Τα όρια του οικονομικού fair play

Ο λόγος: οι νέοι, αυστηροί κανόνες της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας ΟΥΕΦΑ για το οικονομικό fair play των ομάδων που τις αναγκάζει να νοικοκυρέψουν το ταμείο τους, ώστε τα έξοδά τους να μην παραμένουν σε μόνιμη βάση υψηλότερα από τα έσοδά τους και να μην προκαλείται έτσι στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο αθέμιτος ανταγωνισμός εις βάρος ομάδων που προτιμούν συνετή οικονομική διαχείριση.

Το θέμα συζητείται και στη Γερμανία με αφορμή την έναρξη της Μπούντεσλιγκα, του επαγγελματικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Εδώ και πολλά χρόνια το ποδόσφαιρο αποτελεί σημαντική οικονομική δραστηριότητα, την οποία τα τελευταία χρόνια ερευνά με κάθε λεπτομέρεια ο Σάσα Σμιτ, συνεργάτης του European Business School (EBS). «Στο Λεβερκούζεν» λέει ο Σμιτ, ο τζίρος σε κάθε εντός έδρας παιχνίδι της τοπικής Μπάγιερ υπολογίζεται- κατά μέσον όρο- σε 730.000 ευρώ. Πρόκειται για σημαντικό έσοδο, αν συνυπολογίσουμε ότι τα έξοδα για την αστυνόμευση δεν επιβαρύνουν τις δημοτικές αρχές. Εμμέσως, αλλά σαφώς, η πόλη επωφελείται από την παρουσία των φιλάθλων». Ο Σάσα Σμιτ υπολογίζει μάλιστα ότι σε κάθε παιχνίδι της Μπάγιερ στο Λεβερκούζεν τα έσοδα των δημοτικών αρχών υπερβαίνουν τα έξοδά τους κατά 29 φορές. Αποτέλεσμα: στο τέλος της σεζόν 2011-2012, για παράδειγμα, το Λεβερκούζεν είχε πλεόνασμα 4,6 εκατομμυρίων από το ποδόσφαιρο. Η διαφημιστική αξία της Μπάγιερ φτάνει τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Με άλλα λόγια: για την ίδια προβολή οι δημοτικές αρχές θα έπρεπε να πληρώσουν 85 διαφημιστικά σποτ σε τιμές Τσάμπιονς Λιγκ.

To fair-play εγγυάται ισότητα ευκαιριών;

Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Γιορν Κίτσαου, στέλεχος της τράπεζας Μπέρενμπεργκ «δεν μιλάμε πλέον για αθλητικά σωματεία, αλλά για επιχειρήσεις, οι οποίες προσφέρουν ποδόσφαιρο ως προϊόν». Γι αυτό άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία ποδοσφαίρου UEFA αντιμετωπίζει τις επιχειρήσεις αυτές με αυστηρά οικονομικά κριτήρια. Την περασμένη σεζόν προκάλεσε αίσθηση ο αποκλεισμός από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις της ισπανικής Μάλαγα- μίας ομάδας που προ ετών είχε φτάσει στα προημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ- λόγω παραβίασης του οικονομικού fair-play. Και αυτό είναι μόνο η αρχή, υποστηρίζει ο τραπεζίτης Γιορν Κίτσαου: «Μέχρι σήμερα επιβάλλονται κυρώσεις στις ποδοσφαιρικές ομάδες μόνο για υπερχρέωση ή φοροαποφυγή. Το πραγματικό fair-play μόλις τώρα αρχίζει».

Στόχος των νέων κανονισμών είναι μία υγιής οικονομική διαχείριση για όλες τις ομάδες, χωρίς αθέμιτο ανταγωνισμό. Αλλά όπως υποστηρίζει ο Ντιρκ Μαζουρκίεβιτς, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Κόμπλεντς «η πραγματική ισότητα ευκαιριών έχει χαθεί εδώ και πολλά χρόνια. Ομάδες όπως η Ρεάλ, η Μπαρτσελόνα και η Μπάγιερν έχουν ήδη εδραιώσει πολύ ισχυρά οικονομικά μεγέθη».

Τα όρια του fair-play

Πολλοί μάλιστα πιστεύουν ότι οι όποιοι επενδυτές θα προσπαθούν να παρακάμψουν τους νέους κανονισμούς για το φερ-πλεϋ και η ΟΥΕΦΑ θα τρέχει να καλύψει τα κενά. Σε κάθε περίπτωση τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι πιο πολλά από τις απαντήσεις που δίνονται: Που τελειώνει μία γενναιόδωρη χορηγία για να αρχίσει μία ατασθαλία, που παραβιάζει τους κανόνες του fair play; Όταν ένας Ρώσος ολιγάρχης ή ένας Άραβας κροίσος κάνει μία δελεαστική προσφορά, θα πρέπει οι ομάδες να την απορρίπτουν στο όνομα του fair play; Αν είμαστε πολύ αυστηροί, προκαλούμε άλλα προβλήματα, υποστηρίζει ο καθηγητής Μαζουρκίεβιτς. «Ας είμαστε προσεκτικοί, γιατί μπορεί να παραβιάζεται το δικαίωμα της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, που έχει κάθε ιδιώτης. Αν η ΕΕ εγγυάται την ελεύθερη οικονομική δραστηριότητα, πώς μπορεί να έρχεται μία αθλητική ομοσπονδία και να την περιορίζει;»

Ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα ακόμα και ιστορικές ομάδες όπως η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα είναι καταχρεωμένες. Μπορεί να αποκλειστούν και αυτές από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, όπως η Μάλαγα; Κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο, υποστηρίζει ο τραπεζίτης Κίτσαου. «Δεν μπορούμε να φανταστούμε κάτι τέτοιο. Σε οικονομικούς όρους θα λέγαμε ότι πρόκειται για ʻσυστημικές ομάδεςʼ, χωρίς τις οποίες θα ήταν μάλλον περιορισμένο το ενδιαφέρον των φιλάθλων…»

Dirk Kaufmann / Γιάννης Παπαδημητρίου
Υπεύθ.σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου