Ο δρόμος για τον "Παράδεισο" περνά από την Κόλαση

Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια πόσοι παράνομοι μετανάστες χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθεια να φτάσουν στις ακτές της Νότιας Ευρώπη. Η οργάνωση Anesty International θεωρεί ότι ο αριθμός ξεπερνά τους 9.000 τα τελευταία 20 χρόνια. Η Ε.Ε. κάνει προσπάθειες να συγκρατήσει το μεταναστευτικό κύμα στα σύνορα της Αφρικής και έχει διαθέσει ποσά για την κατασκευή καταυλισμών υποδοχής μεταναστών. Οι απόψεις για τις υπηρεσίες που προσφέρουν είναι αμφιλεγόμενες

Ταξίδι προς το θάνατο

Ο πνιγμός 200 λαθρομεταναστών στις λιβυκές ακτές πριν από μερικές εβδομάδες έφερε και πάλι στην επικαιρότητα μια επαναλαμβανόμενη τραγωδία με κατάληξη τα κρύα νερά της Μεσογείου. "Τέτοιες τραγωδίες θα επαναλαμβάνονται και στο μέλλον", υποστηρίζει ο Κρίστοφερ Χάινε, προϊστάμενος του κρατικού συμβουλίου της Ιταλίας και τους λαθρομετανάστες. «Διότι», λέει, «αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν κάποια δυνατότητα να περάσουν στην Ευρώπη με νόμιμο τρόπο, με νόμιμη βίζα, ή με αίτηση παροχής ασύλου μέσω χώρα τράνζιτ, όπως η Λιβύη, δεν θα συνέβαιναν τέτοιες τραγωδίες».

Για να σταματήσει η Ε.Ε. αυτό το ταξίδι θανάτου με βάρκες χρηματοδότησε κέντρα υποδοχής λαθρομεταναστών στη Λιβύη. Η χώρα αυτή θεωρείται κομβικής σημασίας για τέτοιου είδους ταξίδια ανθρώπων, που προέρχονται από χώρες της Υποσαχάρειας Αφρικής. Οι περισσότεροι θέλουν να περάσουν στην Ευρώπη και τα κέντρα υποδοχής μεταναστών υποτίθεται ότι προσφέρουν βοήθεια για τη γραφειοκρατική οργάνωση της μετανάστευσης, έξω από τις πύλες εισόδου. Υπάρχει όμως ένα «αλλά», κατά τον Κρίστοφερ Χάιν.

Κακοποιήσεις και αυθαιρεσίες

«Εξαρτάται από το πώς είναι οργανωμένα αυτά τα κέντρα, με ποιά διεύθυνση, ποιες ελευθερίες, εγγυήσεις και δικαιώματα έχουν οι άνθρωποι εκεί, ποια είναι η διάρκεια της παραμονής τους και το κυριότερο ποιες προοπτικές έχουν όταν αναγκάζονται να φύγουν» υποστηρίζει. Ο Γερμανός ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα χρησιμοποιεί τη φράση «κέντρα υποδοχής» για να τα περιγράψει. Όμως, οι Αφρικανοί μετανάστες που καταφέρνουν να βγουν από αυτά και να φτάσουν στην Ιταλία, περιγράφουν μια άλλη πραγματικότητα. Μιλούν για κακοποιήσεις και αυθαιρεσία.

Ο Κρίστοφερ Χάιν επισκέφθηκε ο ίδιος ένα τέτοιο κέντρο στην περιοχή Μουσράτα στη Β. Λιβύης. «Προφανώς», λέει, «δεν είδα ένα από τα χειρότερα κέντρα υποδοχής, στο νότιο τμήμα της Λιβύης, αυτά που βρίσκονται στα σύνορα με το Σουδάν, το Νίγηρα και το Τσαντ. Αλλά ξέρουμε την κατάσταση από διηγήσεις ανθρώπων που βρέθηκαν εκεί και κατάφεραν να φύγουν. Όσα περιγράφουν για τις συνθήκες διαβίωσης μας προκαλούν μεγάλη ανησυχία.

Η οργάνωση για τους λαθρομετανάστες Fortress Europe έχει πληροφορίες για απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στην έρημο της Λιβύης, κοντά στην Αλ Κούφρα, νότια της χώρας. Το συγκεκριμένο κέντρο χτίστηκε με ιταλική επιχορήγηση και σε αυτό κρατούνται 60.000 λαθρομετανάστες.

«Σε απόρθητο φρούριο»

Η ιδέα αυτών των κέντρων είναι βρετανική. Στην αρχή οι Ευρωπαίοι δίστασαν, αλλά στην συνέχεια εγκατέλειψαν τους ενδοιασμούς τους και θεώρησαν ότι με αυτόν τον τρόπο σώζεται η ζωή των λαθρομεταναστών από βέβαιο πνίξιμο αφενός, και αφετέρου πλήττονται τα κυκλώματα των σύγχρονων δουλεμπόρων. Σε αυτούς τους καταυλισμούς γίνεται και όλη η διαδικασία για κατάθεση αιτήσεων χορήγησης ασύλου από χώρες της Ε.Ε.

Ο πρώην Γερμανός υπουργός Εσωτερικών, Οτο Σίλυ, που πρότεινε το χτίσιμο τέτοιων κέντρων στην Β. Αφρική, δεν θεώρησε αναγκαίο τον δικαστικό έλεγχο της διαδικασίας αίτησης για χορήγηση ασύλου. «Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη», υποστηρίζει ο εμπειρογνώμων σε θέματα μετανάστευσης από το Μαρόκο, Μοχάμεντ Αμαρτί. Η Ευρώπη», λέει, «μετατρέπεται σιγά-σιγά σε κάστρο, στο οποίο κανείς δεν μπορεί να εισέλθει με νόμιμα μέσα. Νομίζω ότι τα κέντρα δεν είναι καλή λύση. Δεν είναι ούτε ρεαλιστική, ούτε ανθρώπινη εναλλακτική για να λυθεί το πρόβλημα των μεταναστών. Και δεν είναι γιατί μοιάζουν με φυλακές, όπου στοιβάζονται οι μετανάστες για να απελαθούν στη συνέχεια με βίαιο τρόπο πίσω στις πατρίδες τους».