Η RAF μέσα απ' τα μάτια ενός παιδιού

Η έκφραση που ζωγραφίστηκε στο πρόσωπό του Γερμανού συγγραφέα Φρανκ Βίτσελ όταν άκουσε το όνομά του χθες στη Φραγκφούρτη έδειξε ότι δεν περίμενε καθόλου ότι θα ήταν ο φετινός εκλεκτός της κριτικής επιτροπής για την απονομή του Βραβείου των Γερμανών Εκδοτών για το καλύτερο μυθιστόρημα της χρονιάς.

Κι όμως, το βιβλίο του του «Η εφεύρεση της Φράξιας Κόκκινος Στρατός (RAF) από έναν μανιοκαταθλιπτικό έφηβο το καλοκαίρι του 1969» βραβεύθηκε ως το καλύτερο για το 2015. Εξίσου πληθωρικό με τον τίτλο είναι και το βιβλίο. Ζυγίζει ένα κιλό, έχει 99 ολόκληρα κεφάλαια και εγκλείει σχεδόν όλα τα πεζογραφικά είδη – από σύντομα πορτρέτα, μικρές βιογραφίες και διαλόγους, μέχρι παραισθήσεις που διευρύνουν το φάσμα της πραγματικότητας και θεωρητικούς συλλογισμούς.

Νέες οπτικές παρατήρησης

Ο γεννημένος το 1955 στο Βιζμπάντεν Γερμανός μουσικός και συγγραφέας εργάστηκε 15 χρόνια για τη συγγραφή αυτού του θαυμαστού μυθιστορήματος, μέσα από τις σελίδες του οποίου παρατηρεί από διαρκώς νέες οπτικές γωνίες τη δεκαετία του 1960 στην παλιά Ομοσπονδιακή Γερμανία.

Ο ήρωας του τίτλου και αφηγητής του μυθιστορήματος είναι μόλις 13 ετών το καλοκαίρι του 1969. Από τη μικρή πόλη Μπίμπριχ του Βιζμπάντεν πασχίζει να συλλάβει τον κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος. Εκεί φτιάχνει μια συμμορία, την οποία ονομάζει «Φράξια Κόκκινος Στρατός», δανείζεται ως έμβλημά της το σήμα του τοπικού αθλητικού σωματείου, τσακώνεται για την ποπ μουσική, περιφέρεται με κλεμμένα αυτοκίνητα στην περιοχή και σχεδιάζει να ληστέψει το τοπικό περίπτερο με νεροπίστολο.

Και ξαφνικά ο νεαρός ήρωας βλέπει στην τηλεόραση μια άλλη συμμορία, πραγματική, που πυροβολεί με βαρύ οπλισμό. Η νέα πραγματικότητα της αριστερής τρομοκρατικής οργάνωσης RAF παίρνει στο κεφάλι του εντελώς διαφορετικές διαστάσεις και τον κάνει να χαθεί μέσα στη φαντασία του, ώσπου καταρρέει και συνέρχεται σε ένα θεραπευτήριο.

Η ιστορία του ήρωα συνυφαίνεται με αυτήν της Γερμανίας

Όπως σημειώνει η κριτική επιτροπή, το έργο του Φρανκ Βίτσελ είναι «ένα μυθιστόρημα που, με την καλύτερη έννοια του όρου, δεν σέβεται κανένα μέτρο». Επειδή στις σελίδες του η ιστορία της ενηλικίωσης του νεαρού από την επαρχία είναι συνυφασμένη με την πολιτική αφύπνιση της παλιάς Ομοσπονδιακής Γερμανίας, η οποία αρχίζει να αποτινάσσει τα βάρη της πρόσφατης μεταπολεμικής εποχής.

Το Βραβείο των Γερμανών Εκδοτών για το καλύτερο γερμανόγλωσσο μυθιστόρημα απονέμεται κάθε χρόνο στα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου της Φραγκφούρτης και συνοδεύεται από συνολικό χρηματικό έπαθλο 37.500 ευρώ. Ο νικητής λαμβάνει 25.000 και οι υπόλοιποι πέντε συγγραφείς της βραχείας λίστας των διεκδικητών του βραβείου λαμβάνουν έκαστος 2.500 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανεξάρτητη κριτική επιτροπή διάβασε τους τελευταίους πέντε μήνες 199 νεοεκδοθέντα μυθιστορήματα για να καταλήξει στη λίστα με τους έξι τελικούς υποψηφίους.

Ζίλκε Μπάρτλινκ / Άρης Καλτιριμτζής