«Το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι κατά βάση ο κύριος υπεύθυνος για τα γεγονότα στη Σρεμπρένιτσα»

Ήταν στις 11 Ιουλίου του 1995 και στην βοσνιακή πόλη Σρεμπρένιτσα που τελούσε τότε υπό την προστασία του ΟΗΕ, εισέβαλαν σερβοβοσνιακά στρατεύματα. Συγκέντρωσαν τους μουσουλμάνες άνδρες και τα αγόρια της πόλης από 12 έως 80 ετών και τους εκτέλεσαν. Οι στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών, στους οποίους οι 40 χιλιάδες μουσουλμάνοι της περιοχής είχαν εμπιστευθεί τη ζωή τους παρακολουθούσαν άπρακτοι τη σφαγή. Πώς μπόρεσε να συμβεί ένα τέτοιο έγκλημα κάτω από το βλέμμα της Ευρώπης και της διεθνούς κοινότητας; Ακόμη και σήμερα δεν έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά πολλά ερωτήματα, θα πει ο Μάνφρεντ Άιζελε, υποστράτηγος του γερμανικού στρατού, που στο διάστημα 1994-1998 ήταν υπεύθυνος σχεδιασμού των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ.

«Τα γεγονότα του 1995 φέρουν τη σφραγίδα της στάσης που τήρησαν οι χώρες αυτές το 1914»

Πολλές χώρες είχαν δραστηριοποιηθεί τότε στο παρασκήνιο. Οι διπλωμάτες τους εφήρμοζαν τις αποφάσεις των κυβερνήσεων τους στην καταρρέουσα τότε Γιουγκοσλαβία. Μετά τον πόλεμο δεν κατέθεσαν στον ΟΗΕ τις εμπειρίες τους, καθώς δεν έλαβαν ποτέ τη σχετική έγκριση από τις κυβερνήσεις τους, λέει ο Γερμανός στρατηγός που εκτιμά ότι ο ρόλος των Ευρωπαίων στην υπόθεση της Γιουγκοσλαβίας καθορίστηκε εν πολλοίς από ιστορικούς παράγοντες: «Οι συγκρούσεις των Βαλκανίων έπαιζαν ρόλο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες από τις αρχές του 20ου αιώνα. Τα γεγονότα του 1995 φέρουν τη σφραγίδα της στάσης που τήρησαν οι χώρες αυτές το 1914».

Ο στρατηγός Άιζελε αμφισβητεί ότι οι υπεύθυνοι στο Συμβούλιο Ασφαλείας είχαν πράγματι την πρόθεση να προστατεύσουν τους 40 χιλιάδες μουσουλμάνους στη Σρεμπρένιτσα. Τη θέση αυτή επιβεβαιώνουν και οι έρευνες του Ολλανδού δημοσιογράφου Χούμπ Γιάσπερς. Σύμφωνα με τα πορίσματά του, οι μεγάλες χώρες-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας είχαν πληροφορίες για τα σερβικά σχέδια.

«Ο ΟΗΕ φέρει ξεκάθαρα ευθύνες»

«Το Συμβούλιο Ασφαλείας είναι κατά βάση ο κύριος υπεύθυνος για αυτά που διαδραματίστηκαν στη Σρεμπρένιτσα. Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών είχαν πληροφορίες από τις μυστικές τους υπηρεσίες για την προετοιμασία αυτών των επιχειρήσεων. Αλλά δεν αξιοποίησαν τις πληροφορίες τους. δεν απέτρεψαν αυτό το δράμα. Και το μεγάλο ερώτημα που ζητά απάντηση είναι: Γιατί;», διερωτάται ο Χούμπ Γιάσπερς.

Για τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα θεωρείται υπεύθυνη και η ολλανδική κυβέρνηση. Όταν οι αρμόδιοι αξιωματούχοι του ΟΗΕ πρότειναν αεροπορικές επιθέσεις κατά των Σέρβων επενέβη η Ολλανδία, που φοβόταν για την τύχη των 450 στρατιωτών της, που ήταν υπεύθυνοι για την προστασία του θύλακα της Σρεμπρένιτσα. Έτσι δεν απετράπη η σφαγή. Και όπως ο λέει ο Άξελ Χάγκεντορν συνήγορος των 8 χιλιάδων συγγενών των θυμάτων. «Ο ΟΗΕ φέρει ξεκάθαρα ευθύνες, καθώς θα μπορούσε να πάρει αποφάσεις κόντρα στην άποψη των Ολλανδών. Θα έπρεπε να αποτρέψει τη γενοκτονία. Εάν ο ΟΗΕ υποχρεωθεί να παρουσιαστεί στο δικαστήριο δεν θα είναι πλέον δυνατόν να ρίχνει η μία πλευρά στην άλλη την ευθύνη, όπως κάνουν τώρα Ολλανδία και ΟΗΕ. Η αθετημένη υπόσχεση παραμένει ένα τραύμα όσο ο ΟΗΕ και Ολλανδία αρνούνται να ζητήσουν συγγνώμη. Είναι απλά τρομακτικό ότι δεν τολμούν να ξεστομίσουν μια συγγνώμη», καταλήγει ο κ. Χάγκεντορν.

Selma Filipovic/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου