Πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν - παράθυρο διπλωματίας

Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Μανουχέρ Μοτακί μεταβαίνει αύριο Δευτέρα στις Βρυξέλλες για επαφές με την ΕΕ, ενώ θα μιλήσει και στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου. Αύριο πραγματοποιούνται και οι διαβουλεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ιράν για τον εμπλουτισμό ιρανικού ουρανίου σε ρωσικό έδαφος.

Το Νοέμβριο του 2004 η ευρωπαϊκή «τρόικα» - Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, που διαπραγματεύεται για λογαριασμό της ΕΕ με το Ιράν - είχε φτάσει σχεδόν στο στόχο της. Το Ιράν είχε υπογράψει τη «Συμφωνία του Παρισιού», με τη δέσμευση ότι παραιτείται από τον εμπλουτισμό ουρανίου. Ως αντιστάθμισμα η ΕΕ προσέφερε οικονομικά και εμπορικά ανταλλάγματα στο Ιράν, καθώς και την τεχνική υποστήριξη για την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Το καλοκαίρι του 2005 ωστόσο το Ιράν απέρριψε τελικά τη συμφωνία. Τον περασμένο Αύγουστο ξεκίνησαν οι προετοιμασίες για τον εμπλουτισμό ουρανίου στις ιρανικές εγκαταστάσεις.

Οι σχέσεις της Τεχεράνης με τη Δύση επιδεινώθηκαν ραγδαία με τη γραμμή σύγκρουσης που ακολούθησε ο νέος πρόεδρος του Ιράν Μαχμούτ Αχμαντινετζάτ. Ακόμη και σήμερα όμως οι διπλωματικές δυνατότητες δεν έχουν εξαντληθεί, τονίζει ο Χάνς Βίνκλερ, υφυπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, η οποία ασκεί την προεδρεία στην ΕΕ: «Η ΕΕ συνεχίζει να επιδιώκει μια διπλωματική λύση της διένεξης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, στην υπηρεσία της διεθνούς κοινότητας και της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. Αυτό είναι σημαντικό να τονισθεί», σημειώνει ο κ. Βίνκλερ.

Η «τρόικα» της ΕΕ ήθελε να αποτρέψει, αυτό που εξ΄ αρχής επεδίωκαν οι ΗΠΑ: την παραπομπή του ζητήματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ωστόσο μετά την όξυνση της αντιπαράθεσης εκ μέρους της Τεχεράνης, επέλεξε και η «τρόικα» αυτή την οδό, κατορθώνοντας στην ΙΑΕΑ να πάρει με το μέρος της και τα δύο μόνιμα μέλη του ΣΑ, Ρωσία και Κίνα. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φράνκο Φρατίνι, τόνισε σχετικά ότι «πολλές φορές κλήθηκε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να τοποθετηθεί. Αυτή τη φορά πρέπει να του δώσουμε τη δυνατότητα να ανταποκριθεί στο ρόλο του και να διασφαλίσει την αναγνώριση που του αρμόζει».

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Φιλίπ Ντουστ Μπλαζί καταγγέλλει στο μεταξύ ανοιχτά ότι το Ιράν ακολουθεί ένα μυστικό στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ συνεχίζει να πιστεύει ότι υπάρχουν περιθώρια μιας διπλωματικής λύσης, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ σε ομιλία τους στη βουλή δεν απέκλεισε τη χρήση βίας, ως έσχατο μέσο.

Στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ αποφεύγουν μέχρι στιγμής να κάνουν ανοιχτά λόγο για το ενδεχόμενο χρήσης στρατιωτικής βίας προκειμένου να επιβληθεί η εφαρμογή αποφάσεων του ΟΗΕ. Υπάρχει ακόμη το χαρτί των οικονομικών κυρώσεων. Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ιράν. Αλλά και η Τεχεράνη άφησε να εννοηθεί ότι στην περίπτωση κυρώσεων θα διακόψει τη ροή πετρελαίου προς την Ευρώπη.