Οι ισλαμικές χρηματοοικονομικές προσφορές στη Γερμανία

Οι τόκοι και το έσοδα από τόκους είναι για το Ισλάμ ταμπού. Όμως τα 1,25 δισεκατομμύρια Μουσουλμάνοι ανά τον κόσμο αξιολογούνται ως τεράστιο δυναμικό πελατών για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Έτσι μεσούσης της κρίσης αυξάνεται η ζήτηση σε ισλαμικές χρηματοοικονομικές προσφορές.

Στη Γερμανία η ισλαμική τραπεζική (Islamic finance) είναι μάλλον περιορισμένης ισχύος, αν και το δυναμικό των μουσουλμάνων που ζουν εδώ είναι πάνω από τρία εκατομμύρια και θα επένδυε ευχαρίστως σε πακέτα που ακολουθούν τη σαρία.

Όταν την άνοιξη του 2000 η γερμανική Commerzbank ίδρυσε θυγατρική με το εξωτικό όνομα 'Αλ Σουκόορ' για την εξυπηρέτηση των μουσουλμάνων πελατών έγινε πρωτοσέλιδο στο γερμανικό τύπο, διότι μία γερμανική τράπεζα προσανατολιζόταν πρώτη φορά στην ισλαμική τραπεζική (Islamic finance), δηλαδή λειτουργούσε σύμφωνα με τα κριτήρια της σαρίας. Το εγχείρημα αυτό απέτυχε όμως παταγωδώς το 2005, διότι όπως εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές πρώτον η Commerzbank δεν έκανε καθόλου διαφήμιση και δεύτερον οι Γερμανοί μάνατζερ δεν μπορούσαν να συνηθίσουν στις προϋποθέσεις που έθετε το μουσουλμανικό δίκαιο στη διαχείριση των επενδυτικών τους κεφαλαίων.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις που θέτει η σαρία;

Απαγορεύονται οι τόκοι και οι επενδύσεις σε πακέτα που έχουν σχέση με αλκοόλ, καπνό, πορνογραφία, τυχερά παιχνίδια, αλλαντικά ή βιομηχανία χοιρινού κρέατος και όπλα. Δηλαδή οι τράπεζες πρέπει να προσφέρουν πακέτα που δεν έχουν καμία σχέση με όλα τα παραπάνω και επιπλέον πρέπει να ελέγχουν συνεχώς τα πακέτα μήπως κάποια εταιρεία λόγω συγχώνευσης δεν πληροί πια τα κριτήρια της σαρίας.

Οι μεγάλοι τραπεζικοί όμιλοι έχουν ήδη τολμήσει με επιτυχία προσφορές με βάση τη σαρία, υποστηρίζει ο Μίχαελ Γκράσνερ, ειδικός στην ισλαμική τραπεζική (Islamic finance) και εντεταλμένος του Κεντρικού Συμβουλίου των Μουσουλμάνων στη Γερμανία για την πιστοποιηση ισλαμικών χρηματοοικονομικών προσφορών: "υπάρχουν επενδυτικά πακέτα σύμφωνα με τους όρους της σαρίας, όπως εκείνα της ελβετικής UBS ή της γερμανικής Deutsche Bank, αλλά όλα στηρίζονται σε μετοχές. Για τους μικροεπενδυτές που θέλουν να επενδύσουν βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα δεν υπάρχουν σημαντικές προσφορές. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως π.χ. στη Μεγάλη Βρετανία (Μπίρμινγχαμ, Λονδίνο και Μάντσεστερ) υπάρχουν κανονικές ισλαμικές τράπεζες και προσφορές για όλους. Επίσης η γαλλική κυβέρνηση μεταρρύθμισε τη σχετική νομοθεσία και κάλεσε Άραβες επενδυτές να καλύψουν το κενό αγοράς."

Στη Μ. Βρετανία η αγορά επενδύσεων συμβατών με τη σαρία υπολογίζεται γύρω στα 10 δις λίρες, ενώ ιδιαίτερα ελκυστικά είναι τα μουσουλμανικά ομόλογα που διαθέτουν όχι μονον οι δυτικές τράπεζες, αλλά και οι τουρκικές, οι πακιστανικές και εκείνες της Μαλαισίας. Ασφαλώς και η Deutsche Bank κάνει μεγάλες επενδύσεις ισλαμικής χρηματοοικονομικής αντίληψης στην Εγγύς και Μέση Ανατολή όχι όμως στην έδρα της, στη Γερμανία.

Φέτος άρχισε στη Γερμανία να κινητοποιείται στον τομέα αυτό η Kreissparkasse Köln, ένα είδος περιφερειακού ταμιευτηρίου που ανήκει κατά 53% στο δήμο της Κολωνίας και στις κοινότητες της περιοχής της. Και δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή της Κολωνίας: διότι στην Κολωνία ζουν σε παγγερμανικό επίπεδο οι περισσότεροι Τούρκοι, ανάλογα με τον πληθυσμό της πόλης.

Η Kreissparkasse δεν διαθέτει όμως δικά της πακέτα, αλλά λειτουργεί ως διαμεσολαβητής για ισλαμικές χρηματοοικονομικές προσφορές άλλων γερμανικών ή διεθνών τραπεζών. Ο εκπρόσωπος της Kreissparkasse Κρίστοφ Χέλμαν εκτιμά ότι η διαμεσολάβηση αυτή είναι ουσιαστική, διότι η Kreissparkasse εγγυάται, αλλά και φροντίζει να ελέγχει, "εάν το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα τηρεί τους κανόνες της σαρίας."

Γι' αυτό ακριβώς το τελευταίο αποφεύγουν οι γερμανικές, ιδιωτικές τράπεζες τα μουσουλμανικά πακέτα, διότι προϋποθέτουν συνεχή έλεγχο και επομένως επιπρόσθετες δαπάνες σε προσλήψεις, στις αποζημιώσεις και στα ασφάλιστρα.

Παρ' όλα αυτά η αρχή έγινε και η κρίση θα βοηθήσει να επεκταθούν οι μεγάλες γερμανικές τράπεζες και στην ισλαμική τραπεζική (Islamic finance).