Η παρέλαση του Σανκτ Μάρτιν - τα παιδιά καλωσορίζουν το χειμώνα

Ο άγιος Μαρτίνος ή Σανκτ Μάρτιν πέθανε σύμφωνα με την παράδοση στις 11 Νοεμβρίου του 397 στην Τουρ, όπου ήταν επίσκοπος.

Το 1997 γιορτάστηκαν τα 1600 χρόνια από το θάνατό του παρουσία του πάπα Ιωάννη-Παύλου του 2ου. Ο άγιος Μαρτίνος είναι ένας από τους αγαπημένους στρατιωτικούς αγίους της καθολικής εκκλησίας και από τους λίγους της πρώιμης χριστιανικής περιόδου που κηρύχθηκαν άγιοι χωρίς να μαρτυρήσουν.

Η παράδοση θέλει τον άγιο να μοιράζεται μέσα στο καταχείμωνο τον στρατιωτικό του χιτώνα με έναν ζητιάνο. Έτσι παριστάνεται και στην αγιογραφία: σαν Ρωμαίος ιππέας που σκίζει με το σπαθί το χιτώνα του στα δυο και χαρίζει τον μισό σε έναν ζητιάνο.

Αυτές τις μέρες στις γειτονιές της Ρηνανίας σχολεία και νηπιαγωγεία διασχίζουν τις συνοικίες ακολουθώντας τον Σανκτ Μάρτιν, έναν καβαλάρη ντυμένο με τη ρωμαϊκή στολή του λεγεωνάριου, και τραγουδώντας την περίφημη σκηνή της συνάντησής του με τον ζητιάνο.

Η παιδική παρέλαση με τα χρωματιστά φαναράκια

Η παρέλαση του Σανκτ Μάρτιν προετοιμάζεται στα σχολεία και στα νηπιαγωγεία τουλάχιστον επί ένα μήνα. Τα παιδιά φτιάχνουν μαζί με τους δασκάλους τους φαναράκια από διαφανές χρωματιστό χαρτί για να τους φωτίζουν το δρόμο στην παρέλαση, οι μητέρες φτιάχνουν ή μάλλον αγοράζουν τα καθιερωμένα «γλυκά ψωμάκια του Σανκτ Μάρτιν» και το σχολείο φροντίζει για την ημέρα της παρέλασης να βρει κάποιον εθελοντή αστυνομικό που με το άλογό του θα παραστήσει τον Σανκτ Μάρτιν.

Η χαρά των παιδιών είναι μεγάλη, αλλά και των γονιών που συμμετέχουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συνοδεύουν τα παιδιά τους κρατώντας αναμμένες δάδες. Οι περισσότεροι έχουν προσωπικές αναμνήσεις και ακολουθούν τα παιδιά τους με μεγάλη χαρά. Χαίρονται για την ομίχλη του Νοέμβρη, που τη φωτίζουν τα φαναράκια και οι αναμμένες δάδες, και για «τον Σανκτ Μάρτιν που σαν καβαλάρης οδηγεί την παρέλαση». Να μην λησμονούμε πως ο Νοέμβριος είναι ο μοιραίος μήνας στη γερμανική ιστορία, είναι ο μήνας των επαναστάσεων και των καταστροφών.

Οι παρελάσεις του Σανκτ Μάρτιν δεν γίνονται σε όλη τη Γερμανία. Οι περισσότερες γίνονται στη Ρηνανία και στη Νότια Γερμανία, στις κλασικές καθολικές περιοχές.

Η ψητή χήνα και…οι ειδωλολάτρες

Εκτός όμως από την παρέλαση με τα φαναράκια, τη φωτιά που ανάβουν στο προαύλιο του σχολείου, τα «γλυκά ψωμάκια» υπάρχει και η "χήνα του Αγίου Μαρτίνου", ένα νοστιμότατο φαγητό: χήνα ψημένη με μήλα, σταφίδες και κάστανα που συνοδεύεται από κόκκινο λάχανο βρασμένο με γαρίφαλα.

Η παράδοση λέει ότι ο Σανκτ Μάρτιν όταν ήταν στρατιώτης κρύφτηκε σε ένα στάβλο με χήνες για να μην τον βρουν οι εχθροί, αλλά οι χήνες έκαναν τόσο θόρυβο που τον πρόδοσαν.

Οι θρησκειολόγοι υποστηρίζουν ότι οι χήνες εντάχθηκαν στο βίο του αγίου από τους ειδωλολάτρες Φράγκους, Γότθους και Κέλτες, επειδή το όνομα του αγίου προέρχεται από το όνομα του Ρωμαίου θεού Mars (Άρης) που είχε σαν συνοδούς του χήνες. Ταυτόχρονα οι χήνες ήταν σύμβολο του θεού των γερμανικών φύλων Βόταν (Wotan) και συμβόλιζαν το πνεύμα της βλάστησης, δηλαδή την αλλαγή της εν όψει του χειμώνα.

Πέραν όμως από τη ιστορική και θεολογική ερμηνεία της γιορτής του Σανκτ Μάρτιν το πιο όμορφο στοιχείο του εθίμου είναι οι παιδικές φωνές που ακούγονται σε κάθε συνοικία της Ρηνανίας να καλωσορίζουν το χειμώνα τραγουδώντας στους δρόμους με τα φαναράκια τους: «Περπατώ στους δρόμους με το φαναράκι μου και τραγουδώ για τον Σανκτ Μάρτιν – εκεί ψηλά στον ουρανό φωτίζουν τα άστρα και εδώ στη γη εμείς…Πάω από σπίτι σε σπίτι για να πω τα νέα του Σανκτ Μάρτιν που έδωσε το μισό χιτώνα του στο ζητιάνο.»

Επιμέλεια: Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου