Οι πλήρεις δηλώσεις της Αγκελα Μέρκελ για την Ελλάδα

«Κύριε πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι, χωρίς αμφιβολία έχουμε περάσει ταραχώδεις ημέρες. Προ πάντων όμως ήταν δύσκολες μέρες για τους πολίτες της Ελλάδας. Εξίσου δύσκολες μέρες βρίσκονται ακόμη μπροστά τους, έχουν να αντιμετωπίσουν μια εξαιρετικά σκληρή κατάσταση εκεί. Πριν όμως μιλήσουμε για όλα τα άλλα κατά μεγάλο ποσοστό τεχνικής φύσεως ερωτήματα για τα προγράμματα και τους αριθμούς, πρέπει να σκεφτούμε τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Είναι ένας περήφανος λαός και έχει να αντιμετωπίσει σκληρές, πολύ σκληρές μέρες. Ακριβώς γι' αυτό δεν πρόκειται απλά για μία κουβέντα όταν τονίζω ξανά και ξανά ότι η πόρτα για συζητήσεις με την Ελλάδα ήταν πάντα ανοιχτή και θα παραμείνει ανοιχτή. Το χρωστάμε σε αυτούς τους ανθρώπους και το χρωστάμε στην Ευρώπη.

Μέρος όμως της πραγματικότητας, αγαπητοί συνάδελφοι, αποτελεί επίσης το ότι είδαμε την Ελλάδα να διακόπτει μονομερώς τις διαπραγματεύσεις για την επιτυχή ολοκλήρωση του δεύτερου προγράμματος στήριξης, αφού ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ερχόμενη Κυριακή. Είδαμε την Ελλάδα να μην ανταποκρίνεται στην υποχρέωσή της να καταβάλει δόσεις στο ΔΝΤ.

Το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης έληξε χθες αργά τη νύχτα στις 12. Με τη λήξη του δεύτερου προγράμματος λείπει η βάση των προτάσεων που είχαν γίνει για τη συνεδρίαση του Eurogroup του περασμένου Σαββάτου. Για να μιλήσουμε ξεκάθαρα: Η διεξαγωγή δημοψηφίσματος είναι μια πράξη δημοκρατικής κυριαρχίας της Ελλάδας. Είναι νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας να το κάνει όποτε θέλει, για όποιο θέμα θέλει και με την όποια κυβερνητική προτροπή. Αλλά για να μιλήσουμε το ίδιο ξεκάθαρα: Πρόκειται για μια εξίσου δημοκρατική πράξη των άλλων 18 χωρών του Eurogroup να κρατήσουν τη δέουσα στάση απέναντι στην ελληνική απόφαση. Επίσης είναι νόμιμο δικαίωμα των 18 δημοκρατικά νομιμοποιημένων κοινοβουλίων να ορίσουν τη θέση τους και δη μέσα σε μια νομισματική ένωση. Γιατί δεν είναι απλά 18 ή 19 κράτη, αλλά 19 κράτη με ένα κοινό νόμισμα, τα οποία με τις αποφάσεις τους επηρεάζουν την τύχη των άλλων, την τύχη όλης της ένωσης.

Χθες βράδυ ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας απέστειλε αίτηση για νέο πρόγραμμα στήριξης στον επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Οι υπουργοί Οικονομικών του Eurogroup συζήτησαν επ' αυτής. Η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε τα εξής: Θα περιμένουμε τώρα το δημοψήφισμα. Πριν το δημοψήφισμα δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε νέο πρόγραμμα βοήθειας, κάτι το οποίο επίσης δεν μπορεί να γίνει χωρίς εντολή του γερμανικού κοινοβουλίου αφού τώρα κινούμαστε στο νομικό πλαίσιο του ESM.

Κυρίες και κύριοι μπορούμε να περιμένουμε να διεξαχθεί το δημοψήφισμα με ηρεμία γιατί η Ευρώπη είναι ισχυρή, πολύ πιο ισχυρή απ' ότι ήταν πριν από πέντε χρόνια στην αρχή της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, που είχε την απαρχή της στην Ελλάδα. Είμαστε πιο ισχυροί χάρη στην πολιτική μεταρρυθμίσεων των τελευταίων ετών, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη στάση της Γερμανίας. Σήμερα τα υπόλοιπα 18 κράτη-μέλη δεν πρέπει να φοβούνται μία οικονομική καταστροφή επειδή η Ελλάδα αντιμετωπίζει αναταράξεις. Λάβαμε μέτρα προστασίας, τα οποία τον Φεβρουάριο του 2010 ούτε καν τα σκεφτόμασταν. Έχουμε τον ΕFSF, έχουμε τον ESM, έχουμε ένα δημοσιονομικό σύμφωνο και μια τραπεζική ένωση, η οποία δεν περιλαμβάνει μόνο μια Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, αλλά και μηχανισμούς για εκκαθάριση τραπεζών.

Η Ευρώπη έχει γίνει πιο ανθεκτική και γι' αυτό μπορεί μεν η σημερινή κατάσταση να αποτελεί μεγάλη πρόκληση, αλλά βάσανο είναι κυρίως για τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Και αυτό μας οδηγεί στον πυρήνα αυτή της πρόκλησης. Το θέμα δεν είναι τα 400 εκατομμύρια ευρώ, για τα οποία μπορεί να υπήρξε διαμάχη μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και της Ελλάδας ή τα 1,5 ή 2 δις, ακούγονται διάφορα ποσά. Όλα αυτά τα ποσά μπορεί να είναι μεγάλα, αλλά δεν αποτέλεσαν ανυπέρβλητο εμπόδιο. Όχι, δεν είναι αυτό το θέμα. Από την πρώτη μέρα της ελληνικής κρίσης μέχρι σήμερα το ερώτημα είναι ένα: Στην Ευρώπη μας συνδέει κοινή μοίρα και για αυτό είναι μία ένωση δικαίου, μια ένωση ευθύνης. Η φύση αυτής της ένωσης δικαίου και ευθύνης είναι η ικανότητά της για συμβιβασμό. Ο καθένας πρέπει να επιδεικνύει αυτήν την ικανότητα: η Ελλάδα, όπως και η Γερμανία, η Γαλλία και όλοι οι υπόλοιποι. Και ένας συμβιβασμός μπορεί να επιτευχθεί όταν τα πλεονεκτήματα υπερτερούν των μειονεκτημάτων, αλλιώς εγώ και η γερμανική κυβέρνηση δεν θα δεχτούμε συμβιβασμό. Γιατί ένας συμβιβασμός με κάθε τίμημα θα ήταν σαν να επιδιώκεις ένα οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Μόνο και μόνο επειδή δεν μπορεί κανείς να ζήσει με τη σύγκρουση, επειδή φοβάται την έκβαση της σύγκρουσης. Για παράδειγμα τη σύγκρουση ενός κράτους της ευρωζώνης με τα υπόλοιπα 18. Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία: εάν η Ευρώπη έχανε την ικανότητα για συμβιβασμό, κατά τον οποίο τα πλεονεκτήματα υπερτερούν των μειονεκτημάτων, τότε η Ευρώπη θα ήταν χαμένη. Αλλά εξίσου ξεκάθαρα λέω ότι καλός Ευρωπαίος δεν είναι εκείνος που ψάχνει συμφωνία με κάθε τίμημα. Καλός Ευρωπαίος είναι πολύ περισσότερο εκείνος που τηρεί τις ευρωπαϊκές συμβάσεις και το εθνικό δίκαιο και βοηθάει με αυτόν τρόπο, ούτως ώστε η σταθερότητα της ευρωζώνης να μην πληγεί.

Κατανοώντας λοιπόν την Ευρώπη ως ένωση δικαίου και ευθύνης εγώ και η γερμανική κυβέρνηση ακολουθούμε έναν στόχο σε όλες τις αποφάσεις και τα προγράμματα της ευρωζώνης για την καταπολέμηση της χρηματοπιστωτικής κρίσης από τότε που ξεκίνησε, και αυτό είναι να δημιουργήσουμε μία νέα κουλτούρα σταθερότητας στην Ευρώπη.

Το 2010 βρεθήκαμε σε ένα σταυροδρόμι: Να γίνει η οικονομική και νομισματική ένωση μία ένωση μεταφοράς κεφαλαίων με ευρω-ομόλογα κτλ. ή μία ένωση σταθερότητας και ανάπτυξης με αλληλεγγύη και ευθύνη, παροχές και ανταλλάγματα; Εμείς επιλέξαμε την ένωση σταθερότητας γιατί πρόκειται πάντα για τα επιμέρους κράτη αλλά και για την οικονομική και νομισματική ένωση στο σύνολό της.

Επιλέξαμε την ένωση σταθερότητας γιατί μιλάμε πάντα και για τη θέση μας στον κόσμο, οικονομικά και κοινωνικά με τα συμφέροντα μας και προπάντων με τις αξίες μας. Και για να το πω απλά: Μακροπρόθεσμα η Γερμανία θα ευημερεί, μόνο εάν η Ευρώπη ευημερεί, κυρίες και κύριοι. Φυσικά και με μία ένωση μεταφοράς κεφαλαίων δεν έπαυε να υπάρχει η Ευρώπη, ίσως μάλιστα η ζωή στην Ευρώπη να ήταν αρκετά καλή για ένα χρονικό διάστημα. Μακροπρόθεσμα όμως, σε 10 ή 20 χρόνια, δεν θα είχαμε επιτυχία. Και θέλουμε να έχουμε επιτυχία και θέλουμε να υπερασπιζόμαστε τις αξίες μας σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Και δεν θέλω να βγούμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα από την κρίση για να έχουμε ησυχία. Εγώ θέλω η Ευρώπη να βγει πιο ισχυρή από αυτήν την κρίση απ' ό,τι μπήκε σε αυτήν. Για να μπορούμε να είμαστε ισχυροί στον ανταγωνισμό με την Κίνα, την Ινδία, τη Ν. Αμερική και άλλες χώρες. Για να υπερασπιζόμαστε πειστικά τα συμφέροντα μας, τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα οικονομικά, τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε και ζούμε, τις αξίες μας, που είναι η ελευθερία, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το κράτος δικαίου. Και αυτό είναι το ζητούμενο. Και όχι αν μπορεί να ξεπεραστεί μια διαφορά 400 εκατομμυρίων ή 1,5 ή 2 δις. Και αυτό θα είναι και το ζητούμενο όταν θα κληθούμε μετά το δημοψήφισμα, και όχι νωρίτερα, να αποφασίσουμε αν θα εξετάσουμε ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για την Ελλάδα στη βάση της αλληλεγγύης και της ευθύνης και με συμμετοχή των τριών θεσμών, δηλαδή της Κομισιόν, της ΕΚΤ, του ΔΝΤ. Και αν υπάρξει συμβιβασμός, κατά τον οποίο τα πλεονεκτήματα θα υπερτερούν των μειονεκτημάτων, αυτό θα το αποφασίσουμε εν ευθέτω χρόνω. Και αυτό είναι και το ζητούμενο όταν πρέπει να ενισχύσουμε τον οικονομικό και πολιτικό συντονισμό των κρατών-μελών της οικονομικής και νομισματικής ένωσης και όταν θέλουμε να διορθώσουμε τα λάθη που έγιναν κατά τη σύσταση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

Κύριε πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι, ναι, είναι ταραχώδεις ημέρες και πράγματι διακυβεύονται πολλά, τα βλέμματα του κόσμου είναι στραμμένα πάνω μας, όμως δεν διακυβεύεται το μέλλον της Ευρώπης. Το μέλλον της Ευρώπης θα διακυβεύονταν αν ξεχνούσαμε ποιοι είμαστε και τι μας κάνει ισχυρούς: μια ένωση δικαίου και ευθύνης. Αν το ξεχνούσαμε αυτό, τότε θα αποτύγχανε το ευρώ και μαζί με αυτό και η Ευρώπη. Η Ένωση δικαίου και ευθύνης που λέγεται Ευρώπη, η ένωση αξιών που ονομάζεται Ευρώπη, είναι ισχυρή και ανθεκτική. Και το είπα ξανά και ξανά, η αντιμετώπιση της κρίσης χρέους χρειάζεται χρόνο και αντοχή, αλλά μετά η Ευρώπη θα είναι πιο ισχυρή απ' ό,τι ήταν και γι' αυτό ζητώ τη στήριξή σας».

Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Κοσμά