Κρίσιμο σταυροδρόμι για το Ιράκ

Ποιοί είναι οι σημερινοί συσχετισμοί δυνάμεων και πώς προδιαγράφονται οι μελλοντικές προοπτικές; Αφετηρία εξελίξεων θα είναι η προσπάθεια του Αλ Μαλίκι να ενισχύσει την εξουσία του απέναντι στους πολιτικούς του αντιπάλους, δηλώνει στον ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk, ο ειδικός για το Ιράκ πολιτικός αναλυτής Γκίντο Στάϊνμπεκ, στέλεχος του γερμανικού «Ιδρύματος Επιστήμης και Πολιτικής» με έδρα το Βερολίνο.

«Είναι προφανές εδώ και πολλούς μήνες ότι ο Μαλίκι προσπαθεί να εκπαραθυρώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους που ήταν και οι νικητές των βουλευτικών εκλογών του 2012, δηλαδή το κόμμα του πρώην μεταβατικού πρωθυπουργού Ιγιάντ Αλάουϊ. Προσπάθησε να βγάλει από τη μέση κορυφαίους πολιτικούς, όπως τον (πρώην αντιπρόεδρο) Ταρέκ Αλ Χασέμι, διέταξε να συλληφθούν πολιτικοί αντίπαλοι με την κατηγορία ότι ετοιμάζουν πραξικόπημα. Όλα αυτά δεν ήταν παρά μία προσπάθεια να αποδυναμωθεί το κόμμα του Αλάουϊ, το οποίο στις εκλογές του 2010 είχε κερδίσει 91 έδρες στο Κοινοβούλιο της χώρας, έναντι μόλις 89 του Αλ Μαλίκι και αποτελεί πλέον το αντίπαλο δέος στην παντοδυναμία του».

Σύγκρουση κορυφής πρωθυπουργού-αντιπροέδρου

Μετωπική σύγκρουση αποτολμά ο Σιΐτης πρωθυπουργός Αλ Μαλίκι με τον Σουνίτη αντιπρόεδρο Αλ Χασέμι. Έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης εναντίον του και τον κατηγορεί για σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων. Από την πλευρά του ο Αλ Χασέμι έχει διαφύγει και ετοιμάζει την αντεπίθεσή του.

«Έχει καταφύγει στο (ιρακινό) Κουρδιστάν και οι Κούρδοι έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να τον παραδώσουν στη Βαγδάτη. Θα δούμε αν θα το τηρήσουν, γιατί στο Ιράκ δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις τις εξαγγελίες από την πραγματικότητα. Βέβαια υπάρχουν Σουνίτες πολιτικοί που διατηρούν προνομιακές σχέσεις με αντικαθεστωτικούς, που έχουν διαπράξει εγκλήματα. Αυτό πάντως δεν φαίνεται να ισχύει για τον Αλ Χασέμι, ο οποίος από το 2033 έχει μία μετριοπαθή παρουσία στην πολιτική σκηνή του Ιράκ και επιδιώκει την επαφή με Σιΐτες και Κούρδους πολιτικούς αντιπάλους. Φαίνονται κατασκευασμένες λοιπόν όλες αυτές οι κατηγορίες. Ας διατηρήσουμε βέβαια και μία επιφύλαξη, γιατί στο Ιράκ η βία αποτελεί μέσο για την άσκηση πολιτικής» λέει ο Γκίντο Στάϊνμπεκ.

Μετά την αποχώρηση και των τελευταίων Αμερικανών στρατιωτών από το Ιράκ το κενό ασφαλείας φαίνεται να μεγαλώνει, ενώ στην περιοχή εμπλέκονται όλο και περισσότεροι παίκτες με αντικρουόμενα συμφέροντα, για παράδειγμα η Σαουδική Αραβία και το Ιράν.

Μεταξύ αντικρουόμενων συμφερόντων ο Αλ Μαλίκι

Είναι γνωστό ότι ο Αλ Μαλίκι αρχίζει να προσανατολίζεται προς την Τεχεράνη, γι αυτό και στηρίζει εμφανώς το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσσαντ στη γειτονική Συρία. Από την άλλη πλευρά χρειάζεται όσο τίποτε άλλο την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών. Πώς μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε όλα αυτά ο Αλ Μαλίκι; «Θα ήθελε να μπορεί να ελίσσεται ανάμεσα στους δύο αντίπαλους πόλους, την Τεχεράνη και την Ουάσιγκτων. Νομίζω ότι δεν είναι σωστό να τον αντιμετωπίζουμε μόνο ως εκπρόσωπο του Ιράν. Το ζήτημα είναι όμως ότι οι Σαουδάραβες τον αντιμετωπίζουν ως εκπρόσωπο του Ιράν και από αυτήν την άποψη υπάρχει ένας κίνδυνος: να ενισχύσουν σουνιτικές ομάδες, ακόμα και ένοπλες ομάδες, πιστεύοντας ότι έτσι θα αποκαταστήσουν τις ισορροπίες ισχύος. Σε αυτήν την περίπτωση αντιμετωπίζουμε σοβαρό κίνδυνο αναζωπύρωσης της πολιτικής βίας στη χώρα» επισημαίνει ο Γερμανός αναλυτής.

Αν η παραμονή των Αμερικανών στρατιωτών είχε θεωρηθεί εξ΄αρχής μεταβατική κατάσταση, μετά την αποχώρησή τους η χώρα έχει περιέλθει στην επόμενη μεταβατική κατάσταση, εκτιμά ο Γερμανός αναλυτής. Οι Αμερικανοί εξακολουθούν να ασκούν επιρροή στον πρωθυπουργό του Ιράκ, ενώ ο ίδιος προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή στην ίδια του τη χώρα. «Ο Μαλίκι δεν θέλει να είναι πλήρως εξαρτημένος από το Ιράν. Άλλωστε χρειάζεται τους Αμερικανούς για να εκσυγχρονίσει τις δυνάμεις ασφαλείας, για να εξοπλίσει τον στρατό του, για να μπορεί κάποια στιγμή το Ιράκ να υπερασπίσει τα σύνορά του απέναντι σε έξωθεν επιβουλές. Περιμένω λοιπόν μία πολιτική ευαίσθητων ισορροπιών προς το εξωτερικό. Στο εσωτερικό όμως ο Αλ Μαλίκι θέλει να διευρύνει τη βάση της εξουσίας του, γι αυτό προχωρεί σε ενέργειες που αντιβαίνουν στο δίκαιο, γι αυτό χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για να εξουδετερώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους».

Jürgen Zurheide / Γιάννης Παπαδημητρίου

Υπεύθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου