Η Ορέστεια του Καστελούτσι στη Γερμανία

Ο πατέρας θυσιάζει την κόρη του για χάρη του πολέμου, η σύζυγος σκοτώνει τον άντρα της και ο γιος τη μητέρα του. Η Ορέστεια του Αισχύλου θα μπορούσε να θεωρηθεί η πιο άγρια τριλογία της ευρωπαϊκής δραματουργίας. Πολύ περισσότερο, όταν την σκηνοθεσία υπογράφει ο Ρομέο Καστελούτσι, το τρομερό παιδί της ιταλικής θεατρικής πρωτοπορίας.

Ο Ρομέο Καστελούτσι, ο οποίος αρκετές φορές έχει παρουσιάσει παραστάσεις του στην Αθήνα, αναβιώνει την Ορέστεια έτσι όπως την σκηνοθέτησε πριν από περίπου 20 χρόνια και τράβηξε το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Την νέα – παλαιά εκδοχή παρουσιάζει αυτές τις ημέρες ο ιταλός σκηνοθέτης στο διεθνές φεστιβάλ θεάτρου του Ρεκλινγκχάουζεν.

Τον ζωντανό Αγαμέμνονα υποδύεται ένας ηθοποιός με σύνδρομο down, ενώ τον νεκρό Αγαμέμνονα υποδύεται ένας τράγος που κρέμεται από ένα τσιγκέλι. Ο Ορέστης, για να εκδικηθεί τη μητέρα του, υποστηρίζεται από τον Πυλάδη. Ο φίλος και σύντροφός του φοράει στον Ορέστη ένα τσίγκινο γάντι, το οποίο συνδέεται από ένα λάστιχο με το στήθος του τράγου, που ήταν κάποτε ο πατέρας του.

Ο τράγος σε αυτή τη σκηνοθεσία δεν είναι αληθινός. Καινούργια είναι επίσης τα ηχητικά χαλιά. Κατά τα λοιπά, όλα είναι όπως το 1995. Συμμετέχουν πέντε πίθηκοι, δυο άλογα, ένας γάιδαρος και ένας άνθρωπος ντυμένος λαγός, τον οποίο στο πρώτο μισό της παράστασης χτυπάνε αλύπητα. Το έργο συμπληρώνεται από καρέκλες που εκτοξεύονται, από αέρια που αναδύονται, από σκουριασμένες μηχανές.

Η βία απασχολεί πάντα τον Καστελούτσι

Άνθρωποι, μηχανές και ζώα δεν μπερδεύονται μεταξύ τους τυχαία. Οι μηχανές, τα ζώα και τα υλικά αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία του ανθρώπου. Ένα αναπόσπαστο στοιχείο για τις τραγωδίες του Καστελούτσι.

Κάποιες φορές η εκφορά του λόγου γίνεται πολύ περίεργη. Μιλάνε παράξενα όπως ο τεράστιος λαγός. «Δεν υπάρχει κάθαρση στο δράμα» λέει ο Καστελούτσι, ο οποίος αποκαλεί το έργο του «οργανική κωμωδία». «Το μόνο που μπορεί πραγματικά να απελευθερώσει, είναι ένα υστερικό γέλιο» υποστηρίζει.

Όσο για τον λόγο που τον οδήγησε να ανεβάσει και πάλι το έργο του μετά από 20 χρόνια, η απάντηση είναι πολύ απλή. Του το ζήτησε ένα φεστιβάλ στο Παρίσι πέρυσι καταρχάς, εξηγεί ο Ιταλός σκηνοθέτης, και αποδέχθηκε το πείραμα να διηγηθεί τα πάντα όπως και τότε.

Δεν θα το επαναλάμβανε ωστόσο, όπως λέει. Το θέμα της βίας εξακολουθεί πάντα να τον απασχολεί. Σήμερα όμως θα το διηγούνταν διαφορετικά, με λιγότερη σαφήνεια «και περισσότερο κάτω από την επιφάνεια».

Φάμπιαν Μέι / Μαρία Ρηγούτσου