Ο Σαούλ Φριντλέντερ στη DW

Ο 74χρονος είναι από τους επιζήσαντες του ολοκαυτώματος, διδάσκει ιστορία στο πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ και του Λος Άντζελες και ανήκει στους σημαντικότερους ερευνητές του ολοκαυτώματος με πλούσιο συγγραφικό έργο. Η ιδιαιτερότητα στο τελευταίο δίτομο έργο με τίτλο «Το τρίτο ράιχ και οι Εβραίοι» προσπαθεί να ανασυνθέσει την περίοδο εκείνη από τη σκοπιά των ίδιων των θυμάτων.

«Πράγματι, σ΄ αυτούς του δύο τόμους ήθελα να ενσωματώσω τη φωνή των θυμάτων στη γενική ιστοριογραφία», μας λέει ο Σαούλ Φριντλέντερ. «Και μάλιστα όχι μόνον στο επίπεδο της συλλογικής αντίδρασης, των εβραϊκών οργανώσεων και φορέων, αλλά και την ατομική αντίδραση των μεμονωμένων ανθρώπων. Χρησιμοποίησα πάρα πολλά ημερολόγια, υπάρχουν πάρα πολλά ημερολόγια θυμάτων, κυρίως ημερολόγια Εβραίων που στη συνέχεια δολοφονήθηκαν, Μέσα από τα ημερολόγια μπορεί να παρακολουθήσει κανείς τη ζωή των θυμάτων μέχρι σχεδόν το τελευταίο λεπτό της ζωής τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει διακοπεί το ημερολόγιο εν μέσω μιας πρότασης, και αυτό δείχνει, τι συνέβη. Όλα αυτά τα ενσωμάτωσα σε μεγάλη έκταση στην έρευνα και ίσως αποκτήσει έτσι η ιστοριογραφία αυτής της περιόδου πράγματι μια άλλη διάσταση.»

Η «μικροϊστορία» στην έρευνα του ολοκαυτώματος

Υπάρχει πληθώρα επιστημονικής δουλειάς για την περίοδο αυτή, μεγάλο το ενδιαφέρον και στους τους νέους και υπό την έννοια αυτή υπάρχει ίσως περισσότερη επεξεργασία αυτής της περιόδου, απ΄ ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη, διαπιστώνει ο Φριντλέντερ, ο οποίος βρίσκεται στον αντίποδα των ιστορικών όπως ο Γκέτς Άλι, που ερμηνεύουν τη ναζιστική περίοδο με κοινωνικοπολιτικά εργαλεία. Υπάρχουν ακόμα τομείς της ιστορικής έρευνας στους οποίους πρέπει να δοθεί βάρος, μας λέει ο Φριντλέντερ:

«Αρχίζει με την ιστορία των μικρών τόπων, ξέρετε, μικρές πόλεις στην ανατολική Ευρώπη, όπου συζούσαν διαφορετικές εθνικές ομάδες. Παράδειγμα, μια μικρή πόλη στη Γαλικία στην Πολωνία, όπου ζούσαν Εβραίοι, Πολωνοί, Ουκρανοί και μετά ήρθαν οι Γερμανοί. Πρέπει να δει κανείς αυτή τη συμβίωση και μετά να μελετήσει την εξαφάνιση μιας από αυτές τις ομάδες, πριν τον πόλεμο, στη διάρκεια του πολέμου και πως διαμορφώθηκε η κατάσταση μετά τον πόλεμο. Υπάρχει ένας συνάδελφος που το κάνει αυτό. Είναι τρόπον τινά η «μικροϊστορία», που άρχισε ο Κάρλο Γκίνσμπουργκ, o ιταλός ιστορικός στο πανεπιστήμιο της Μπολόνια, σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο. «Μικροστορία» σ΄ αυτό τον τομέα παραμένει πολύ σημαντική».

Οι σχέσεις του Σαούλ Φριντλέντερ με τη σημερινή Γερμανία

Ίσως και για άλλες κατηγορίες θυμάτων, όπως εκείνων της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα και άλλες χώρες. Ο Σαούλ Φριντλέντερ γεννήθηκε στην Πράγα λίγους μήνες μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1932. Σώθηκε σε καθολικό οικοτροφείο, ενώ οι γονείς συνελήφθησαν στην Ελβετία και μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς, όπου και θανατώθηκαν. Ποια είναι η σχέση του Σαούλ Φριντλέντερ σήμερα με τη Γερμανία;

«Όπως με κάθε άλλη χώρα. Πηγαίνω τώρα στη Φραγκφούρτη για να πάρω το βραβείο ειρήνης. Αν είχα αναστολές ή αρνητικά συναισθήματα, δεν θα είχα αποδεχτεί το βραβείο. Αλλά πηγαίνω στη Φραγκφούρτη, ταξιδεύω συχνά στη Γερμανία και αισθάνομαι σήμερα στη σημερινή Γερμανία, όπως σε κάθε οιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη», καταλήγει ο Σαούλ Φριντλέντερ.