Ο ...καθρέφτης κατά του πόνου

Όλοι σχεδόν οι ασθενείς που έχασαν μέλος του σώματός τους, αναπτύσσουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους πόνους. Δεν πρόκειται για πραγματικούς πόνους, αλλά για εικονικούς, είναι πόνοι που αισθάνεται κανείς με τη δύναμη της φαντασίας του. Πριν από δέκα χρόνια ένας Ινδός ερευνητής της εγκεφαλικής διεργασίας, ο Ραμαχαντράν περιέγραψε μια θεραπεία με καθρέφτες. Η μέθοδος αυτή, βελτιωμένη, εφαρμόζεται σε πολλές κλινικές της Αυστραλίας, της Αμερικής και της Γερμανίας.

«Σαν κάψιμο στο χέρι»

Είναι κάτι το εντελώς παράδοξο: ενώ η εγχείρηση ακρωτηριασμού έχει γίνει πολύ καιρό πριν, οι πόνοι συνεχίζουν να υπάρχουν. Ο ασθενής πονά στο σημείο που λείπει το μέλος, ο πόνος δεν είναι υπαρκτός, αλλά στη σφαίρα της φαντασίας. Γιατί το σώμα έχει στείλει το μήνυμα του πόνου στον εγκέφαλο, και ο εγκέφαλος δεν το έχει ξεχάσει. Ο Φράνκ Γύργκενς έχασε σε ατύχημα το χέρι του από το ύψος του ώμου και μας περιγράφει τους πόνους που ο ίδιος αισθάνεται. «Ο πόνος εκδηλώνεται σαν κάψιμο στο χέρι, μάλιστα έχει κανείς την εντύπωση ότι κάποιος σου σφίγγει τον καρπό» λέει. «Το χέρι μου το αισθάνομαι πρησμένο. Στη συνέχεια νοιώθω τσιμπήματα σαν να πλησίασα ηλεκτροφόρο καλώδιο. Μάλιστα μετά το ντους φαντάζομαι ότι το χέρι μου είναι υγρό και αισθάνομαι την ανάγκη να θέλω να το στεγνώσω».

«Με τη δύναμη της φαντασίας»

Από τον περασμένο Απρίλιο ο Γύργκενς βρίσκεται για θεραπεία σε κλινική του Μπόχουμ. Η θεραπεία γίνεται με το βοήθεια καθρέφτη. Πρόκειται βέβαια για οφθαλμαπάτη, είναι τρίκ, που όπως φαίνεται λειτουργεί. Η εργοθεραπεύτρια Σουζάνε Γκλαούντο. «Βάζουμε κατ΄ αρχή τον καθρέφτη στη σωστή θέση, ώστε ο ασθενής να βλέπει το υγιές του μέλος διπλά. Η σωστή τοποθέτηση του καθρέφτη έχει μεγάλη σημασία, γιατί η οπτική απάτη ότι ο ασθενής έχει και τα δύο μέλη πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο ακριβής. Μετά αρχίζει η θεραπεία με τη συγκέντρωση του ασθενούς στην εικόνα του καθρέφτη. Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων ο ασθενής κοιτάζει πάντα στον καθρέφτη το ακρωτηριασμένο μέλος του που τη θέση του στον καθρέφτη έχει πάρει το υγιές». Κατά τη διάρκεια που ο Γύργκενς κάνει τις ασκήσεις ο εγκέφαλος καταγράφει τις κινήσεις του υγιούς χεριού και με τη δύναμη της φαντασίας αντικαθιστά το κομμένο. Έτσι ο εικονικός πόνος περιορίζεται. Βέβαια σε όλη αυτή τη διαδικασία ο ασθενής πρέπει να έχει δυνατή φαντασία.

Ο εγκέφαλος ξεσυνηθίζει τον πόνο

Με τις καθημερινές ασκήσεις ο εγκέφαλος ξεσυνηθίζει τον πόνο. Μέσω της οφθαλμαπάτης το κομμένο χέρι παίζει μπάλα, μέσω της φαντασίας ο ασθενής καλείται να κουνήσει τον καρπό και τα δάχτυλα του χεριού που δεν έχει. «Χάρη στη θεραπεία με τον καθρέφτη», λέει ο Γύργκενς, «χαλαρώνει ο καρπός μου, γίνεται πιο μαλακός και ο πόνος λιγοστεύει. Αισθάνομαι οι κινήσεις μου να γίνονται πιο αργές και νοιώθω ότι η πίεση δεν υπάρχει πια, το πρήξιμο στα δάχτυλα υποχωρεί. Με λίγα λόγια ο πόνος περιορίζεται». Μετά από 3 μήνες θεραπείας ο Γύργκενς μπορεί να συνεχίσει μόνος του στο σπίτι. Ο πόνος δεν εξαφανίζεται εντελώς. Γιατί ο εγκέφαλος χρειάζεται χρόνο για να καταγράψει τη νέα πραγματικότητα, που δεν είναι τίποτα άλλο από μια οφθαλμαπάτη, από μια εικόνα στον κόσμο της φαντασίας.

Ειρήνη Αναστασοπούλου