Προσφυγικό: αναζητώντας ευρωπαϊκή λύση

Η σύνοδος που συμφώνησε να ...συμφωνήσει αργότερα, προσφέρει επιχειρήματα τόσο σε σκεπτικιστές, όσο και σε αισιόδοξους. Υπάρχουν βέβαια και οι ρεαλιστές, όπως η ευρωβουλευτής Μόνικα Χόλμαιερ. Μιλώντας στην Deutsche Welle η γερμανίδα πολιτικός υποστηρίζει ότι η σύνοδος των Βρυξελλών ήταν ένα «βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», ωστόσο πολλά ερωτήματα παραμένουν ακόμη αναπάντητα. «Είναι θετικό το ότι η Τουρκία σκοπεύει να δεχθεί πίσω, έστω και με έξοδα της ΕΕ, όλους τους παράτυπους μετανάστες που περνούν από τα τουρκικά παράλια στα ελληνικά νησιά» τονίζει η Μόνικα Χόλμαιερ. «Ουσιαστικό είναι το ζήτημα εμπλοκής του ΝΑΤΟ και η δυνατότητα που θα έχει να κατευθύνει πίσω στην Τουρκία τα σκάφη που εντοπίζει στη θάλασσα. Αυτό που προκαλεί ερωτήματα είναι η πρόβλεψη ότι για κάθε πρόσφυγα που επιστρέφει στην Τουρκία, η ΕΕ θα δέχεται από την πλευρά της και έναν πρόσφυγα με απευθείας μετεγκατάσταση από την Τουρκία. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για εισδοχή στην ΕΕ. Πρέπει να δούμε προσεκτικά αυτόν τον μηχανισμό, γιατί επιδέχεται καταχρήσεις. Επιπλέον η Τουρκία δεν ήταν πάντοτε εταίρος αξιόπιστος, αλλά συχνά δύσκολος και ισχυρογνώμων εταίρος».

Η γερμανίδα ευρωβουλευτής δεν βλέπει αρνητικά την κατάργηση της βίζας για τούρκους υπηκόοους που εισέρχονται στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνοδεύεται από ασφαλιστικές δικλείδες, όπως μία νομοθετική πρόβλεψη που θα επιτρέπει στις εθνικές αρχές να απελαύνουν όσους έχουν υποπέσει σε ποινικά αδικήματα. Από κει και πέρα, η Μόνικα Χολμάιερ θεωρεί ότι βασική προτεραιότητα της ΕΕ θα πρέπει να είναι η καταπολέμηση των διακινητών, οι οποίοι απομυζούν τους πρόσφυγες. Όπως υποστηρίζει μάλιστα «το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιεί αυτούς τους ανθρώπους, χρησιμοποιεί δηλαδή τις προσφυγικές ροές, ώστε να διαπράξει και άλλα εγκλήματα. Θα αναφέρω το εμπόριο λευκής σαρκός και την αναγκαστική εργασία και αυτά είναι, κατά κάποιον τρόπο, τα πιο ανώδυνα παραδείγματα. Υπάρχει και το παράνομο εμπόριο οργάνων. Υπάρχει και η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, στην οποία μάλιστα ποτέ δεν είχαμε τόσα πολλά κρούσματα».

Θέμα χρημάτων ή πολιτικών επιλογών;

Όσες επιφυλάξεις και αν εκφράζονται για τη στάση της Τουρκίας, όλοι αναγνωρίζουν ότι η γειτονική χώρα έχει προσφέρει καταφύγιο σε τρία εκατομμύρια πρόσφυγες, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονται από τη γειτονική Συρία. Όπως η Ελλάδα επισημαίνει ότι είναι δύσκολη η φύλαξη των θαλασσίων συνόρων λόγω γεωγραφικής θέσης, έτσι και η Τουρκία δηλώνει ότι δεν είναι εύκολη η επιτήρηση των κοινών συνόρων της, μήκους 1.500 χλμ., με τη Συρία και το Ιράκ. Τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ που υπόσχεται η ΕΕ θεωρούνται οικονομική βοήθεια στις Βρυξέλλες, αλλά απλή προκαταβολή στην Άγκυρα. «Μήπως τελικά είναι οικονομικός ο λόγος της κωλυσιεργίας;» ρωτάμε τον Μίλτο Κύρκο, ευρωβουλευτή με Το Ποτάμι. «Οικονομικός δεν είναι. Τα χρήματα, τα οποία ζητάει η Τουρκία είναι χρήματα, τα οποία και η Ευρώπη θα έπρεπε να προσφέρει. Θα χρησιμοποιηθούν όχι ως δώρο προς το τουρκικό κράτος, αλλά σε οργανώσεις που αποδεδειγμένα προσφέρουν έργο για τους πρόσφυγες. Αυτό είναι το οικονομικό σκέλος, αλλά δεν πιστεύω ότι εκεί βρίσκεται η αιτία της καθυστέρησης. Είναι φανερό ότι η Τουρκία χρησιμοποιεί την προσφυγική κρίση σαν ένα διαπραγματευτικό ατού» τονίζει ο έλληνας ευρωβουλευτής.

Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο πολλοί κατηγορούν την Ευρώπη ότι αφήνεται στις ορέξεις της Τουρκίας, ενώ θεωρούν απογοητευτικά τα αποτελέσματα της συνόδου. Ωστόσο, η επικεφαλής των ευρωπαίων Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς υπενθυμίζει τις ευθύνες των ίδιων των Ευρωπαίων. «Εγώ δεν συμμερίζομαι τη μεγάλη απογοήτευση για τα αποτελέσματα της συνόδου, γιατί δεν είχα και ιδιαίτερες προσδοκίες από τη σύνοδο» λέει η γερμανίδα ευρωβουλευτής. «Δεν συμμερίζομαι όμως ούτε την όποια αγανάκτηση για την Άνγκελα Μέρκελ ή τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, για τους οποίους κάποιοι έγραψαν ότι παραδίδουν την Ευρώπη στα χέρια της Τουρκίας. Νομίζω ότι σε μία τέτοια διαπραγμάτευση η κ. Μέρκελ, ο κ.Γιούνκερ ή ο κ.Τουσκ είναι τόσο ισχυροί, όσο ισχυρή είναι και η ομάδα των χωρών που τους υποστηρίζει».

Απομονωμένη η Σλοβακία;

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί δεν συμφωνούν με την «ευρωπαϊκή λύση» της Άνγκελα Μέρκελ που περνάει από την Τουρκία και θεωρούν, για δικούς τους λόγους, καλύτερη «ευρωπαϊκή λύση» το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου για τους πρόσφυγες. Λίγοι πάντως υποστηρίζουν τη θέση αυτή με τόση θέρμη και τόσο έντονες επικρίσεις απέναντι στην Ελλάδα όσο ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο. Τη στάση αυτή έχει στηλιτεύσει όχι μόνο ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ, αλλά ακόμη και η ίδια πολιτική ομάδα του Φίτσο. Απαντώντας μάλιστα σε σχετική ερώτηση ιταλού δημοσιογράφου, ο επικεφαλής των ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Τζιάνι Πιτέλα, δηλώνει χαρακτηριστικά: «Η οικογένεια των ευρωπαίων σοσιαλιστών είναι κατά βάση ενωμένη. Όσο για την υπόθεση Φίτσo, νομίζω ότι εγώ και η ομάδα μου έχουμε τοποθετηθεί ξεκάθαρα: ζητήσαμε τον αποκλεισμό του Φίτσο από την ομάδα, είναι ξεκάθαρη η θέση μας. Δημοσιεύσαμε μάλιστα ανακοίνωσή μας σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, όπου εξηγούμε τις πολιτικές μας προτεραιότητες. Ο Φίτσο είναι απομονωμένος».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο