Οι ανισορροπίες απειλούν τη συνοχή της ευρωζώνης

Μια ματιά στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών των υπερχρεωμένων χωρών επιβεβαιώνει τη διαφορά δυναμικότητας με τις οικονομίες των βορείων χωρών όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά την καθιέρωση του κοινού νομίσματος. Και όπως επισημαίνει ο Ρολφ Λανγκχάμερ, αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Μελετών της Παγκόσμιας Οικονομίας (IfW): «Οι ανισορροπίες συνιστούν αντίδραση ως προς τη διαφορά ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της ευρωζώνης. Διαπιστώσαμε ότι στις χώρες της Μεσογείου αυξήθηκε το επίπεδο διαβίωσης».

Κατανάλωση αντί επενδύσεων

Αυτό σημαίνει ότι σημειώθηκε αύξηση μισθών ως συνέπεια ενός οικονομικού «μπουμ» που ευνοήθηκε από το χαμηλό επιτόκιο δανεισμού. Μέχρι την εισαγωγή του ευρώ, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου δανείζονταν με υψηλά επιτόκια, καθώς υπήρχε πάντα ο κίνδυνος της υποτίμησης των νομισμάτων τους, κάτι που σήμαινε μεγάλες απώλειες για τους επενδυτές. Ο κίνδυνος αυτός αντικατοπτριζόταν στο επίπεδο των επιτοκίων. Με την καθιέρωση του κοινού νομίσματος εξέλειψε αυτός ο κίνδυνος. Τα επιτόκια δανεισμού για τις χώρες της περιφέρειας μειώθηκαν δραστικά.
«Δυστυχώς αυτό το «μπόνους» σε πολλές χώρες διοχετεύτηκε στην κατανάλωση και όχι σε επενδύσεις ή οι επενδύσεις που έγιναν δεν απέδωσαν», εκτιμά ο κ. Λανγκχάμερ.

Την ίδια εποχή στη Γερμανία το κόστος εργασίας μειωνόταν ως συνέπεια των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων της Agenda 2010. Οι μισθοί και οι συντάξεις καθηλώθηκαν και οι συνέπειες έγιναν σύντομα αισθητές. «Εντός της ευρωζώνης έχουμε χώρες των οποίων το νόμισμα είναι υποτιμημένο, όπως είναι η Γερμανία. Και έχουμε χώρες με υπερτιμημένο νόμισμα όπως είναι η Ελλάδα και η Ισπανία», τονίζει ο γερμανός οικονομολόγος Γιόαχιμ Σταρμπάτι.

Οι σταθερές ισοτιμίες ενίσχυσαν τις ανισορροπίες

Με το πλεονέκτημα αυτό στην τσέπη και με τους χαμηλούς μισθούς η γερμανική οικονομία εκτινάχθηκε. Η απόσταση από τις άλλες χώρες της ευρωζώνης έγινε μεγαλύτερη, διευκρινίζει ο κ. Σταρμπάτι.
Με λίγα λόγια, το κοινό νόμισμα, όχι μόνο δεν συνέβαλε στην σύγκλιση των οικονομιών αλλά έκανε το αντίθετο. «Οι σταθερές νομισματικές ισοτιμίες στην ευρωζώνη συνέβαλαν σίγουρα στην ενίσχυση των οικονομικών ανισορροπιών εντός της ευρωζώνης», εκτιμά ο Γιούργκεν Μάτες από τον Ινστιτούτο  της Γερμανικής Οικονομίας.
Κι αυτό γιατί χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Γαλλία δεν μπορούσαν πλέον να καταφύγουν στην συνήθη μέθοδο της υποτίμησης των εθνικών τους νομισμάτων για να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους.

Θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω οι μισθοί στον Νότο

Έτσι παρά τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί στις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, με μειώσεις μισθών και συντάξεων, η ανταγωνιστικότητά τους παραμένει χαμηλή. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη της Goldman Sachs, οι μισθοί θα πρέπει να μειωθούν περαιτέρω κατά 30% στην Ελλάδα, κατά 35% στην Πορτογαλία και κατά 20% στη Γαλλία και την Ισπανία προκειμένου η ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους να φτάσει αυτή της Γερμανίας. Παράλληλα θα πρέπει να υλοποιηθούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν καρπούς σε βάθος χρόνου.
Από την άλλη πλευρά θα πρέπει η Γερμανία να έχει και τη δικής συμβολή. Η αύξηση των μισθών είναι ένα βήμα στην σωστή κατεύθυνση.
Κι αυτό γιατί δεν είναι πλέον δυνατό να χρηματοδοτεί η ΕΚΤ τις ανισορροπίες εντός της ευρωζώνης, αγοράζοντας κρατικά ομόλογα από τις υπερχρεωμένες χώρες για να διασφαλίζει ρευστότητα.  

Zhang Danhong/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθυνος Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος