Πέντε χρόνια μετά την ανεξαρτησία

Στο δρόμο για τη δουλειά η Ανδριάνα Χότζιτς, επικεφαλής του διοικητικού προσωπικού στο δημαρχείο της Μιτρόβιτσα περνάει κάθε πρωί μπροστά από το ίδιο πάντσερ, το οποίο είναι σταματημένο στην είσοδο του δημαρχιακού μεγάρου. Η Διεθνής Στρατιωτική Δύναμη (KFOR) στο Κοσσυφοπέδιο προστατεύει σε μόνιμη βάση την είσοδο του δημαρχείου από ενδεχόμενα χτυπήματα σέρβων εξτρεμιστών που επιθυμούν την αυτονόμησή τους από την Πρίστινα. Αρκετοί Σέρβοι που δεν αναγνωρίζουν την κυβέρνηση της Πρίστινα εξακολουθούν να εργάζονται μαζί με Κοσοβάρους στο δημαρχείο της Μιτρόβιτσα, στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου. Πολλοί από αυτούς παραμένουν προσηλωμένοι στην ιδέα της αυτονόμησης, ενώ έχουν και τη στήριξη της Σερβίας, η οποία δεν έχει αναγνωρίσει μέχρι σήμερα την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.

Διαχωρισμοί βαθιά ριζωμένοι στο συλλογικό υποσυνείδητο

«Eπικρατεί ανομία» λέει η Ανδριάνα Χότζιτς. «Η καθημερινή ζωή εδώ είναι κουραστική εξαιτίας των αδιάκοπων εντάσεων». Η γέφυρα στον ποταμό Ιμπάρ, που χωρίζει το σερβοκρατούμενο βόρειο τμήμα της πόλης από τον αλβανικό νότο, είναι μπλοκαρισμένη με μπετόν και συρματοπλέγματα εδώ και δύο χρόνια. Αποτελεί ένα σύμβολο της συνεχιζόμενης διαμάχης. Για την νεαρή εργαζόμενη μητέρα όμως, οι διαχωρισμοί και τα εθνικά μίση δεν έχουν καμία σημασία. Στην ερώτηση με ποια εκ των δύο πλευρών συντάσσεται, απαντά κατηγορηματικά «με καμία». Τόσο για την κυρίαρχη αλβανική πλειοψηφία όσο και για την σερβική μειοψηφία, η Ανριάνα Χότζιτς είναι απλώς μία Βόσνια.

Η ζωή στη Μιτρόβιτσα για τις νεότερες γενιές δεν είναι εύκολη. Τα θετικά παραδείγματα που αποπνέουν κλίμα αισιοδοξίας είναι λίγα. Όπως για παράδειγμα η εκπαιδευτική πρωτοβουλία «Rock School». Aλβανοί και Κοσοβάροι φοιτητές παίζουν μαζί ροκ μουσική σε μεικτές μπάντες, αφήνοντας πίσω τις εθνικές έριδες που ταλανίζουν τη χώρα. Ο 23χρονος μουσικός και φοιτητής Οικονομικών Αλεξάντερ Σόλιτς είναι δυσαρεστημένος από την πολιτική κατάσταση στη χώρα. «Πολλές φορές είναι σα να ζούμε, Σέρβοι και Κοσοβάροι, σε δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Έχει αναπτυχθεί μία νοοτροπία απομονωτισμού. Καθεμιά εκ των δύο κοινοτήτων είναι εγκλωβισμένη στον εαυτό της και αντιτίθεται στην άλλη» αναφέρει ο σέρβος φοιτητής. Μαζί με Αλβανούς φίλους του, θέλουν να φτιάξουν μία μεγαλύτερη οργάνωση νέων όπου θα μιλούν για τη μουσική και την πολιτική. Αυτό προς το παρόν είναι αδύνατον γιατί τους χωρίζει η γέφυρα του Ιμπάρ, το απροσπέλαστο όριο. Μοναδική διέξοδος για επικοινωνία το ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Εθνικισμός και ρατσισμός στο διαδίκτυο

Εντούτοις νοσηρή ατμόσφαιρα των εθνικών διαχωρισμών έχει καταφέρει να διαπεράσει ακόμη και το διαδίκτυο. Η προσπάθεια αυτή σέρβων και κοσοβάρων μουσικόφιλων νέων βρίσκει και εκεί εμπόδια. Tα εθνικιστικά σχόλια, οι ρατσιστικοί χαρακτηρισμοί και οι εκφράσεις μίσους των μεν εναντίον των δε κάνουν συχνά εμφανή την παρουσία τους σε facebook και twitter.

Παρόλα αυτά το «Rock School» συνεχίζει να προσπαθεί, ενώ κερδίζει ολοένα περισσότερους νέους υποστηρικτές. Στο Κοσσυφοπέδιο, το νεότερο κράτος της ευρωπαϊκής ηπείρου, το οποίο ιδρύθηκε το 2008, οι πλειοψηφία των κατοίκων είναι νέοι. Πάνω από τους μισούς είναι άνεργοι και ζουν με λιγότερο από δύο ευρώ ημερησίως. Η συνέχιση των εθνικών διαμαχών φαίνεται για τη νέα γενιά συχνά δίχως νόημα, σκιά ενός παρελθόντος που θυμούνται θολά. Ο Ρίνορ Κολοπέκου, φοιτητής μαθηματικών από τη νότια Μιτρόβιτσα αναφέρει: «Στην πραγματικότητα όλοι ελπίζαμε ότι θα είχαμε καλύτερες προοπτικές στο νεοσύστατο κράτος του Κοσσυφοπεδίου. Όμως όπως θα έλεγαν και οι παλαιότεροι: 'Τελικά τo μόνο που έχουμε σήμερα, είναι η ανεξαρτησία μας'».


Vilma Filaj Ballvora / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης