυρά τηλεσκόπια. Το δίκτυο εστιάζει στα φαινόμενα μία φορά το χρόνο, φέτος αυτό πρόκειται να συμβεί κατά τη διάρκεια της νύχτας από τις 5 έως τις 14 Απριλίου. Κι αυτό επειδή τότε αναμένεται να είναι οι καιρικές συνθήκες ευνοϊκές. Αλλιώς δεν πρόκειται να φανεί καμία μαύρη τρύπα.

«Δεν είναι και πολύ καλή ιδέα να τα βάζει κανείς με τον Αϊνστάιν»

Το 1915 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν διατύπωσε την πρώτη υπόθεση για τις μαύρες τρύπες
Το 1915 ο Άλμπερτ Αϊνστάιν διατύπωσε την πρώτη υπόθεση για τις μαύρες τρύπεςΕικόνα: picture alliance/CPA Media Co. Ltd

Πώς όμως φαντάζονται μια μαύρη τρύπα οι επιστήμονες; Αυτή ακριβώς είναι η εικόνα: ένας φωτεινός δακτύλιος γύρω από έναν μαύρο κύκλο. Ο δακτύλιος αποτελείται από αέριες μάζες και σωματίδια σκόνης, τα οποία βρίσκονται σε ακραία επιτάχυνση βαρύτητας και τελικά «καταβροχθίζονται» από τη μαύρη τρύπα. Λόγω αυτής της επιτάχυνσης θερμαίνεται η ύλη φτάνοντας σε εκατομμύρια βαθμούς κελσίου, και πέφτει εν συνεχεία στην μαύρη τρύπα εκλύοντας ενέργεια με τη μορφή ακτίνων Χ.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Σέφερντ Ντόελμαν, ενδέχεται να αντικρύσουμε κάτι τελείως διαφορετικό: «Δεν είναι και πολύ καλή ιδέα να τα βάζει κανείς με τον Αϊνστάιν, αλλά σε περίπτωση που δούμε κάτι εντελώς διαφορετικό από ό,τι περιμέναμε, τότε θα πρέπει να ξανασκεφτούμε ολόκληρη τη θεωρία της βαρύτητας. Δεν είναι κάτι που περιμένω, αλλά όλα είναι πιθανά και αυτό είναι το ωραίο».

Όπως τονίζει και ο αστροφυσικός Ροτζερ Μπλάντφορντ από το πανεπιστήμιο Στάνφορντ της Καλιφόρνιας, το πείραμα «θα εξηγήσει αυτή τη θεωρία: ότι οι μαύρες τρύπες είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο στο σύμπαν. Εάν το δει κανείς, θα το πιστέψει».

Ωστόσο μέχρι να βγει στη δημοσιότητα η φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας –εφόσον όλα κυλήσουν κατ' ευχήν– θα περάσουν μήνες. Οι επιστήμονες το προβλέπουν για τα τέλη του 2017 ή τις αρχές του 2018. Κι αυτό επειδή πρώτα θα πρέπει να συγκεντρωθούν όλα τα δεδομένα από τα τηλεσκόπια και να αξιολογηθούν. Ο σχετικός όγκος των πληροφοριών υπολογίζεται, κατά τους ειδικούς, στη χωρητικότητα 10.000 ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Κριστίνα Χόρστεν (dpa)