Στο ΔΕΕ το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων

Υπάρχουν όρια στη διαχείριση της ευρωκρίσης; Μπορεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθ’ υπέρβαση των καταστατικών αρμοδιοτήτων της να ασκεί οικονομική πολιτική; Αυτά και άλλα ερωτήματα εξετάζουν από το πρωί οι δικαστές του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με έδρα το Λουξεμβούργο. Για την ιστορία του πράγματος θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι με το θέμα ασχολήθηκε το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, το οποίο όμως το παρέπεμψε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Η ευρωζώνη υπό κατάρρευση

Η διαδικασία αφορά την εξαγγελία πριν από δύο χρόνια του επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ότι προτίθεται να αγοράσει ομόλογα, εν ανάγκη απεριόριστα, από χώρες σε κρίση υπό αυστηρούς όρους. Οι εν λόγω χώρες θα έπρεπε να υποβάλουν αίτηση στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και να ακολουθήσουν αυστηρή πολιτική μεταρρυθμίσεων. Η αγορά των ομολόγων θα γινόταν αποκλειστικά από τη δευτερογενή αγορά, πχ από τις τράπεζες, και όχι άμεσα από τις χώρες αυτές. Η ωφέλεια για τις χώρες θα ήταν τα μειωμένα επιτόκια. Για να αντιληφθούμε καλύτερα την τολμηρή πρόταση του Ντράγκι θα πρέπει να θυμηθούμε ότι το 2012 η ευρωζώνη βρίσκονταν στα όρια διάλυσης και ο πρόεδρος της ΕΚΤ ήταν διατεθειμένος να τα παίξει όλα για όλα προκειμένου να σώσει το κοινό νόμισμα.

Ακόμη και οι αυστηροί επικριτές αυτής της υπόσχεσης παραδέχονται σήμερα ότι η εξαγγελία ηρέμησε τις αγορές. Το πρόγραμμα ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions), όπως ονομάζεται, θεωρείται σταθμός στη δημοσιονομική κρίση. Ο Ντράγκι αναχαίτισε το παιγνίδι των κερδοσκόπων, που στοιχημάτιζαν στη χρεοκοπία της Ισπανίας και της Ιταλίας και βελτίωσε το κλίμα επενδυτικής εμπιστοσύνης στην ευρωζώνη, παρά το γεγονός ότι η ΕΚΤ στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος δεν έχει κάνει ούτε μια εξαγορά.

Υπέρ του ΟΜΤ

Οι επικριτές ωστόσο σημειώνουν ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με αυτό το μέτρο συμβάλει στη χαλάρωση των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών σε χώρες που υπάγονται σε πρόγραμμα. Ένα άλλο σημείο ανησυχίας είναι μήπως τελικά κληθεί ο ευρωπαίος φορολογούμενος να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» σε περίπτωση ενδεχόμενων απωλειών. Όλα αυτά θα γίνουν αντικείμενο ενδελεχούς εξέτασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο θα ακούσει καταρχήν τις απόψεις όλων των εμπλεκομένων, από τους προσφεύγοντες σε αυτό μέχρι εκπροσώπους από την ΕΚΤ, γερμανούς πολιτικούς, ευρωβουλευτές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η άποψη των περισσότερων εμπειρογνωμόνων συγκλίνει στο ότι οι ευρωπαίοι δικαστές θα αποφανθούν υπέρ της συμβατότητας του προγράμματος αγοράς ομολόγων με το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Θα απηχεί και την τάση των αποφάσεων του δικαστηρίου των τελευταίων χρόνων. Σε περίπτωση απόρριψης, η ΕΚΤ μελλοντικά μένει με δεμένα τα χέρια. Υπάρχει και ο μεσαίος δρόμος, δηλαδή ο προσδιορισμός διάρκειας ή ύψους των αγορών. Πάντως όσο καιρό τρέχει η διαδικασία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου η ΕΚΤ έχει στη διάθεσή της όλα τα «όπλα».

DPA / Ειρήνη Αναστασοπούλου