1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Μια Γερμανίδα στα χνάρια των μεταναστών στη Λέσβο

27 Μαρτίου 2015

Η Γερμανίδα καλλιτέχνις Μπίργκιτ Ρύμπεργκ εδώ και χρόνια μαζεύει στη Λέσβο ρούχα, παπούτσια, σωσίβια, καθετί που πιστοποιεί το πέρασμα των μεταναστών, και το μετουσιώνει σε καλλιτεχνικό έργο.

https://p.dw.com/p/1EyRm
Εικόνα: Birgit Rüberg

Είκοσι μικρά μαύρα ξύλινα κουτιά και μέσα τους ξεφτισμένα κομμάτια υφάσματος και αποκόμματα από άρθρα εφημερίδων. Είκοσι μικρά φέρετρα. Μια αναφορά στους δεκάδες μετανάστες, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν την Ελλάδα για να περάσουν αργότερα στην Ευρώπη, έχασαν τη ζωή τους.

H Γερμανίδα καλλιτέχνις Μπίργκιτ Ρύμπεργκ παρουσίασε πριν από μερικές μέρες σε ομαδική έκθεση στο καλλιτεχνικό φόρουμ του Άιφελ, στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, έργα που αφορούν τη διαδρομή των μεταναστών καθώς περνούν από την Ελλάδα. Η Μπίργκιτ Ρύμπεργκ αγόρασε πριν από είκοσι χρόνια ένα σπίτι στη Λέσβο. Στο νησί ήρθε συχνά αντιμέτωπη με το θέμα των μεταναστών.

«Περισυλλέγω στις παραλίες ό,τι βρίσκω. Δεν μαζεύω μόνο υφάσματα αλλά και παρατημένα σωσίβια που πήραν οι μετανάστες από τους δουλέμπορους, κομμάτια από τις λαστιχένιες βάρκες - πρόκειται πραγματικά για πολύ μικρές βάρκες -παπούτσια, σκοινιά, καθετί που μαρτυρά ότι πέρασαν από εκεί οι άνθρωποι αυτοί. Έχω βγάλει πάρα πολλές φωτογραφίες με όλο αυτό το υλικό και με τις φωτογραφίες αυτές έχω φτιάξει μια εγκατάσταση».

Κεντημένα ξέφτια…

Κύριο υλικό της δουλειάς της Μπίργκιτ Ρύμπεργκ είναι το ύφασμα. Πάνω σε αυτό κεντάει άλλοτε αποσπάσματα από άρθρα εφημερίδων που κάνουν λόγο για το πέρασμα των μεταναστών, άλλοτε τα ονόματα των νεκρών, άλλοτε κόβει σε μικρά κομμάτια τη λαστιχένια βάρκα. Σε ένα μικρό φέρετρο έχει τοποθετήσει ένα κομμάτι από μια βάρκα με οδηγίες που σοκάρουν. Η βάρκα είναι κατάλληλη να δεχθεί μόλις τέσσερα άτομα ενώ στην πραγματικότητα επιβαίνουν δεκάδες.

Ενα κομμάτι από μια λαστιχένια βάρκα μέσα σε ένα μαύρο "φέρετρο". Από την έκθεση στο καλλιτεχνικό φόρουμ του Άιφελ, 3/2015
Ενα κομμάτι από μια λαστιχένια βάρκα μέσα σε ένα μαύρο "φέρετρο". Από την έκθεση στο καλλιτεχνικό φόρουμ του Άιφελ, 3/2015Εικόνα: Birgit Rüberg

Η Γερμανίδα καλλιτέχνις ασχολείται σχεδόν από το 2005 με το θέμα. Τα μικρά μαύρα φέρετρα είναι η τελευταία της δουλειά ενώ πρωτύτερα επικεντρωνόταν στα παρατημένα σωσίβια που έβρισκε στις παραλίες της Λέσβου. Σε ερώτηση της Deutsche Welle τι είναι αυτό που την έχει εντυπωσιάσει περισσότερο σε όλη αυτή τη διαδικασία απαντά έμμεσα πλήν σαφώς:

«Μια φορά ήμουν σε μια γιορτή στη Λέσβο σε ένα μικρό χωριό, όπου πριν είχαν ζήσει πολλοί πειρατές. Εκεί προσέξαμε ότι οι στέγες των σπιτιών ήταν όλες καινούργιες, όλα τα αυτοκίνητα ήταν μεγάλα και πανάκριβα, όλες οι βάρκες είχαν τεράστιες μηχανές, υπήρχαν ταχύπλοα με δυο τεράστιες μηχανές. Αναρωτηθήκαμε πως είναι δυνατόν ένα τόσο μικρό χωριό να είναι τόσο πλούσιο. Δεν έχει τουρισμό, δεν έχει γεωργική και βιομηχανική παραγωγή. Ρωτήσαμε στη γιορτή από πού προέρχεται όλος αυτός ο πλούτος και μας απάντησαν πως αυτή είναι η παράδοσή μας, ήμασταν πάντα πειρατές…Δεν είπαν ευθέως ότι συνεργάζονται (σ.σ. με τους δουλέμπορους) αλλά δεν ξέρει κανείς…»

Συγκινητικές αντιδράσεις μεταναστών

Η Μπίργκιτ Ρύμπεργκ δεν έχει παρουσιάσει τη δουλειά της μέχρι σήμερα στην Ελλάδα γιατί όπως λέει δεν έχει τις κατάλληλες επαφές. Στη Γερμανία έχει κάνει διάφορες εκθέσεις και οι αντιδράσεις ήταν συγκινητικές:

H Μπίργκιτ Ρύμπεργκ συλλέγει απομεινάρια από το πέρασμα των μεταναστών στη Λέσβο
H Μπίργκιτ Ρύμπεργκ συλλέγει απομεινάρια από το πέρασμα των μεταναστών στη ΛέσβοΕικόνα: privat

«Στα εγκαίνια της έκθεσης μου στο Μπραουνσβάικ, μετά την κύρια ομιλία από τον επιμελητή, πήρα κι εγώ το λόγο και είπα κάποια πράγματα για τη δουλειά μου. Όταν τελείωσα με πλησίασαν δυο άνθρωποι από το κοινό και μου είπαν σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που θίγετε αυτό το θέμα. Είμαστε κι εμείς πρόσφυγες κι έχουμε εντυπωσιαστεί. Μια γυναίκα με αγκάλιασε και έκλαιγε. Ήταν πάρα πολύ συγκινητική στιγμή και ήταν πολύ όμορφα για μένα».

Η Μπίργκιτ Ρύμπεργκ εδώ και μερικούς μήνες έχει ανοίξει μια μικρή γκαλερί στην Κολωνία. Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα παρουσιάσει τη δουλειά της για τους μετανάστες που περνάνε από τη Λέσβο. Όσο για τις τεταμένες ελληνογερμανικές σχέσεις, δηλώνει πως η ίδια δεν είχε ποτέ μέχρι σήμερα κάποια αρνητική εμπειρία αλλά λυπάται, όπως λέει, γι αυτή την ένταση και για το γεγονός ότι πάντα στην Ελλάδα την πληρώνουν οι πιο αδύναμοι ενώ οι πλουσιότεροι καταφέρνουν να ξεφεύγουν.

Μαρία Ρηγούτσου