Οι Γερμανοί μαθητές ανακαλύπτουν πάλι τις αρχαίες γλώσσες.

"Salvete puellae et pueri!" – "Salve magister!" – Sedete, quaeso!": τετριμμένες και ταυτόχρονα αναπάντεχες στιχομυθίες δασκάλου και μαθητών στο κλασσικό γυμνάσιο Μπετόβεν εδώ στη Βόννη. Τετριμμένες, επειδή ο δάσκαλος λέει «Γειά σας, κορίτσια και αγόρια!», τα παιδιά απαντούν με ένα «Καλημέρα, κύριε!» και αυτός καταλήγει με ένα «Καθήστε, παρακαλώ!». Αναπάντεχες, γιατί διεξάγονται όχι στα γερμανικά, αλλά στα λατινικά. Μάλιστα: όπως ανακοίνωσε επίσημα ο Σύλλογος Κλασσικών Φιλολόγων πριν από λίγες μέρες, στη γερμανική μέση εκπαίδευση έχει αρχίσει εδώ και δυο χρόνια αν όχι μια άνθηση, τουλάχιστον μια πρώτη ανθοφορία στον τομέα όχι μόνο των λατινικών, αλλά, άκουσον άκουσον, και των αρχαίων ελληνικών. Πρόπερσι είχαμε μια αύξηση αυτών που μαθαίνουν αρχαία ελληνικά στα γυμνάσια κατά 3,5% και πέρυσι κατά 4%. Φαίνεται ότι οι ξεχασμένες σχεδόν τις τελευταίες δεκαετίες αρχαίες γλώσσες δεν πέρασαν οριστικά στα αζήτητα στη Γερμανία, την πατρίδα της κλασσικής φιλολογίας. Μη φανταστείτε ότι μιλάμε για τεράστιους αριθμούς. Πάντως 13.841 Γερμανοί μαθητές μαθαίνουν αυτή τη στιγμή στα γυμνάσια αρχαία. Από το πρωτότυπο παρακαλώ.

«Οι γονείς», μας λέει ο Μάρτιν Μπορντίν, φιλόλογος στο γυμνάσιο Μπετόβεν, «τα τελευταία χρόνια δίνουν πάλι βαρύτητα στις λεγόμενες δευτερεύουσες αρετές, στην επίμονη ενασχόληση με κείμενα ή στη γλωσσική επιμέλεια. Ο κόσμος βαρέθηκε λίγο την παιδαγωγική του ας κάνει το παιδί ό,τι θέλει και ξαναστρέφεται σε πιο απαιτητικές σκληραγωγίες.»

Σκληραγωγίες πνευματικές είναι και τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά. Στα λατινικά μάλιστα η στροφή άρχισε ήδη από το 2001 και έκτοτε ο αριθμός των λατινομαθών έχει αυξηθεί κατά 10%. Η εγκατάλειψη των αρχαίων γλωσσών στη μέση εκπαίδευση είχε ξεκινήσει με τις φοιτητικές διαμαρτυρίες της δεκαετίας του εξήντα και την αντιαυταρχική εκπαίδευση. Αποτέλεσμα: Το 1980 ο ένας στους δέκα μαθητές μάθαινε λατινικά, το 2000 μόνον ο ένας στους είκοσι. Στο μεταξύ μαθητές και γονείς συνειδητοποιούν ότι η επίπονη εκμάθηση των αρχαίων γλωσσών ακονίζει το μυαλό, κάνει τα παιδιά συνολικά καλύτερα στη γραμματική και τη σύναξη και διευκολύνει αφάνταστα στην εκμάθηση των νέων γλωσσών, γαλλικών, ιταλικών η ισπανικών. Ορώ, εώρων, όψομαι, είδον, εώρακα και εωράκειν λοιπόν και πάλι στα γερμανικά σχολεία. Ρωτήσαμε το γιατί δυο μαθητές στο Γυμνάσιο Μπετόβεν:

«Επειδή οι ελληνικοί μύθοι με ενδιαφέρουν περισσότερο από τα κομπιούτερ», μας είπε ο ένας. «Επειδή με τον Όμηρο και την Ιλιάδα καταλαβαίνω καλύτερα την Ευρώπη και την ευρωπαϊκή ιστορία», ο άλλος.

Κι έτσι οι αρχαίες γλώσσες, που θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα εξωτικό μάθημα, επανέρχονταοι αργά, αλλά σταθερά στα γερμανικά σχολεία. Όχι μόνο επειδή παρέχουν μια γερή βάση για τη γνώση των νεώτερων γλωσσών. Αλλά και επειδή ξανασυνειδητοποιεί κανείς ότι, με τα αρχαία ελληνικά ας πούμε, μπορεί να ταλαιπωρείται, αλλά κερδίζει γνώσεις που δεν παλιώνουν, δεν φθείρονται. Νομίζω ότι είναι ενδεικτική μια μελέτη του Ινστιτούτου Γερμανικής Οικονομίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν από τους μάνατζερ που κατευθύνουν σήμερα τη γερμανική οικονομία το 60% συνιστά στα γυμνασιόπαιδα να μάθουν λατινικά και το 10% να μάθουν αρχαία ελληνικά. Να τί μας είπε ο Ντίτερ Μπράουν που διδάσκει αρχαία στο γυμνάσιο Μπετόβεν. Με ποια ερωτήματα έρχεται σε επαφή ο μαθητής δουλεύοντας πάνω στη γλώσσα του Θουκυδίδη;

«Με το τί είναι ευτυχία, τί σημαίνει ο θάνατος για τη ζωή, πώς θα αξιοποιήσω με νόημα τον χρόνο μου. Τα αρχαία σε αναγκάζουν να ασχοληθείς με την ουσία των πραγμάτων.»

Σπύρος Μοσκόβου