Το φετινό "ελληνικό όνομα" στη Λειψία

Μέρες βιβλίου, μέρες Λειψίας μέχρι την Κυριακή στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου, τη μικρή ανοιξιάτικη αδερφή της φθινοπωρινής μεγάλης στη Φραγκφούρτη. Η έκθεση της Λειψίας πιο κοντά στο συγγραφέα και στον αναγνώστη, το ζητούμενο εδώ δεν είναι η αγοραπωλησία δικαιωμάτων. Αλλά και πιο κοντά στην επικαιρότητα, καθώς φέτος γίνεται και έρανος για τα θύματα του σεισμού στην Ιαπωνία. Ας περιοριστούμε στη λογοτεχνία. Όπως κάθε χρόνο στην ωραία σειρά εκδηλώσεων Μικρές γλώσσες Μεγάλες λογοτεχνίες οι μικροί στον διεθνή καταμερισμό της λογοτεχνικής εργασίας καμώνονται φιλότιμα τους μεγάλους. Ανάμεσά τους η Ελλάδα και η Κύπρος.

Σκαλώνοντας στο κατώφλι

Διάβασαν αποσπάσματα από έργα τους οι Κύπριοι πεζογράφοι Μάριος Μιχαηλίδης και ο νεώτερος Αιμίλιος Σολωμού. Αλλά είναι αμφίβολο αν η ποιητική πρόζα του Μιχαηλίδη και η ανατριχιαστική γραφίδα του Σολωμού εκληφθούν ως μεγάλη λογοτεχνία. Δεν ξέρουμε καν αν εκληφθεί ως τέτοια και το βιβλίο Ένα πεινασμένο στόμα, αποσπάσματα του οποίου διαβάζει στη Λειψία η Λένα Διβάνη, αν και η πρόταση για μετάφρασή του στα γερμανικά δεν έχει απορριφθεί ακόμα από μεγάλο γερμανικό οίκο. Ποιος ξέρει αν θέλξει τους επιμελητές του οίκου η ιστορία του νεαρού Γιάννη Γεωργιάδη που εισβάλλει σαν γοητευτικός και καταστροφικός άγγελος στην τακτοποιημένη ζωή του καθηγητή του στο πανεπιστήμιο. Ωστόσο μετά το 2001, οπότε η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης, έχει κανείς την εντύπωση ότι τα περισσότερα βιβλία Ελλήνων λογοτεχνών σκαλώνουν στο κατώφλι, στο κατώφλι της αγοράς, στο κατώφλι των εκδοτικών οίκων.

Με ελληνικό ονοματεπώνυμο

Αντίθετα ένας συνονόματος του ήρωα της Διβάνη κάνει θραύση αυτή την άνοιξη στη Λειψία. Έτσι ακριβώς. Γιάννης Γεωργιάδης λέγεται και ο ήρωας του τελευταίου βιβλίου του Άρη Φιορέτου με τίτλο Ο τελευταίος Έλληνας που μόλις εκδόθηκε από τον εκλεκτό οίκο Hanser στα γερμανικά. Αυτός ο Σουηδός συγγραφέας με το ελληνικό ονοματεπώνυμο, γιος ενός Έλληνα και μιας Αυστριακής, είναι προφανώς μια ευτυχής αμαλγαμάτωση για τη λογοτεχνία. Ο τελευταίος Έλληνας, μια ιστορία με θέμα την ελληνική μετανάστευση στον εικοστό αιώνα και μια γλώσσα ευρηματική, έχει καταγοητεύσει τη γερμανική κριτική. «Ένα αναπάντεχο, συγκλονιστικό και έξυπνο μυθιστόρημα με μια δόση τρέλας», έγραψε αυτές τις μέρες η Süddeutsche Zeitung. Και στη δική της κριτική η Frankfurter Allgemeine: «Είναι σαν ένα γλωσσικό εργαστήρι που χαλκεύει κάτι πολύ σημαντικότερο από την έννοια του έθνους, μια ανθρώπινη ταυτότητα που δεν χρειάζεται πια καμιά ιδεολογία αποκλεισμού των άλλων.» Με δυο λόγια: το ελληνικό όνομα φέτος στη Λειψία είναι Άρης Φιορέτος.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπευθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου