Ο διχασμός της πολωνικής κοινωνίας

Χιλιάδες φιλοευρωπαϊστές συγκεντρώθηκαν το περασμένο Σάββατο μπροστά από το κτήριο του Συνταγματικού Δικαστηρίου στη Βαρσοβία. Ανέμιζαν εθνικές και ευρωπαϊκές σημαίες, χόρευαν και τραγουδούσαν. Στα πλακάτ που κρατούσαν αναγράφονταν συνθήματα που απευθύνονταν στον Πρόεδρο της χώρας Αντρέι Ντούντα που εξελέγη τον περασμένο Μάιο. «Να λάβεις υπόψη σου το Σύνταγμα» ήταν ένα από αυτά. Αναφερόταν στο διορισμό πέντε νέων δικαστών στο Συνταγματικό Δικαστήριο από τη νέα κυβέρνηση παρόλο που η παλιά κυβέρνηση είχε ήδη διορίσει πέντε καινούργιους δικαστές. Ο Πρόεδρος της χώρας αρνήθηκε να ορκίσει τους 'παλιούς' και θέλησε να ορκίσει μόνο τους νέους. Λίγο αργότερα το Συνταγματικό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφαση ότι η πράξη αυτή ήταν αντισυνταγματική.

Η οργή εναντίον του Προέδρου της χώρας υπήρχε καιρό πριν οργανωθεί η ειρηνική διαδήλωση μέσω του Facebook. Την πρωτοβουλία είχε ο Ματέους Κιγιόβσκι. Μέσα σε λίγες ώρες συγκεντρώθηκαν μερικές χιλιάδες και μετά από τρεις μέρες συγκεντρώθηκαν 40.000. Η πρωτοβουλία έχει την επωνυμία «Επιτροπή για την υπεράσπιση της δημοκρατίας».

Τρεις εβδομάδες μετά την ίδρυση της πρωτοβουλίας 50.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους. Και συγκεκριμένα στη μια πλευρά του δρόμου. Στην άλλη πλευρά είχε συγκεντρωθεί μια ομάδα εθνικιστών. Η αστυνομία προσπάθησε να τους χωρίσει.

Και καθιερωμένες διαδηλώσεις

Την άλλη μέρα η εικόνα ήταν διαφορετική. Το κέντρο της πόλης ανήκε στους οπαδούς του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Είναι ο αρχηγός του κόμματος «Νόμος και Δίκαιο», του κόμματος που ανήκει και ο Πρόεδρος Ντούντα. «Εμείς είμαστε το πραγματικό πρόσωπο της Πολωνίας και όχι οι κλέφτες και οι κομμουνιστές» κραύγαζε ο Κατσίνσκι μπροστά στο πλήθος. 20.000 περίπου οπαδοί του είχαν συγκεντρωθεί για να τον ακούσουν την περασμένη Κυριακή.

Αυτές ήταν δυο από τα παραδείγματα διαδηλώσεων τις προηγούμενες ημέρες. Υπάρχουν όμως και άλλες καθιερωμένες διαδηλώσεις. Όπως για παράδειγμα μια διαδήλωση που γίνεται κάθε μήνα από τον Κατσίνσκι και του οπαδούς του εδώ και έξι χρόνια. Τον Απρίλιο του 2010 κατέπεσε το προεδρικό αεροπλάνο στο οποίο επέβαιναν ο τότε Πρόεδρος Λεχ Κατσίνσκι και άλλα 95 άτομα. Παρόλο που οι έρευνες αποδίδουν την πτώση σε λάθος του πιλότου, η κυβέρνηση δήλωσε πως θα στήσει μνημείο στη μνήμη των θυμάτων και «όλη η αλήθεια θα έρθει στο φως».

Προειδοποιήσεις Βαλέσα για εμφύλιο

Μια ατμόσφαιρα σαν αυτή που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στην Πολωνία δεν έχει υπάρξει εδώ και καιρό. Αυτό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι αντί να γίνονται συζητήσεις υπάρχουν διαμάχες και εχθρότητα που αποτυπώνεται παντού ακόμα και στα κοινωνικά δίκτυα.

Γνωστές προσωπικότητες όπως ο Λεχ Βαλέσα προειδοποιούν για μια κλιμάκωση της κατάστασης. Δεν δίστασε μάλιστα να δηλώσει ο πρώην Πρόεδρος της Πολωνίας πως «η κατάσταση μπορεί να καταλήξει σε έναν εμφύλιο πόλεμο». Πρότεινε μάλιστα να γίνει δημοψήφισμα το οποίο θα οδηγήσει στη διάλυση της βουλής και στην παραίτηση του Προέδρου.

Ο Ματέους Κιγιόβσκι από την «Επιτροπή για την υπεράσπιση της δημοκρατίας» επισημαίνει πως στην Πολωνία φαίνεται να έχουν ξεχάσει τα τελευταία 25 χρόνια πόσο εύθραυστη είναι η δημοκρατία και πως οι ιθύνοντες «δεν μπορούν την εξουσία της πλειοψηφίας να την συγχέουν με μια δικτατορία».

Ροζαλία Ρομάνιεκ / Μαρία Ρηγούτσου