Το γιγαντιαίο δίκτυο των φοροφυγάδων

Τα στοιχεία αποκαλύπτουν 120.000 «εταιρίες γραμματοκιβώτια», οφσόρ λογαριασμούς και άλλες σκοτεινές επιχειρηματικές δραστηριότητες σε περισσότερες από 170 χώρες του κόσμου, όπως επίσης τα ονόματα 130.000 προσώπων που έχουν τα χρήματά τους σε φορολογικούς παραδείσους. Μεταξύ αυτών πολιτικοί, επώνυμες προσωπικότητες, έμποροι όπλων και ολιγάρχες.

Στόχος του εγχειρήματος είναι να αποκαλυφθούν οι απόκρυφοι μηχανισμοί της υπεράκτιας οικονομίας αλλά και οι πραγματικοί ιδιοκτήτες των οφσόρ εταιριών που κρύβονται πίσω από την ανωνυμία που προσφέρει ο μηχανισμός των φορολογικών παραδείσων. Η έρευνα θα δώσει την ευκαιρία να εξακριβωθεί ποιες από αυτές τις εταιρίες και τους ιδιοκτήτες τους επιδίδονται σε παράνομες δραστηριότητες.

Έρευνα μαμούθ

«Οι έρευνες αυτές ξεδιπλώνουν το πέπλο του οφσόρ συστήματος και τον μυστικό κόσμο των φορολογικών παραδείσων», σημείωσε ο Τζέραρντ Ράιλ, διευθυντής της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists, ΙCIJ), η οποία διηύθυνε τη διεθνή αξιολόγηση των στοιχείων. Γνωρίζαμε ότι η υπεράκτια οικονομία είναι δύσκολα προσβάσιμη, εντούτοις «μας εξέπληξε πόσο μεγάλη και εκτενής είναι», σημείωσε ο ίδιος.

Το ICIJ διεξήγε την 15μηνη έρευνα μαμούθ σε στενή συνεργασία με 86 δημοσιογράφους από 46 χώρες. Ανάμεσα στα μέσα ενημέρωσης που συνεργάστηκαν βρίσκονται το BBC, η Guardian, η Washington Post, η Le Monde, η ελβετική Sonntagszeitung, η γερμανική Süddeutsche Zeitung, το επίσης γερμανικό NDR ενώ από την Ελλάδα Τα Νέα.

Τα αρχεία που δόθηκαν στη σύμπραξη των δημοσιογράφων αφορούν ένα χρονικό διάστημα 30 ετών και αποκαλύπτουν αριθμούς και στοιχεία για κινήσεις κεφαλαίων, λόγους ίδρυσης υπεράκτιων εταιριών καθώς και διασυνδέσεις μεταξύ επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων.

H ελληνική πτυχή

Η λίστα των φοροφυγάδων, όπως σημειώνει το Spiegel στην ιστοσελίδα του, είναι μακρά και νεφελώδης. Σε αυτή περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων πολιτικοί από το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, την Ταϊλάνδη, τον Καναδά καθώς επίσης «αμερικανοί γιατροί και Έλληνες κάτοικοι χωριών», οικογένειες και συνεργάτες δικτατόρων, ανατολικοευρωπαίοι και ινδονήσιοι πολυεκατομμυριούχοι, ρώσοι ολιγάρχες και διεθνείς έμποροι όπλων.

Σύμφωνα με το Spiegel που επικαλείται στοιχεία του ICIJ, Έλληνες φοροφυγάδες διαθέτουν συνολικά 107 εταιρίες οφσόρ στις βρετανικές Παρθένους Νήσους, στην Καραϊβική, από τις οποίες όμως μόλις τέσσερις είναι δηλωμένες στις φορολογικές αρχές. Οι ιδιοκτήτες φέρονται να προέρχονται από όλα τα στρώματα της κοινωνίας, από τα πιο πλούσια προάστια της Αθήνας μέχρι τα πλέον απομακρυσμένα χωριά στο βορρά.

Μια γερμανική πτυχή

Μπορεί οι λίστες να περιλαμβάνουν τα ονόματα εκατοντάδων Γερμανών πολιτών, ωστόσο το ενδιαφέρον των γερμανικών μέσων ενημέρωσης επικεντρώνεται καταρχήν στο ρόλο της Deutsche Bank (DB). Γιατί όπως αποκαλύπτουν η Süddeutsche Zeitung (SZ) και το NDR που συμμετείχαν στην έρευνα-μαμούθ από γερμανικής πλευράς, η γερμανική τράπεζα φαίνεται πως είναι υπερδραστήρια στον τομέα της υπεράκτιας οικονομίας. Σύμφωνα με τις έρευνες των γερμανικών μέσων ενημέρωσης μόνον μέσω του υποκαταστήματός της στη Σιγκαπούρη, η DB ίδρυσε για λογαριασμό πελατών της περισσότερες από 300 εταιρίες σε φορολογικούς παραδείσους, ως επί το πλείστον, στις Παρθένους Νήσους. Η τράπεζα δεν θέλησε να αποκαλύψει σε ποιους ανήκουν οι εταιρίες αυτές και ποια ακριβώς είναι η επιχειρηματική τους δραστηριότητα, αναφέρει η SZ.

Αυστηρή κριτική στα επιχειρηματικά αυτά μοντέλα άσκησε ο εκπρόσωπος του κόμματος των Πρασίνων για οικονομικά ζητήματα Γκέρχαρντ Σικ. Οι πιθανότητες να αξιοποιούνται τα κέντρα αυτά «για παράνομες δραστηριότητες», είναι «πολύ μεγάλες», είπε προς την SZ.

Εκπρόσωπος της τράπεζας πάντως απέρριψε τις κατηγορίες τονίζοντας ότι η DB δεν προσφέρει συμβουλές για θέματα φορολογίας ή ίδρυσης εταιριών σε φορολογικούς παραδείσους. «Η Ντόιτσε Μπανκ έχει λάβει μέτρα για να αποτρέψει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθούν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες της τράπεζας για σκοπούς που σχετίζονται με το ξέπλυμα μαύρου χρήματος», όπως ανέφερε.

SZ / Spiegel.de / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου