ΠΙΖΑ και Γερμανία: άριστοι ή τελευταίοι οι Έλληνες μαθητές

Συγκεκριμένα διαπιστώθηκε ότι οι μαθητές που προέρχονται από ασθενέστερα οικονομικά ή κοινωνικά στρώματα ή από διαφορετική πολιτισμική παράδοση ή όσοι έχουν άλλη εθνική προέλευση από την γερμανική, δηλαδή είναι μετανάστες ή παιδιά μεταναστών, αποκλείονται στην ουσία από την προοπτική της μάθησης και κατ’ επέκταση συρρικνώνονται οι πιθανότητες βελτίωσης του βιοτικού τους επιπέδου.

Τα πορίσματα των δεικτών της ΠΙΖΑ σχολίασε ο Έλληνας παιδαγωγός Βασίλειος Φθενάκης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και ειδικός σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης για την ανάπτυξη νέων εκπαιδευτικών μοντέλων, δηλώνοντας στην εκπομπή μας ότι: «αν και η σχέση εκπαίδευσης και οικονομίας είναι γνωστή από το 1966 δεν φανταστήκαμε ποτέ ότι το σχολείο δεν μπορεί να την επηρεάσει. Η διαπίστωση πως στη Γερμανία η κοινωνική και πολιτισμική κατάσταση της οικογένειας καθορίζει τον τύπο σχολείου και την πρόοδο του μαθητή αποσαφηνίζει ότι η ποιότητα του σχολείου, η διεργασία της μάθησης δεν είναι η κατάλληλη. Και ασφαλώς γνωρίζουμε ότι πιο ευαίσθητοι και ευάλωτοι είναι οι μαθητές από κατώτερες κοινωνικές και οικονομικές τάξεις καθώς και εκείνοι με μεταναστευτική εμπειρία. Εάν δε συνυπάρχουν στον ίδιο μαθητή και οι δύο αυτοί παράγοντες τότε οδηγείται στο κατώτερο πλαίσιο μαθησιακής προόδου. Και αυτό συμβαίνει όντως».

Βασική λοιπόν αδυναμία του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος της Γερμανίας είναι η συστηματική και η επιλεκτική απλοποίηση της πολυπλοκότητας του ατόμου και της ταυτότητάς του: έτσι, υποστηρίζει ο Βασίλειος Φθενάκης, τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα που θεμελιώνονται στη λεγόμενη κυρίαρχη ή μοναδική εθνική ταυτότητα και κουλτούρα είναι πλήρως ακατάλληλα «διότι ή αγνοούν ή παραβλέπουν συστηματικά την πολιτισμική πολυπλοκότητα των μαθητών θεωρώντας τη περιττή και ενοχλητική. Αντίθετα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα θεωρούν την πολιτισμική διαφορετικότητα ως προσόν για την αντίληψη του κόσμου, ως κάτι που μεταφέρει στα παιδιά περισσότερες μαθησιακές εμπειρίες.»

Στην κατηγορία των μαθητών διαφορετικής πολιτισμικής και εθνικής προέλευσης συμπεριλαμβάνονται και οι Έλληνες μαθητές. Στο ερώτημα ποια είναι ακριβώς η κατάσταση για τους Έλληνες μαθητές ο γνωστός παιδαγωγός διευκρίνισε ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά επεσήμανε ότι οι Έλληνες μαθητές είναι ή άριστοι ή τελευταίοι: «Υπάρχουν παιδιά που παρουσιάζουν υψηλό δείκτη ικανοτήτων (καλή μαθησιακή επίδοση) και άλλα που βρίσκονται στο κατώτερο σημείο της επίδοσης.» Δεν υφίσταται λοιπόν στους Έλληνες μαθητές μέση οδός, αλλά το μηδέν ή το άριστα.

Βιβή Παπαναγιώτου