1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Μνήμες ευρωπαϊκής ιστορίας

16 Αυγούστου 2009

Με την ταφή οστών 2.116 θυμάτων από το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο που βρέθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο στα γερμανοπολωνικά σύνορα ξαναζωντανεύει ένα από τα πιο οδυνηρά κεφάλαια ευρωπαϊκής ιστορίας.

https://p.dw.com/p/JC7H
Εικόνα: DW

Ήταν μια από τις τελευταίες πράξεις ευρωπαϊκής ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αυτή που εκτυλίχτηκε τις προάλλες στη μεθοριακή πολωνική πόλη Μαλμπροκ, τότε Μαρίενμπουργκ. Τα οστά 2.116 ανθρώπων, οι περισσότεροι γυναίκες και παιδιά, ετάφησαν μετά από τόσες δεκαετίες. Ο εντοπισμός των λειψάνων, που βρέθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο, προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Η ταυτότητα των θυμάτων, αλλά και οι συνθήκες θανάτου, δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί. Πρέπει πάντως να πρόκειται για γερμανούς αμάχους που έχασαν τη ζωή τους από την πείνα και τις κακουχίες του πολέμου

Polen Deutschordensschloss Marienburg in Malbork
Το Μαλμπορκ, παλαιότερα ΜαρίενμπουργκΕικόνα: picture-alliance / dpa

«Δεν είναι θύματα μαζικών εκτελέσεων»

Πήραμε λοιπόν το δρόμο για το Μαρίενμπουργκ. Ο Χαρτμουτ Μένερτ από το Σύνδεσμο Μέριμνας Γερμανών Πεσόντων Πολέμου μας οδηγεί σε ένα γκαράζ. Εδώ φυλάσσονται τους τελευταίους μήνες τα οστά 2.116 νεκρών σε 109 μεγάλα φέρετρα, το ένα πάνω στο άλλο, που περιμένουν για την τελευταία τους διαδρομή. «Επειδή εντοπίσαμε τα οστά σε μεγάλο κοινό τάφο και επειδή δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους νεκρούς, πήραμε μεγάλα φέρετρα και βάλαμε σε καθένα από αυτά τα οστά 20 νεκρών» μας εξηγεί ο Χαρτμουτ Μένερτ. Οι νεκροί δεν είναι θύματα μαζικών εκτελέσεων, υπάρχει η βεβαιότητα από ιατροδικαστικές έρευνες. Μόνο μερικά κρανία φέρουν ίχνη από σφαίρες».

Transport der Särge mit Gebeinen der Kriegstoten von Marienburg
Στα 109 φέρετρα βρίσκονται οστά 2116 θυμάτωνΕικόνα: DW

«Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν πρόκειται μόνο για κατοίκους του Μαρίενμπουργκ, που δεν πρόλαβαν να βρουν καταφύγιο σε άλλη πόλη πριν έρθει ο Κόκκινος Στρατός ή αν πρόκειται για πρόσφυγες από την ανατολική Πρωσία», μας λέει ο αρχαιολόγος της πόλης, που ασχολείται με την υπόθεση, ο Ζμπίγκνιεφ Σαβίτσκι. «Ούτε για την τύχη αυτών των ανθρώπων μπορούμε να πούμε κάτι το σίγουρο, γιατί δεν υπάρχουν αυτόπτες μάρτυρες. Υπάρχουν όμως μερικά στοιχεία, που επιβεβαιώνουν κάποιες υποθέσεις μας».

«Ήταν Κόλαση»

Transport der Särge mit Gebeinen der Kriegstoten von Marienburg
Ο Χέλμουτ Μένερτ από το Σύνδεσμο Μέριμνας Γερμανών Πεσόντων ΠολέμουΕικόνα: DW

Εξ αιτίας της δημοσιότητας που πήρε στον τύπο η ανακάλυψη των οστών εμφανίστηκαν κάποιοι που είχαν ζήσει τα γεγονότα της εποχής εκείνης. Μεταξύ αυτών και μια γυναίκα από τη δυτική Γερμανία, η οποία έγραψε τις αναμνήσεις της σε κάποιο γράμμα. Ήταν χειμώνας του 1945, όταν οι περισσότεροι πήραν το δρόμο της προσφυγιάς. Ένας εκπρόσωπος της πόλης μας διαβάζει απόσπασμα της επιστολής της:

«40 μέρες κράτησαν οι οδομαχίες. Την ημέρα ήταν οι ρώσοι και τη νύχτα οι γερμανοί. Οι Ρώσοι πήραν 14 γυναίκες, μεταξύ τους ήταν η θεία μου και ο μικρός μου αδελφός. Δεν ξέρουμε τι απέγιναν. Αυτό που έζησα σαν μικρό κορίτσι, δεν μπορώ να το περιγράψω. Ήταν η κόλαση. Το Μάρτη οι Ρώσοι κατέλαβαν την πόλη και μας μάζεψαν σε μια μεριά για να μπορέσουν οι ενήλικοι να συγκεντρώσουν τα πτώματα.

Η ταφή των οστών έγινε 400 χιλιόμετρα μακριά από το Μαρίενμπουργ. Στο σημείο που βρέθηκαν τα οστά θα ανεγερθεί μνημείο. Εκεί επρόκειτο να χτιστεί ένα ξενοδοχείο, το οποίο θα κατασκευαστεί τελικά σε άλλο σημείο. Για την ώρα στη περιοχή των φρικτών ευρημάτων έχει φυτρώσει χορτάρι, όχι όμως και στη συλλογική μνήμη. Αυτές τις μέρες στη γερμανοπολωνική μεθόριο ζωντάνεψε άλλο ένα κεφάλαιο ευρωπαϊκής ιστορίας.

Rosalia Romaniecz/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπέυθ. Σύντ: Στ.Γεωργακόπουλος