Ιστορική συμφωνία Σερβίας- Κοσοβου;

Οι δύο συμφωνίες ήταν αποτέλεσμα διαλόγου που διεξάγουν το Βελιγράδι και η Πρίστινα με την ενθάρρυνση και διαμεσολάβηση της Ε.Ε. Αφορά την μελλοντική διεθνή ονομασία του Κοσόβου, καθώς και τη δυνατότητα εκπροσώπησής του σε διεθνείς συναντήσεις.

Πιο συγκεκριμένα: στο ζήτημα της ονομασίας η συμφωνία προβλέπει ότι η χώρα θα αποκαλείται «Κόσοβο με αστερίσκο» (Kosovo*) και όχι «Δημοκρατία του Κοσόβου», με υποσημείωση που αναφέρει ότι η ονομασία αυτή δεν προδικάζει την έκβαση των διαπραγματεύσεων για το καθεστώς της πρώην σερβικής επαρχίας. Με άλλα λόγια η Σερβία αποδέχεται για πρώτη φορά το Κόσοβο ως διαπραγματευτή σε διεθνή φόρα και δέχεται ότι η Πρίστινα θα μπορεί να συμμετάσχει σε διεθνείς διασκέψεις και να συνυπογράφει διεθνείς συνθήκες χωρίς πολιτική κηδεμονία των Ηνωμένων Εθνών- ωστόσο εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου. Παράλληλα οι δύο πλευρές συνάπτετουν τεχνική συμφωνία για τη λειτουργία συνοριακών διαβάσεων στη συνοριακή γραμμή που είχε συμφωνηθεί το 2011.

«Ενθάρρυνση» προς το Βελιγράδι

Είχε προηγηθεί έντονη διπλωματική δραστηριότητα με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Γκίντο Βέστερβελλε να επισκέπτεται τη Σερβία την Πέμπτη. Σκοπός του, όπως δευκρίνησε σε συνέντευξη τύπου μετά από συνάντηση με τον Σέρβο ομόλογό του Βουκ Γιέρεμιτς, ήταν όχι να πιέσει, αλλά να ενθαρρύνει το Βελιγράδι να προχωρήσει στην κατεύθυνση της Ευρώπης.

«Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τη Σερβία να προχωρήσει, να διανύσει και τα τελευταία μέτρα. Ο στόχος είναι ορατός, είναι εφικτός και εμείς οι Γερμανοί υποστηρίζουμε μία σαφή ευρωπαϊκή προοπτική για τη Σερβία».

Η ενθάρρυνση φαίνεται ότι ήταν αποτελεσματική. Βελιγράδι και Πρίστινα βάζουν τις βάσεις για μία σχέση καλής γειτονίας και επωφελούς οικονομικής συνεργασίας. Η εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάτριν Άστον χαρακτηρίζει τη συμφωνία Σερβίας-Κοσόβου «σημαντικό βήμα για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή», ενώ πολλοί θεωρούν ότι η συμφωνία αυτή είναι το αποφασιστικό βήμα που ανοίγει οριστικά την πόρτα της Ευρώπης για τη Σερβία.

Σε κοινή επιστολή προς τις Βρυξέλλες οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Αυστρίας επισημαίνουν ότι η Σερβία έχει εκπληρώσει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να τις παραχωρηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας και ότι σε αυτό το ζήτημα θα κριθεί η αξιοπιστία της πολιτικής διεύρυνσης.

Ευρωπαϊκή πρόσκληση για τη Σερβία;

Ήδη την προσεχή Δευτέρα και Τρίτη οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. θα εξετάσουν το ζήτημα και πιθανολογείται ότι θα εισηγηθούν την παροχή καθεστώτος υποψήφιας χώρας στη Σερβία, μία εισήγηση που θα επικυρώσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατά την προσεχή σύνοδο κορυφής της Ε.Ε.

Τη δέσμευση του στην ευρωπαϊκή προοπτική του Βελιγραδίου επανέλαβε και ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Βουκ Γιέρεμιτς μετά τη συνάντησή του με τον Γεερμανό ομόλογό του Γκίντο Βέστερβελλε στο Βελιγράδι.

«Νομίζω ότι η Σερβία έχει εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις που μας έχουν τεθεί. Η Σερβία έχει κάνει τα πάντα για να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις».

Η συμφωνία της Παρασκευής αναμένεται να ωφελήσει και το Κόσοβο. Ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει συμφωνία σύνδεσης και σταθεροποίησης, ως ένα πρώτο βήμα για τη μελλοντική ένταξη και του Κοσόβου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο πολλοί διπλωμάτες στις Βρυξέλλες επισημαίνουν ότι στις τάξεις των «27» υπάρχουν ακόμα σημαντικές αντιρρήσεις για το ζήτημα αυτό και ότι η Κομισιόν καλά θα έκανε να μην ξυπνούσε υπερβολικές προσδοκίες για την ευρωπαϊκή πορεία ενός ανεξάρτητου Κοσόβου.

Γιάννης Παπαδημητρίου / DPA / Reuters

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος