Πορτογαλία: νέος πρόεδρος ο Ρεμπέλο ντε Σόουζα

Ήταν το μεγάλο φαβορί και τα προγνωστικά επιβεβαιώνονται: όπως ανακοίνωσε αργά το βράδυ της Κυριακής η αρχή διεξαγωγής των εκλογών (CNE), με καταμετρημένο το 99% των ψήφων, ο Ρεμπέλο ντε Σόουζα συγκεντρώνει το 52% στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων και εξασφαλίζει έτσι την εκλογή του, από τον πρώτο γύρο, στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα της χώρας. Ο κυριότερος αντίπαλός του, ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου της Λισαβόνας και ανεξάρτητος υποψήφιος Αντόνιο Σαμπάιο ντα Νόβοα, έρχεται δεύτερος με ποσοστό 23%. Η έκπληξη των εκλογών: τρίτη με 10% αναδείχθηκε η αριστερή ευρωβουλευτής Μαρίζα Μαρίας, που είχε θέσει υποψηφιότητα με το μαρξιστικό Αριστερό Μπλοκ, ενώ η υποστηριζόμενη από τους σοσιαλιστές πρώην υπουργός Υγείας Μαρία ντε Μπελέμ περιορίστηκε στην τέταρτη θέση με 4%. Ήταν η ένατη εκλογή προέδρου από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Πορτογαλία το 1974 και συμμετείχαν συνολικά δέκα υποψήφιοι, περισσότεροι από κάθε άλλη φορά. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία η συμμετοχή έφτασε το 48%, πλησιάζοοντας το αρνητικό ρεκόρ του 46,5 που είχε καταγραφεί στις τελευταίες προεδρικές εκλογές το 2011.

Ο νέος πρόεδρος Ρεμπέλο ντε Σοουζα ανήκει στο αποκαλούμενο "σοσιαλδημοκρατικό", αλλά στην πραγματικότητα κεντροδεξιό κόμμα PSD. Ωστόσο, στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα έχει διαβεβαιώσει τους ψηφοφόρους ότι θα στηρίξει τη νέα αριστερή κυβέρνηση της χώρας υπό τον σοσιαλιστή Αντόνιο Κόστα, η οποία προέκυψε από τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου. Μάλιστα σε πρόσφατη συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Euronews, ο πρώην καθηγητής συνταγματικού δικαίου δήλωσε χαρακτηριστικά: "Γνωρίζω καλά τον πρωθυπουργό, ήταν κάποτε φοιτητής μου. Έχω πολύ καλή σχέση μαζί του, όπως άλλωστε και με άλλους πολιτικούς στην Πορτογαλία. Δεν πρόκειται να δημιουργήσω προβλήματα στην κυβέρνηση, χωρίς αυτό να σημαίνει βεβαίως ότι αποποιούμαι τις αρχές μου".

Πρόεδρος με ουσιαστικές αρμοδιότητες

Η δήλωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς στην Πορτογαλία ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει μόνο αντιπροσωπευτικές αρμοδιότητες: σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας μπορεί να προβάλει βέτο στη ψήφιση ενός νόμου, ενώ έχει το δικαίωμα να διαλύσει τη Βουλή και να προκηρύξει νέες εκλογές. Σημειώνεται ότι η νέα κυβέρνηση Κόστα, η οποία στηρίζεται από τους Κομμουνιστές και το Αριστερό Μπλοκ, έχει εξαγγείλει μισθολογικές αυξήσεις στον δημόσιο τομέα και χαλάρωση της αυστηρής εισοδηματικής πολιτικής, ενώ ο ντε Σόουζα από την πλευρά του προειδοποιούσε στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα ότι "η χαλάρωση του προγράμματος λιτότητας δεν μπορεί να γίνεται εις βάρος της δημοσιονμικής πειθαρχίας".

Ο ντε Σόουζα διαδέχεται τον Άνιμπαλ Καβάκο Σίλβα, ο οποίος αποχωρεί στα 76 του χρόνια μετά από δύο θητείες στον προεδρικό θώκο. Ως πρωθυπουργός ο Καβάκο Σίλβα είχε συνδέσει το όνομά του με την ευρωπαϊκή πορεία της Πορτογαλίας και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας με την αποτελεσματική αξιοποίηση κοινοτικών κονδυλίων.

DPA, AFP, Γιάννης Παπαδημητρίου