Ισλάμ εναντίον ισλαμισμού

Η αναστολή της ιδιότητας του μέλους και ως εκ τούτου της συμμετοχής της Συρίας στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ), το σημαντικότερο συνασπισμό αραβικών κρατών και δεύτερου μεγαλύτερου διεθνή οργανισμού στον κόσμο μετά τον ΟΗΕ, αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα για το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Η απόφαση ελήφθη κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης στην ιστορική πόλη της Σαουδικής Αραβίας Τζέντα, όπου βρίσκεται η έδρα του ΟΙΣ, καταδικάζοντας τις καθεστωτικές εκτροπές και την πρωτοφανή έκρηξη βίας στη Συρία.

Η απόφαση εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής του ΟΙΣ να πάρει απόσταση από τις αποσχιστικές θρησκευτικές διαμάχες μεταξύ των μουσουλμανικών κρατών. Παρά την ομόφωνη -σχεδόν- κατακραυγή της αναλγησίας των στρατιωτικών δυνάμεων Άσαντ, τόσο το Ιράν όσο και Ιράκ διαφοροποίησαν τη θέση τους, αφήνοντας να αναδυθούν οι βαθιές ρίζες του θρησκευτικού και πολιτικού διχασμού στους κόλπους του ΟΙΣ.

Σουνίτες και Σιίτες, τα αντίπαλα στρατόπεδα

Το κάλεσμα του ΟΙΣ προς τη Συρία για κατάπαυση του πυρός κρύβει πίσω του ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο κι άλλο τόσο ευαίσθητο θρησκευτικό υπόβαθρο, που επισκιάζει εδώ και δεκαετίες τις εργασίες των συνδιασκέψεων. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, σύμφωνα με τα πορίσματα των διαβουλεύσεων του ΟΙΣ, φέρει τα χαρακτηριστικά μιας καθαρά θρησκευτικής διαμάχης, με αντιμαχόμενα στρατόπεδα-σέκτες τους καθεστωτικούς Σιίτες και τους Σουνίτες αντάρτες.

Το σιιτικό Ιράν αντιτάχθηκε στον αποκλεισμό της Συρίας, δηλώνοντας έτσι εμμέσως ανοχή, αν όχι υποστήριξη, στον Άσαντ. Το επίσης σιιτικό Ιράκ δεν συμμετείχε καν στη συνδιάσκεψη. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη όπου κυριαρχούν οι Σουνίτες καταδίκασαν τα τεκταινόμενα στη Συρία.

Κι ενώ ο εμφύλιος μαίνεται στη Συρία, οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις των Σουνιτών φαίνεται πλέον να έχουν ισχυρό ρεύμα υποστήριξης. Επίσης, πρόσφατα έχουν φουντώσει στον αραβικό κόσμο υπόνοιες για υλικοτεχνική, πέρα από απλά ηθική, υποστήριξη των Σύρων Σουνιτών από ποικίλα θρησκευτικά ιδρύματα και ιδιώτες της Σαουδικής Αραβίας.

Θρησκευτικές διαμάχες και πολιτικά συμφέροντα

Η συντριπτική πλειοψηφία των αραβικών χωρών φαίνεται πλέον αποφασισμένη να θέσει οριστικό τέλος στη διαιώνιση των αιματηρών αντιπαλοτήτων για θρησκευτικούς λόγους. «Πρέπει πάνω από όλα να μάθουμε να συνυπάρχουμε και να απελευθερωθούμε από τα ιδεολογικά και θρησκευτικά στεγανά που μας χωρίζουν», έγραψε πρόσφατα ο ισχυρός διευθυντής της εφημερίδας «Al Quds al Arabi», Αμπντέλ Μπάρι Ατβάν.

Αγκάθι για τη πορεία των επόμενων ενεργειών του ΟΙΣ προς την εξομάλυνση της έντασης στη Συρία, αποτελεί η αδιάλλακτη στάση του Ιράν. Ενδεχόμενη πτώση του καθεστώτος Άσαντ φαίνεται να μη συμφέρει καθόλου το Ιράν και τους διπλωματικά του σχέδια. Το Ιράν διατηρεί σχέσεις με σιιτικές οργανώσεις στην περιοχή, με κύρια τη Χεζμπολάχ από το Λίβανο. Η παρούσα χαοτική κατάσταση στη Συρία φαίνεται να είναι προς όφελος των γεωπολιτικών συσχετισμών του Ιράν. Συν τοις άλλοις, το Ιράν φοβάται μία αντίστοιχη όξυνση της διαμάχης μεταξύ Σιιτών και Σουνιτών εντός των συνόρων του, κάτι που στην παρούσα φάση θα μπορούσε να αποβεί ολέθριο για τη σταθερότητα και την ασφάλεια στη Μεση Ανατολή.

Kersten Knipp / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ.σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής