Οι «Ταπεινοί ήρωες» της Κατ. Μουρατίδη

Mέχρι σήμερα έχουν τιμηθεί 153 προσωπικότητες και πρωτοβουλίες με το σουηδικό «Βραβείο Ορθής Διαβίωσης» (Right Livelihood Award), που είναι γνωστό και ως «Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ». Τα φωτογραφικά πορτρέτα 40 βραβευμένων προσώπων παρουσιάζει η ελληνογερμανίδα φωτογράφος Κατερίνα Μουρατίδη στη συλλογή της «Ταπεινοί ήρωες». Τα πορτρέτα παρουσιάζονται σε έκθεση στους χώρους του Willy-Brandt-Haus στο Βερολίνο.

Με το ροκοκό ενάντια στην αδικία

Σε κάθε μια από τις φωτογραφίες βλέπουμε είτε έναν άνδρα είτε μια γυναίκα καθισμένους κάθε φορά σε μια πολυθρόνα σε στιλ ροκοκό, από σκαλιστό ξύλο βαμμένο χρυσό και επένδυση από κόκκινο μετάξι. Ως γνωστό το ροκοκό ήταν μια τεχνοτροπία στις αρχές του 18ου αιώνα, που σχετίζεται με τη δημόσια επίδειξη της χλιδής, του πλούτου και της ευημερίας. Αλλά τι σχέση μπορεί να έχουν αυτά με τους εικονιζόμενους, οι οποίοι αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για κοινωνικές αλλαγές, για την προστασία του περιβάλλοντος; Στην ερώτηση αυτή απαντά η Μόνικα Χάουζερ, βραβευμένη με το Εναλλακτικό Νόμπελ για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε γυναίκες που κακοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια εμπόλεμων καταστάσεων. «Πρόκειται για μια πολύ ωραία ιδέα, η οποία σχετίζεται με την εκτίμηση. Όλοι όσοι έχουν διακριθεί με αυτό το ιδιαίτερο βραβείο βρίσκονται για μια ολόκληρη ζωή αντιμέτωποι με πολύ δύσκολα προβλήματα και καταστάσεις. Συνήθως αυτό δεν τους αναγνωρίζεται. Το βραβείο βοηθά ώστε να γίνει αναγνωρίσιμη η προσωπικότητα και η προσφορά τους. Ήταν πράγματι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία να καθίσεις σε ένα τέτοιο κάθισμα και να φωτογραφηθείς, και πιθανώς κάτι αναγκαίο για να γίνει σε ένα ευρύτερο κοινό ποιο γνωστή η προσφορά τόσων πολλών θαρραλέων ανθρώπων», αναφέρει χαρακτηριστικά η Μόνικα Χάουζερ.

Δεν ήταν όμως όλοι εξ αρχής ενθουσιασμένοι με την ιδέα να φωτογραφηθούν σε μια πολυθρόνα ροκοκό, θα αποκαλύψει στη συνέχεια η Κατερίνα Μουρατίδη. Με ορισμένους χρειάστηκε να μιλήσει αρκετή ώρα έως ότου τους πείσει. Με έναν εξ αυτών μάλιστα δεν τα κατάφερε ή μάλλον προέκυψε συμβιβασμός. Πρόκειται για τον Nnimo Bassey, αρχιτέκτονα και ποιητή από τη Νιγηρία, ο οποίος είναι γνωστός για τον αγώνα του ενάντια στη ρύπανση του ποταμού Νίγηρα από πετρέλαιο. «Μου είπε ότι ως Αφρικανός δεν μπορεί να καθίσει σε αυτή την καρέκλα, επειδή στην χώρα του ακριβώς τέτοια αντικείμενα χρησιμοποιούνται ως ένδειξη της εξουσίας. Μετά από πολλές συζητήσεις συμφωνήσαμε να καθίσει μπροστά από την καρέκλα. Ομολογώ ότι του είμαι ευγνώμων για αυτή την επιμονή του, επειδή αποκαλύπτεται κατά αυτόν τον τρόπο καλύτερα η ειρωνεία που κρύβεται πίσω από το όλο εγχείρημα», λέει η Κατερίνα Μουρατίδη.

Από μικρή είχε ενδιαφέρον για τα κοινά

Οι «Ταπεινοί ήρωες» είναι η έβδομη μεγάλη φωτογραφική έκθεση της Κατερίνας Μουρατίδη που παρουσιάζεται διεθνώς από την Ιταλία ως την Κίνα. Στο φωτογραφικό της έργο έχει ασχοληθεί με γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο του μαστού, μια κοινότητα στο δέλτα του Αμαζόνιου που αγωνίζεται για την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και αγρότες εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας στο Μπαγκλαντές. Πως προέκυψε αυτό το ενδιαφέρον; Η ίδια αναφέρει σχετικά: «Το ενδιαφέρον για κοινωνικά κινήματα, κοινωνικές αλλαγές και φαινόμενα το είχα από μικρό παιδί. Θυμάμαι ότι ήδη από δώδεκα χρονών συμμετείχα σε διαδηλώσεις. Παράλληλα άρχισα να ασχολούμαι πάρα πολύ με τα κοινά. Στη συνέχεια προέκυψε να επιλέξω ένα επάγγελμα που μου επιτρέπει να ασχοληθώ με αυτά που με ενδιαφέρουν.»

Η Κατερίνα Μουρατίδη γεννήθηκε το 1971 στην περιοχή της Στουτγάρδης από πατέρα έλληνα και μητέρα γερμανίδα. Ελληνικά δεν μιλά. Από τότε που άρχισε τις σπουδές της στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Βάισενζε ζει στο Βερολίνο. Εδώ, αλλά και σε άλλες σχολές, διδάσκει εν τω μεταξύ φωτογραφία. Επιπλέον είναι διευθύντρια της εταιρίας «Ουμανιστική φωτογραφία», ενώ παράλληλα συνεχίζει να φωτογραφίζει.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη