Το Γκεζί έπληξε την εικόνα της Τουρκίας

Την εποχή της Αραβικής Άνοιξης ο τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν επιχειρούσε να προσδώσει στην κυβέρνησή του το ρόλο προτύπου για τις χώρες της ευρύτερης περιοχής. Μιας κυβέρνησης που στηρίζει τις ισλαμικές αξίες, αλλά παράλληλα κερδίζει δημοκρατικές εκλογές σε μια χώρα που διέπεται από τις αρχές της οικονομίας της αγοράς κατά τα πρότυπα της Δύσης. Αυτή ήταν η εικόνα που προσπαθούσε να προβάλει ο Ταγίπ Ερντογάν. Όλα άλλαξαν όταν προστέθηκαν οι εικόνες από την βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί της Κων/πολης πριν ακριβώς από έναν χρόνο.

Ο Ερντογάν έχασε την ευκαιρία

Η καταστολή των μαζικών διαδηλώσεων του 2013 έπληξε σε πολύ μεγάλο βαθμό την εικόνα της Τουρκίας, λέει ο Μουράτ Σόμερ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Koc της Κων/πολης. «Οι πολίτες στην Εγγύς Ανατολή που τάσσονται επίσης υπέρ της δημοκρατίας και της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γνώριζαν τις εικόνες αυτές από αυταρχικές αντιδράσεις σε διαδηλώσεις και από τις δικές τους χώρες», όπως λέει.

Αυτό που έπληξε την εικόνα του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν ήταν οι διαδηλώσεις αυτές καθ΄αυτές, αλλά ο τρόπος που αντέδρασε η κυβέρνηση, σχολιάζει ο ειδικός, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση του Τ. Ερντογάν έχασε την ευκαιρία να δείξει στους ανθρώπους στην Εγγύς Ανατολή πώς διαχειρίζεται μια πραγματική δημοκρατία ένα κύμα διαδηλώσεων.

Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Μουράτ Σόμερ η καταστολή των διαδηλώσεων στο πάρκο Γκεζί αλλά και το γεγονός ότι στη συνέχεια δεν ακολούθησαν πολιτικές αλλαγές σε κόμματα και στο κοινοβούλιο συνιστούν και ένα απογοητευτικό μήνυμα για αντικυβερνητικά κινήματα σε άλλες χώρες.

Αποδυνάμωση της «μαλακής ισχύος»

Όπως σημειώνει ο ειδικός σε θέματα Εγγύς Ανατολής Τάρικ Ογκουζλού, ο τρόπος που η κυβέρνηση διαχειρίστηκε το Γκεζί, οδήγησε σε αποδυνάμωση της τουρκικής «μαλακής ισχύος» (soft power). Ο όρος περιγράφει την ικανότητα μιας χώρας να ασκεί επιρροή πέραν των συνόρων της μέσα από την ελκυστικότητα του συστήματός της, των αξιών που πρεσβεύει αλλά και του πολιτισμού της.

Σε ανάλυσή του για το think tank της Άγκυρας Orsam, ο ειδικός επισημαίνει ότι τα τελευταία χρόνια η άσκηση της πολιτικής της «μαλακής ισχύος» ήταν πολύ σημαντική για την Τουρκία στην Εγγύς Ανατολή, εντούτοις το ίματζ της υπέστη πλήγμα λόγω της καταστολής των διαδηλώσεων στο Γκεζί. Εάν η Τουρκία μπορεί να λειτουργήσει παρ' όλα αυτά μελλοντικά ως πηγή έμπνευσης για τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, θα εξαρτηθεί, σύμφωνα με τον Τάρικ Ογκουζλού, από το εάν η χώρα εξελιχθεί σε μια πραγματική φιλελεύθερη δημοκρατία.

Thomas Seibert / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη