Σημαντική διάκριση για τον Θεόδωρο Κουρεντζή

«ΚAIROS-Preis», ονομάζεται το βραβείο του γερμανικού Ιδρύματος Alfred Toepfer με έδρα το Αμβούργο, το οποίο απονέμεται σε ανθρώπους των ευρωπαϊκών γραμμάτων και τεχνών που με τη προσωπική τους συνεισφορά κομίζουν κάτι νέο, έκαστος στο είδος του. Το όνομα του βραβείου μόνο τυχαίο δεν είναι. Είναι εμπνευσμένο από τον «Καιρό», την αρχαιοελληνική μυθική θεότητα που υποδήλωνε την ευνοϊκή στιγμή, τη σωστή συγκυρία. Το βραβείο ξεκίνησε να απονέμεται το 2007 και συνοδεύεται από ένα χρηματικό έπαθλο ύψους 75.000 ευρώ, γεγονός που το καθιστά ένα από τα πιο ακριβοθώρητα στην Ευρώπη.

Το φετινό βραβείο απονεμήθηκε στον Έλληνα διευθυντή ορχήστρας και συνθέτη Θεόδωρο Κουρεντζή, ο οποίος διευθύνει τα τελευταία χρόνια την όπερα του Περμ. Συγχρόνως είναι ο ιδρυτής του παγκοσμίου φήμης μουσικού συνόλου και χορωδίας MusicAeterna με έδρα το Νοβοσιμπίρσκ της Σιβηρίας.

Η γερμανική επιτροπή, αποτελούμενη από τον πρόεδρο της Μουσικής Ακαδημίας της Βαϊμάρης, Κρίστοφ Στελτς, την καλλιτεχτνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Μπετόβεν της Βόννης, Νίκι Βάγκνερ, έγκριτους γερμανούς δημοσιογράφους και συγγραφείς επέμεινε στην ιδιαιτερότητα του έργου του 44χρονου Κουρεντζή, στην επίμονη υπέρβαση των παραδοσιακών ορίων που ενυπάρχουν στις τέχνες και στην αποφασιστικότητά του να αντιταχθεί στους κανόνες που θέτει σήμερα η εύπεπτη μουσική βιομηχανία. «Ο κόσμος της μουσικής θα μπορούσε να μάθει πολλά από την όπερα του Περμ», έγραφε πρόσφατα για τον Κουρεντζή η γερμανική εφημερίδα Die Zeit σε ένα διθυραμβικό αφιέρωμα.

Ανανεωτής της ρωσικής καλλιτεχνικής παραγωγής

H περίπτωση του Κουρεντζή είναι μοναδική, όπως και η μέχρι πρότινος άγνωστη στα κέντρα της ευρωπαϊκής κλασικής μουσικής ορχήστρα του Περμ. Στους πρόποδες των Ουραλίων, 1150 χλμ. μακριά από τη Μόσχα, το Περμ ήταν κατά την σοβιετική περίοδο συνώνυμο της βαριάς πολεμικής βιομηχανίας και τίποτα παραπάνω. Ωστόσο αυτή η άγνωστη στο ευρύ κοινό πόλη τους ενός εκατομμυρίου κατοίκων γνώρισε στο παρελθόν καλλιτεχνική άνθηση, με αποκορύφωμα την ίδρυση της όπερας της πόλης το 1878. Ακολούθησε το 1926 το μπαλέτο του Περμ. Τις επόμενες δεκαετίες επήλθε όμως σταδιακά η παρακμή. Ώσπου το 2011 ανέλαβε τη διεύθυνση της όπερας και του μπαλέτου ο Θεόδωρος Κουρεντζής.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972 και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη σύνθεση στην ίδια πόλη σε ηλικία 15 ετών. Λίγα χρόνια αργότερα γίνεται δεκτός στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης και από εκεί ξεκινά μια απρόσμενη πορεία. Αμέσως κάνει αίσθηση, αποκαλείται «μεσσίας» της πνευματικής ελευθερίας στη Ρωσία σε μια εποχή όπου η ελευθερία της έκφρασης τελούσε υπό κρατική εποπτεία. Ο Κουρεντζής παραμένει μέχρι σήμερα «πιστός» στη Ρωσία, ωστόσο το έργο και η φήμη του έχουν ξεπεράσει τα ρωσικά όρια. Ο ίδιος είναι πλέον επισκέπτης διευθυντής ορχήστρας στη Γερμανική Συμφωνική Ορχήστρα του Μπάντεν-Mπάντεν αλλά και του Φράιμπουργκ, ενώ συχνές είναι οι προσκλήσεις που λαμβάνει από πολλές άλλες σημαντικές ευρωπαϊκές σκηνές.

Για πόσο ακόμη όμως σκέφτεται να έχει ως βάση το Περμ; «Είμαι ευτυχισμένος σε αυτή την πόλη, η οποία έμοιαζε τιμωρημένη κατά την σοβιετική περίοδο επειδή κάποτε δήλωνε πίστη και αφοσίωση στον τσάρο», ανέφερε ο ίδιος στην DW τονίζοντας ότι νιώθει μεγαλύτερη καλλιτεχνική ελευθερία στο μικρό Περμ παρά στην εμβληματική Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη. Ο Κουρεντζής δεν διστάζει επίσης να σχολιάσει και την πολιτική κατάσταση στη «δεύτερη πατρίδα» του, τη Ρωσία. «Είναι λυπηρή η παρούσα κατάσταση. Όλοι όσοι αγαπάμε αυτή την χώρα προσπαθούμε να αγωνιζόμαστε για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη. Από την άλλη πλευρά το ίδιο βάρβαρα και αυταρχικά είναι και τα πολιτικά παιχνίδια που παίζονται στο παρασκήνιο του αποκαλούμενου 'πολιτισμένου κόσμου'. Δεν έχει σημασία λοιπόν αν τα παιχνίδια αυτά γράφονται με κυριλλικό ή λατινικό αλφάβητο: Είναι παντού τα ίδια», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ρικ Φάλκερ / Δήμητρα Κυρανούδη