1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Οι βασιλικοί τάφοι των Σκυθών

Επιμέλεια: Βιβή Παπαναγιώτου10 Ιουλίου 2007

«Στον αστερισμό του χρυσού Γρύπα: οι βασιλικοί τάφοι των Σκυθών». Με αυτό τον τίτλο άνοιξε τις πύλες της η μεγαλύτερη έκθεση για τον σκυθικό πολιτισμό στο Μουσείο Μάρτιν Γκρόπιους του Βερολίνου.

https://p.dw.com/p/BESQ
Χρυσό περιδέραιο του 4-5ου αιώναΕικόνα: picture-alliance/dpa

Το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Βερολίνου σε συνεργασία με το Ινστιτούτο του Μουσείου Ερμιτάζ της Πετρούπολης έκαναν τα τελευταία επτά χρόνια ανασκαφές σε μια τεράστια περιοχή, στην οποία εγκαταστάθηκαν από τον 8ο μέχρι τον 4ο αιώνα οι νομαδικές φυλές των Σκυθών: από την έρημο Γκόμπι, την Μογγολία, τα Αλτάια οροπέδια, μέχρι τα Ουράλια όρη, τον Καύκασο και την Κριμαία.

Ένα από τα εντυπωσιακότερα ευρήματα είναι ο τάφος ενός Σκύθη ηγεμόνα στα ρωσο-μογγολικά σύνορα, στις στέππες της νότιας Σιβηρίας, περιοχή που ο Ηρόδοτος αποκαλούσε «χώρα του Γρύπα που προστατεύει τον χρυσό»: Εκεί οι Γερμανοί μαζί με τους Μογγόλους και τους Ρώσους συναδέλφους τους ανακάλυψαν τον θολωτό τάφο, το κουργκάν, Σκύθη ηγεμόνα μοναδικής χλιδής και σημασίας. Ο τάφος περιείχε 6000 χρυσά κτερίσματα. Τα περισσότερα από αυτά παρουσιάζονται στην έκθεση του Βερολίνου, η οποία διαρκεί από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Οκτωβρίου.

Ο Γερμανός αρχαιολόγος και επικεφαλής της γερμανο-ρωσικής αποστολής Χέρμαν Πάρτζιγκερ δήλωσε κατά την έναρξη της έκθεσης: «όταν γυρίσαμε πίσω από αυτή την αποστολή μάς ήρθε αμέσως η ιδέα να παρουσιάσουμε τα μοναδικά αυτά ευρήματα στο κοινό.»

Τα εκθέματα, χρυσά κοσμήματα, χρωματιστά ενδύματα από μετάξι και μαλλί, όπλα και πάμπολα οστά θυσιασμένων αλόγων εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη. Εκείνο όμως που τον αφήνει άναυδο είναι οι καλοδιατηρημένες μούμιες με τις επιμελημένα χτενισμένες πλεξούδες και τα τατουάζ στα χέρια, στους ώμους και το στήθος του ηγεμόνα, των γυναικών του και των ακολούθων του. Ο Γερμανός αρχαιολόγος εξηγεί ότι ο πάγος ήταν ο σωτήρας του τάφου: «οι άνθρωποι αυτοί έτρεχαν πάνω στα άλογά τους με όλον τον καθημερινό τους εξοπλισμό, ο οποίος υπό κανονικές κλιματολογικές συνθήκες δεν διατηρείται γιατί ο καθημερινός εξοπλισμός αποτελείται συνήθως από ξύλο, ύφασμα ή δέρμα. Όπως τα μικροέπιπλα, τα ρούχα, οι ασκοί, η σέλα, τα χαλινάρια. Εδώ τα έχουμε όλα μπροστά μας. Αυτή η καθημερινότητα, αυτές οι πολιτισμικές διαστάσεις κανονικά δεν διατηρούνται.»

Έτσι για πρώτη φορά αρχαιολόγοι και ειδικοί επιστήμονες μπορούν να ερευνήσουν τα ήθη και τα έθιμα των Σκυθών ή μάλλον της ανώτερης τάξης τους, τις διατροφικές της συνήθειες, τις συγγενικές σχέσεις και τις ασθένειές της.

Ο αρχαιολόγος Χέρμαν Πάρτζιγκερ διευκρινίζει πως ήταν οι βασιλικοί τάφοι των Σκυθών: «το κουργκάν, ο θολωτός τάφος, δεν είναι απλώς ένας τύμβος, αλλά προστατεύει τον τάφο που βρίσκεται στο βάθος του τύμβου. Στη περίπτωση των Σκυθών πρόκειται για διπλό τάφο, διότι όλοι οι βασιλικοί τάφοι έχουν ξεχωριστούς χώρους για τα αρσενικά και τα θηλυκά μέλη της βασιλικής οικογένειας. Όταν πέθαινε ο Σκύθης ηγεμόνας ή βασιλιάς, έπρεπε να ενταφιαστεί μαζί του η γυναίκα του ή οι γυναίκες τους, οι υπηρέτες τους, τα καλύτερα αρσενικά άλογά του και οι φρουροί του. Έπρεπε δηλαδή να τους εκτελέσουν και να τους θάψουν μαζί του.»

Η έκθεση αυτή εντυπωσιάζει λόγω του χρυσού, της χλιδής και των κομψοτεχνημάτων της, αλλά δημοσιοποιεί κυρίως στο πλατύ κοινό μια οικεία πια άποψη στους επιστήμονες: οι νομαδικοί λαοί όπως οι Σκύθες και οι συγγενικές τους φυλές είχαν ισότιμο πολιτισμό με πολλούς, άλλους λαούς που δεν ήταν νομάδες.