Νέα ευρωπαϊκή Υπηρεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα

Αρχίζει σήμερα τις εργασίες της στη Βιέννη η νέα Υπηρεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα της ΕΕ. Αποστολή της η συγκέντρωση και αξιολόγηση πληροφοριών που αφορούν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Παράλληλα αναλαμβάνει γνωματεύσεις και μελέτες για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η πολιτική ασύλου, οι μειονότητες, η ελευθερία διακίνησης ατόμων και η γενικότερη προστασία έναντι των διακρίσεων είναι μερικές ενδεικτικές τις αρμοδιότητες της νέας ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα που αρχίζει σήμερα τις εργασίες της στη Βιέννη. Για την υπηρεσία έχει προβλεφθεί ωστόσο μόνον ο ρόλος του εμπειρογνώμονα και όχι του επικριτή. «Στην καλύτερη περίπτωση το νέο θεσμικό όργανο θα γίνει μια αυστηρή και προειδοποιητική φωνή», λέει ο Χάνες Τρέτερ του ινστιτούτου Μπόλτσμαν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην αυστριακή πρωτεύουσα: «Θα πρέπει να είναι μια υπηρεσία, η οποία με τις αναλύσεις και τις γνωματεύσεις της να προωθεί τον δημόσιο διάλογο με την κοινωνία των πολιτών και όλους τους πρωταγωνιστές της δημοκρατικής και πλουραλιστικής ζωής».

Στόχος της νέα ευρωπαϊκής υπηρεσίας είναι να στρέψει την προσοχή παντού όπου δεν γίνονται σεβαστές οι κοινές συμφωνίες της ΕΕ με τη βοήθεια ετήσιων εκθέσεων και θεματικών αναλύσεων. Στο έργο της Υπηρεσίας για Ανθρώπινα Δικαιώματα θέτονται ωστόσο σημαντικοί περιορισμοί. Δεν της επιτρέπεται να ασκεί κριτική στη δικαιοσύνη και στις διωκτικές αρχές των κρατών-μελών. Η Μεγάλη Βρετανία άσκησε μάλιστα πιέσεις έτσι ώστε να εξαιρεθεί από τον τομέα αρμοδιοτήτων της υπηρεσίας και η καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας.

Κριτικές φωνές κάνουν ήδη λόγο για μια περιττή υπηρεσία χωρίς δόντια. Υποστηρίζουν δε ότι για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη και όχι μόνο στην ΕΕ είναι εδώ και δεκαετίες αρμόδιο το Συμβούλιο της Ευρώπης και φυσικά το Διεθνές Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Στρασβούργο. Απάντηση στις φωνές αυτές δίνει ο γγ του Συμβουλίου της Ευρώπης Τέρι Ντέιβις, ο οποίος συμμετείχε στην τελετή εγκαινίων της νέας υπηρεσίας στη Βιέννη μαζί με μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την Γερμανίδα υπουργό Δικαιοσύνης: «Θα συνεργαστούμε. Νομίζω ότι η νέα υπηρεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί να μάθει πολλά από την 50χρονη εμπειρία μας. Είμαι σίγουρος ότι οι συνεργάτες της υπηρεσίας θα μελετήσουν προσεκτικά τις αποφάσεις, τόσο του Συμβουλίου της Ευρώπης, όσο και του Διεθνούς Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δεν πιστεύω ότι θα ξεκινήσει διαμάχη αρμοδιοτήτων. Θα συνεργαστούμε για να βελτιώσουμε καταστάσεις. Σε αντίθετη περίπτωση σπαταλούμε μόνο χρήματα ευρωπαίων φορολογουμένων».

Οι επικριτές ωστόσο επιμένουν υποστηρίζοντας ότι έτσι όπως πάμε σε λίγο κάθε μέλος της ΕΕ θα έχει τη δική του ευρωπαϊκή υπηρεσία, είτε τη χρειαζόμαστε, είτε όχι. Στη Λιθουανία για παράδειγμα υπάρχει ήδη μια ευρωπαϊκή υπηρεσία ισότητας. Η ισότητα συγκαταλέγεται ως γνωστόν στα ανθρώπινα δικαιώματα. Κατά συνέπεια η σύγκρουση αρμοδιοτήτων με τη νέα υπηρεσία στη Βιέννη μπορεί να θεωρεί δεδομένη.