1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Συνωστισμός αρχαίων θεών στο Βερολίνο

Σπύρος Μοσκόβου16 Ιανουαρίου 2009

Εικόνες μέθης και έκστασης, αλλά και εράσμιας σοβαρότητας αυτές τις μέρες στο Βερολίνο. Επίσκεψη σε ένα από τα υπό αναμόρφωση γνωστότερα γερμανικά μουσεία, με πάνω από ένα εκατομμύριο επισκέπτες τον χρόνο.

https://p.dw.com/p/GZwV
Αφροδίτη της Κνίδου, Μουσείο Περγάμου, ΒερολίνοΕικόνα: AP

Στο Μουσείο της Περγάμου λοιπόν, όπου έχει συγκεντρωθεί το κούρσος της κλασσικής αρχαιολογίας, όπως αυτή θεραπεύθηκε με πάθος από τους Γερμανούς τον 19ο αιώνα, στοιχεία αυτής της κομιδής είναι και τα ευρήματα της αρχαίας Περγάμου. Στο παγωμένο και σκυθρωπό Βερολίνο, στους διαδρόμους και τις αίθουσες του Μουσείου της Περγάμου, φεγγοβολά αυτές τις μέρες ένας άλλος κόσμος: εδώ σ’ ένα κύπελλο του 460 π.Χ. ένας σάτυρος σηκώνει ψηλά τον γιόκα του και τον καμαρώνει, εκεί σε μια προτομή του 4ου αιώνα π.Χ. όχι το πρόσωπο της Αριάδνης, όπως πιστευόταν μέχρι πρόσφατα, αλλά το μυστηριώδες χαμόγελο ενός εκτεθηλυμένου Διονύσου, κι εκεί το απαράμιλλο ρωμαϊκό αντίγραφο ενός ελληνικού γλυπτού συμπλέγματος του 2ου αιώνα π.Χ. Τι βλέπουμε; Ένας σάτυρος έχει πλησιάσει μια μορφονιά με γαλιφιές, μα τώρα που βλέπει ότι δεν είναι καθαρό κορίτσι αλλά ερμαφρόδιτος κάνει να αποφύγει το αγκάλιασμα, αλλά ο ερμαφρόδιτος δεν παραιτείται και γραπώνει τον σάτυρο με τα πόδια του και τον καλεί.

Η επιστροφή των θεών…

Αυτές οι εικόνες από την ελληνική αρχαιότητα εκτυλίσσονται στα μάτια του επισκέπτη που στο Μουσείο της Περγάμου γίνεται θεατής δυο παράλληλων εκθέσεων. Παρουσιάζουν σχεδόν αποκλειστικά εκθέματα που ανήκουν στο ίδιο το μουσείο και που πολλά απ’ αυτά έζησαν βίο σκιερό επί δεκαετίες στις αποθήκες του λόγω έλλειψης χώρου. Η μια είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στον Διόνυσο και τις ποικίλες παραστάσεις του στην αρχαία τέχνη κι η άλλη έχει τον ωραίο τίτλο: «Η επιστροφή των θεών» και φέρνει πάλι στο προσκήνιο όλα εκείνα τα εκθέματα που πήραν στο τέλος του πολέμου οι σοβιετικές δυνάμεις από το μουσείο για να τα επιστρέψουν πάλι στα τέλη της δεκαετίας του πενήντα. Παρέλαση των σοβαρών, των σοφών, των ευτράπελων ελληνικών θεών, επιστροφή από τη Μόσχα πριν από πενήντα χρόνια, αλλά και επιστροφή πάλι από τα υπόγεια στον έξω κόσμο, για το θεαθήναι, στην κυριολεξία. Είχαν μια ιδιαιτερότητα όλοι αυτοί οι αρχαίοι ελληνικοί θεοί, είχαν πάθη και μίση και αγάπες μεταξύ τους, είχαν πάθη και μίση και αγάπες με τους ανθρώπους, μπερδεύονταν στην καθημερινή τύρβη και παρ’ όλα αυτά κάπου παρέμεναν αλώβητοι, κάποια στιγμή επέστρεφαν από τις κονίστρες και τις κλίνες στα ιερά δώματα και τα απάτητα ύψη. Ήταν οικείοι θεοί, αλλά θεοί.

…και ο σημερινός δημόσιος πλούτος

Και τι έχουν να πουν στο σημερινό Βερολίνο που απεργάζεται πίσω από βαριές κυβερνητικές δρύινες πόρτες τα προγράμματα για την αναθέρμανση της οικονομίας και ανησυχεί για τις επιπτώσεις της κρίσης; Σαν να προσφέρουν μια στιγμή ανάπαυλας, όχι φυγής από τα πράγματα, αλλά έστω και προσωρινής εξισορρόπησης. Να πώς το διατύπωσε ο κριτικός της SDZ του Μονάχου: «Είναι το φως κάπως θαμπό στο Μουσείο της Περγάμου, αλλά καθώς στριμώχνεσαι ανάμεσα σε χίλια δυο εκθέματα κάπου νιώθεις το ωραίο συναίσθημα που προξενεί ο δημόσιος πλούτος και να που σαν τυχαία τα διονυσιακά πράγματα αναμιγνύονται και τήκονται μέσα στην αίσθηση αυτών των ημερών.»