«Ο κομμουνισμός ζει!»

Συνέδρια ανθρώπων, οι οποίοι πρεσβεύουν τις ίδιες θέσεις είναι συνήθως πληκτικά. Στην ημερίδα στο Βερολίνο για τα κομμουνιστικά και μετακομμουνιστικά κόμματα στην Ανατολική Ευρώπη δεν συνέβη όμως κάτι τέτοιο. Ο λόγος δεν ήταν μόνο το ενδιαφέρον θέμα αλλά και οι ομιλητές, όπως για παράδειγμα ο Γάλλος καθηγητής Στεφάν Κουρτουά, συγγραφέας του αμφιλεγόμενου βιβλίου «Η μαύρη βίβλος του κομμουνισμού». Θέση του είναι πως ο κομμουνισμός επέζησε και αυτό επιβεβαιώνεται από την ύπαρξη ακόμα των κομμουνιστικών κομμάτων, των νεοκομμουνιστικών κομμάτων, τα οποία αποκαλούνται σοσιαλδημοκρατικά ή ακόμα και από την παλιά νομενκλατούρα, η οποία εξακολουθεί να κρατά σημαντικά πόστα στο κράτος και την κοινωνία. Αυτό ισχύει κυρίως για τη Βουλγαρία, όπως αναφέρει ο εκδότης Μίλεν Ράντεβ, ο οποίος ισχυρίζεται πως το Κομμουνιστικό Κόμμα το μόνο που άλλαξε ήταν το όνομά του. Μετονομάστηκε σε Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, κρατώντας όμως όση εξουσία διέθετε: «Αυτή είναι η ιδιαιτερότητα της βουλγαρικής αλλαγής, ότι δηλαδή δεν υπήρξε καμία πραγματική αλλαγή στην ελίτ, αλλά μια κατευθυνόμενη. Οι πρωταγωνιστές της παλιάς κυβέρνησης ή οι γιοι και οι κόρες τους παρέμειναν στην εξουσία. Είτε επίσημα ως πολιτικοί και ανώτεροι κρατικοί αξιωματούχοι, είτε ανεπίσημα ως αφεντικά στο χώρο της οικονομίας» ισχυρίζεται ο Μίλεν Ράντεβ.

Το αίσθημα της συνενοχής εμποδίζει το ξεκαθάρισμα με το παρελθόν

Και στη Ρωσία πάντως την παλιά ελίτ από το Κόμμα, τη διοίκηση, την οικονομία και τις μυστικές υπηρεσίες την συναντά κανείς και στο σύστημα εξουσίας που στήθηκε από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Το παλιό Κομμουνιστικό Κόμμα με τα 19 εκατομμύρια μέλη επί Σοβιετικής Ένωσης συρρικνώθηκε στα 180.000. Σήμερα το ψηφίζουν όχι μόνο νοσταλγοί του παρελθόντος, αλλά όπως λέει η Ρωσίδα ιστορικός Γκαλίνα Μιχαήλοβα «…και όσοι δεν βρίσκουν αντιπολίτευση. Δεν τους αρέσει ο Πούτιν, δεν τους αρέσει το κόμμα του και για αυτό το λόγο ψηφίζουν κομμουνιστές παρόλο που δεν έχουν καμία σχέση με τις θέσεις του κόμματος».

Στην ημερίδα έγινε προσπάθεια να δοθεί εξήγηση γιατί 20 χρόνια μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων δεν έγινε προσπάθεια σε καμία από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να αναλυθεί ιστορικά το πρόσφατο παρελθόν. Στη Σερβία για παράδειγμα η πολιτική Επιστήμων Ιρένα Ρίστιτς υποστηρίζει πως το παλαιό καθεστώς χαίρει ακόμα και σήμερα μεγάλης εκτίμησης. Το μεγάλο τραύμα στη Σερβία δεν ήταν η πτώση του κομμουνισμού, αλλά ο πόλεμος. Εκτός αυτού, σύμφωνα με τον Στεφάν Κουρτουά υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους οι ανατολικές χώρες δεν επεξεργάστηκαν το παρελθόν, όπως για παράδειγμα οι άνθρωποι στα καθεστώτα αυτά αισθάνονται συνένοχοι, είναι συνοδοιπόροι και είναι δύσκολο να επεξεργαστούν το παρελθόν τους.

Παναγιώτης Κουπαράνης / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος