Μονόδρομος η πολιτική των μεταρρυθμίσεων

Το τελευταίο διάστημα οι δυσάρεστες ειδήσεις για τον Ολάντ διαδέχονται η μία την άλλη. Στο καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής για τους γάλλους Σοσιαλιστές ήρθαν να προστεθούν τα ανησυχητικά για την οικονομία νέα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας Insee: το 2013 το χρέος της Γαλλίας έσπασε νέο αρνητικό ρεκόρ, φτάνοντας το 93,5 % του ΑΕΠ. Με 4,3 %, όμως, και το έλλειμμα ήταν αρκετά υψηλότερο από ότι είχε υπολογιστεί.

Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι οι δρομολογηθείσες μεταρρυθμίσεις δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Οι δε εκλογές κατέδειξαν ότι οι κυβερνώντες Σοσιαλιστές δεν έχουν πλέον τη στήριξη των πολιτών. Τα δύο αυτά μηνύματα συνδέονται, σχολιάζει ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Ing-Diba Κάρστεν Μπρέζκι: «Οι άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι λόγω της χαμηλής ανάπτυξης και της υψηλής ανεργίας. Νομίζω ότι οι πολίτες δεν ξέρουν καν τι τους περιμένει. Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι στιγμής έγιναν ελάχιστες διαρθρωτικές αλλαγές».

Γερμανική συνταγή στη Γαλλία;

Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, είναι αναγκαίες προκειμένου να μειωθεί το χρέος και να αναζωογονηθεί η αγορά, όπως τονίζει ο ειδικός: «Οι Γάλλοι βρίσκονται στη θέση που ήταν οι Γερμανοί αρχές του 2000». Την εποχή εκείνη ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ αποφάσισε ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων που έγινε γνωστό ως Ατζέντα 2010 και το οποίο περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, σημαντικές μειώσεις στα επιδόματα ανεργίας και τις συντάξεις. Η Γαλλία θα πρέπει να διανύσει τον ίδιο δρόμο, εκτιμά ο Μπρέζκι: «Η Γαλλία θα πρέπει να εγκαταλείψει την παλιά ιδέα ότι θα υπάρξει έξωθεν βοήθεια».

Παλαιότερα η χώρα αντιμετώπιζε παρόμοια προβλήματα, είτε με την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος είτε με την αύξηση κρατικών δαπανών, που χρηματοδοτούνταν φυσικά με δάνεια. Και τα δύο εργαλεία δεν είναι πλέον διαθέσιμα. «Οι Γάλλοι λοιπόν έχουν τώρα το δύσκολο έργο να ξεκινήσουν οι ίδιοι μεταρρυθμίσεις».

Τους τελευταίους μήνες, βέβαια, η γαλλική κυβέρνηση προσπάθησε να ενισχύσει την ευελιξία στην αγορά εργασίας, αλλά και να περιορίσει το φορολογικό βάρος των επιχειρήσεων, σχολιάζει η Κλερ Ντεμεσμέ από το Γερμανικό Ίδρυμα Εξωτερικής Πολιτικής στο Βερολίνο. «Συμπεριέλαβε στο διάλογο και τα συνδικάτα και έτσι δεν έγιναν μεγάλες απεργίες. Μπορεί να μην είναι η ‘Ατζέντα 2010’, αλλά είναι ένα πρώτο βήμα».

Το «Σύμφωνο Ευθύνης»

Πρόκειται για ένα βήμα το οποίο αναμφίβολα προκαλεί φόβο στους περισσότερους Γάλλους. Το «Σύμφωνο Ευθύνης», όπως ονομάζεται το γαλλικό πακέτο μεταρρυθμίσεων, έχει τον ίδιο στόχο με το αντίστοιχο γερμανικό: την κατάργηση πολυδάπανων κοινωνικών παροχών αλλά και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών θα ήθελε προφανώς να βάλει τέλος σε αυτή την πορεία, ωστόσο ο πρόεδρος Ολάντ δεν φαίνεται διατεθειμένος να το πράξει «γιατί οι αγορές και οι ευρωπαίοι εταίροι παρακολουθούν με πολύ μεγάλη προσοχή τις κινήσεις της γαλλικής κυβέρνησης», λέει η Κλερ Ντεμεσμέ.

Μπορεί ο γάλλος πρόεδρος να έχει μεγαλύτερη πολιτική δύναμη από έναν καγκελάριο, έχει όμως και ισχυρότερους αντιπάλους. «Τα συνδικάτα στη Γαλλία επιδεικνύουν λιγότερο συμβιβαστική και περισσότερο επιθετική διάθεση. Μέχρι στιγμής ο Ολάντ επέλεξε μια πολιτική των μικρών βημάτων για να μην προκαλέσει τους κομματικούς του συντρόφους και τους πολίτες. Δεν ξέρω όμως εάν μπορεί να συνεχίσει να το κάνει και μετά την εκλογική αυτή ήττα».

Σύμφωνα με την ειδικό, ο Ολάντ θα πρέπει να αναδείξει το διακύβευμα και να παρουσιάσει λύσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος, προχθές Δευτέρα, και ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ερό, ο οποίος τόνισε ότι «η κυβέρνηση δεν εξήγησε με σαφήνεια πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση της χώρας».

Την Δευτέρα ο πρόεδρος Ολάντ αντικατέστησε τον Ερό με τον μέχρι πρότινος υπ. Εσωτερικών Μανουέλ Βαλς, ο οποίος ανήκει στη δεξιά πτέρυγα των Σοσιαλιστών. Εντούτοις, και ο ανασχηματισμός αυτός δεν αναμένεται να επιφέρει αλλαγές στην ακολουθούμενη πολιτική, εκτιμά ο Κάρστεν Μπρέζκι: «Ο Ολάντ δεν έχει άλλη επιλογή από το συνεχίσει στην ίδια πορεία, με την ελπίδα τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης να έρθουν εγκαίρως πριν τις επόμενες προεδρικές εκλογές».

Για τον καγκελάριο των μεταρρυθμίσεων Γκέρχαρντ Σρέντερ, πάντως, η ανάκαμψη άργησε να έρθει. Όταν η κυβέρνησή του πέρασε την περιβόητη Ατζέντα 2010, ο ίδιος και το κόμμα του, οι Σοσιαλδημοκράτες, απώλεσαν τη στήριξη των πολιτών. Οι πρόωρες εκλογές του 2005 ανέδειξαν για πρώτη φορά στην καγκελαρία την τότε αντίπαλό του Άνγκελα Μέρκελ.

Andreas Becker / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής