Πως μπορεί η Ευρώπη να διαχειριστεί μακροπρόθεσμα τις κρίσεις;

Χρηματοπιστωτική κρίση, δημόσιο χρέος, τραπεζική κρίση. Στην ευρωζώνη η μια κρίση διαδέχεται την άλλη. Όλα άρχισαν από τις τεράστιες πιστώσεις που χορήγησαν οι τράπεζες τόσο στην Ιρλανδία, όσο και στη νότια Ευρώπη. Τακτική που στηρίχθηκε στο δόγμα που θέλει τις τράπεζες με χαμηλό πλαφόν στα αποθεματικά κεφάλαια και χαλαρές προϋποθέσεις στην κεφαλαιακή επάρκεια και τη δανειακή εξάρτηση.
Γι’ αυτό οι ειδικοί αναλυτές και οι εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρειάζεται θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις.

Ανεπαρκείς οι μέχρι τώρα μεταρρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα

Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει: η Επιτροπή της Βασιλείας για την Εποπτεία των Τραπεζών αποφάσισε υψηλότερα ποσοστά αποθεματικών κεφαλαίων.
Ως ανεπαρκή χαρακτηρίζει τα βήματα αυτά ο Κλέμενς Φουστ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και σύμβουλος του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε «δεν έχουμε προχωρήσει ακόμη πολύ. Π.χ. δεν θέσαμε ακόμη τον όρο να διασφαλίζονται τα κρατικά ομόλογα μόνον με αντίστοιχα ίδια κεφάλαια.»

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα ομόλογα θεωρούνταν «ακίνδυνες επενδύσεις» και για την αγορά τους οι τράπεζες δεν έπρεπε να προσφέρουν εγγυήσεις. Ακόμη ένας βασικός λόγος που οδήγησε στην υπερδιόγκωση του δημόσιου χρέους, για την αποπληρωμή του οποίου πρέπει τώρα οι χρεωμένες χώρες να ενισχύουν την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους. Στόχοι που σημαίνουν επενδύσεις, αλλά και σοβαρές εκπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο. Αυτό για τις χρεωμένες χώρες. Τι γίνεται όμως με τις ευρωπαϊκές χώρες με πλεόνασμα στο εμπορικό τους ισοζύγιο; Τι γίνεται γενικά με τις ανισότητες των εθνικών οικονομιών στην ευρωζώνη;

Ο Γιούργκεν Τριτίν, πρόεδρος της κ. ο. των Πράσινων στη γερμανική βουλή, υποστηρίζει την δραστική μείωση αυτών των πλεονασμάτων και παραπέμπει στο παράδειγμα της Γερμανίας: «Η Γερμανία πρέπει να δρομολογήσει μέτρα για αναβαθμίσει ουσιαστικά τη χαμηλή εγχώρια ζήτηση. Ένα από αυτά τα μέτρα είναι η θέσπιση κατώτατου μισθού. Όταν κάνουμε το δάσκαλο σε άλλες χώρες λέγοντας πως το εθνικό τους μισθολόγιο δεν αντιστοιχεί με την εξέλιξη της παραγωγικότητάς τους, θα πρέπει και εμείς στη Γερμανία να προσαρμόσουμε τους μισθούς στην παραγωγικότητά μας. Δηλαδή οι μισθοί δεν πρέπει να κινούνται σταθερά κάτω από το επίπεδο της παραγωγικότητας.»

Λυδία λίθος: βαθιές μεταρρυθμίσεις με συναίνεση πολιτικών και πολιτών

Η ΕΕ εκτιμά ωστόσο ότι η εναρμόνιση των εθνικών οικονομιών δεν ανήκει στις άμεσες προτεραιότητές της, αλλά στην μελλοντικές. Στις άμεσες προτεραιότητες ανήκει η μείωση των ελλειμμάτων. Διότι ο στόχος της εναρμόνισης των εθνικών οικονομιών συνιστά καθήκον μιας ευρωπαϊκής οικονομικής κυβέρνησης. Παράλληλα θα μπορούσαν βεβαίως να εφαρμοστούν μια σειρά άμεσα μέτρα, όπως το χρεόφρενο, για την σταθεροποίηση των εθνικών οικονομιών.

Ο Κλέμενς Φουστ υπογραμμίζει όμως πως το χρεόφρενο δεν είναι πανάκεια, αλλά ένα από τα πολλά μέτρα, και εκτιμά ότι «το μέτρο της οριοθέτησης του χρέους, το χρεόφρενο, δεν μπορεί να αποδώσει χωρίς την συναίνεση πολιτών και πολιτικών. Εάν δηλαδή οι πολίτες στη νότια Ευρώπη έχουν την εντύπωση πως τους επιβάλλεται ένα χρεόφρενο γερμανικής κοπής, τότε θα βρουν τρόπους και μέσα για να το παραβιάσουν.»

Βαθιές αλλαγές λοιπόν στο πεδίο του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά με τη συναίνεση πολιτικών και πολιτών, το φάρμακο που συνιστούν οικονομολόγοι και πολιτικοί.

Danhong Zhang / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου