Ρευστά τα όρια μεταξύ μεσαίων και κατώτερων στρωμάτων

Το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ φτωχών και πλουσίων μεγάλωσε.

Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι η παραπάνω ρήση δεν συνιστά σύνθημα συνδικαλιστικών στελεχών και αριστερών κομμάτων, αλλά πόρισμα ερευνών για την πορεία της γερμανικής οικονομίας της αμερικανικής Εταιρείας Παροχής Συμβουλών McKinsey και του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (πρώτη δημοσίευση: 02.05.2008, Die Welt-online).

Το βασικό πόρισμα και των δύο ερευνών είναι ότι μέχρι το 2020 μόνον το 50% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Γερμανίας θα ανήκει στα μεσαία στρώματα, δηλαδή ο ιστός των μεσαίων στρωμάτων συρρικνώνεται.

Τι σημαίνει αυτό συγκεκριμένα;

Σημαίνει ότι μια τριμελής οικογένεια με έναν από τους συζύγους σε μερική απασχόληση που ζει σε μια μεγάλη πόλη διολισθαίνει «προς τα κάτω».

Πρέπει δηλαδή να λογαριάζει συνεχώς πόσο θα ξοδέψει ημερησίως και μηνιαίως, πρέπει να στέλνει το παιδί του σε βρεφονηπιακό ή παιδικό σταθμό που διαχειρίζεται πρωτοβουλία πολιτών, δεν μπορεί να κάνει κάθε χρόνο διακοπές και τέλος δεν μπορεί να βγει έξω πάνω από μία φορά το δίμηνο.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία μια τέτοια οικογένεια ανήκει ακόμη στα μεσαία στρώματα γιατί έχει ετήσια έσοδα το 70% του μέσου γερμανικού εισοδήματος.

Η φτώχεια είναι μετρήσιμη, αλλά οι δείκτες της είναι σχετικοί

Όμως ο ειδικός ερευνητής για τις μορφές της φτώχειας, πολιτολόγος και κοινωνιολόγος, Κρίστοφ Μπουτερβέγκε από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας υποστηρίζει ότι όλα αυτά είναι σχετικά:

«Εκτιμώ ότι και αυτός που έχει ετήσια έσοδα το 70% του μέσου γερμανικού εισοδήματος αγγίζει τα όρια της φτώχειας. Αλλά και εκείνος με ετήσιο εισόδημα το 150% του μέσου γερμανικού εισοδήματος, δηλαδή 60.000 ετησίως, πλήττεται και απειλείται.»

Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως δεν είναι το πραγματικό επίπεδο της φτώχειας, αλλά οι φόβοι που προκαλεί στα συγκεκριμένα στρώματα υποστηρίζει ο Γερμανός ερευνητής Μπουτερβέγκε:

«Αυτή τη στιγμή βιώνουμε στην κοινωνία μας το ‘φαινόμενο του ανελκυστήρα’:

μερικοί ανεβαίνουν προς τα πάνω και άλλοι κατεβαίνουν προς τα κάτω, αλλά με την ίδια ταχύτητα. Και εκεί κάτω, βρίσκονται σήμερα πολλοί από τα μεσαία στρώματα, ενώ πάρα πολλοί φοβούνται.»

Οι ειδικοί προειδοποιούν για σοβαρούς κοινωνικούς κραδασμούς

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι μόνον η συρρίκνωση των μεσαίων στρωμάτων, αλλά τι προκαλεί κάτι τέτοιο;

Προκαλεί ασφαλώς φτώχεια, αλλά κυρίως φόβο για το αύριο, ανησυχία για το μέλλον των παιδιών και γενική αβεβαιότητα.

Οι περιορισμοί που υπόκειται σήμερα μια τριμελής οικογένεια είναι όμως πολλοί και οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προς την πλευρά του κράτους:

Τα όρια του «κάτω και πάνω» έγιναν και στη Γερμανία δυσδιάκριτα και ρευστά, και επομένως οι κοινωνικοί κραδασμοί που θα προκληθούν θα είναι σοβαροί:

Ενδέχεται να καταλήξουμε στη δημιουργία παράλληλων κοινωνιών και στη διεύρυνση του περιθωρίου, υποστηρίζουν οι ειδικοί.