Η νέα πρόεδρος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου

Κοντό, άσπρο μαλλί, παντελόνι τζιν, αδιάβροχο μπουφάν και με κράνος ποδηλατιστή στο χέρι. Με αυτή την εμφάνιση η Φριντερίκε Φλες δεν παρουσιάζεται μόνο στο στούντιο της Deutsche Welle. Με το ίδιο ακριβώς παρουσιαστικό επισκέφτηκε το ίδιο πρωί τη διεύθυνση του Γερμανικού Μουσείου και το υπουργείο Παιδείας και Έρευνας, για να διαπραγματευτεί τη χρηματοδότηση ενός ερευνητικού προγράμματος. Και εδώ ακριβώς εντοπίζεται το μεγάλο ατού της 46χρονης Φριντερίκε Φλες, δηλαδή στις διοικητικές της ικανότητες, οι οποίες τις έδωσαν το χαρακτηρισμό «μάνατζερ της αρχαιολογίας».

Λύση στο αδιέξοδο των επιχορηγήσεων: οι κοινές πρωτοβουλίες και η κοινή επιστημονική δράση

Η κ. Φλες υποστηρίζει ότι οι ικανότητες ενός μάνατζερ είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ απαραίτητες: «Πάντα έπρεπε οι πρόεδροι του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου να διαθέτουν οργανωτικές ικανότητες και να είναι σε θέση να επικοινωνούν με τους διάφορους χρηματοδότες των ερευνητικών προγραμμάτων. Επειδή όμως στο μεταξύ έχουν αλλάξει οι συνθήκες τόσο για τα επιστημονικά ιδρύματα, όσο και για τα πανεπιστήμια, απαιτούνται και άλλες ικανότητες. Για να τα διοικείς θα πρέπει να έχεις αποκτήσεις εμπειρίες από όλο το φάσμα του επιστημονικού μάνατζμεντ. Χωρίς αυτές δεν είσαι σε θέση να ανταποκριθείς.»

Αυτές τις απόκτησε η Φριντερίκε Φλες σχεδόν αναγκαστικά, όταν το 2003, σε ηλικία 39 ετών, έγινε τακτική καθηγήτρια. Τότε το τμήμα αρχαιολογίας του Ελεύθερου Πανεπιστημίου απειλούνταν με περικοπές και συρρίκνωση. Αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία η κ. Φλες ήρθε σε επαφή με τους υπεύθυνους σε διάφορα τμήματα του Ελεύθερου Πανεπιστημίου, αλλά και του Χούμπολντ, όπως επίσης και με άλλα επιστημονικά ινστιτούτα της περιοχής.

Το σχέδιο «Τόποι – Διαμόρφωση και μετεξέλιξη του χώρου και της γνώσης σε αρχαίους πολιτισμούς» που κατέθεσε η ομάδα πρωτοβουλίας ήταν μια από τις λίγες προτάσεις που κατάφεραν να ενταχθουν στο «πρόγραμμα αριστείας» της γερμανικής κυβέρνησης. Από το 2007 ως το 2012 το σχέδιο «Τόποι» χρηματοδοτείται ετησίως με 5,6 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό εξασφαλίζει θέσεις εργασίας σε 60 επιστημονικούς συνεργάτες, 70 μεταπτυχιακές υποτροφίες και πολλές νέες θέσεις καθηγητών στα δύο πανεπιστήμια.

Στο επίκεντρο οι χώρες του «κλασικού πολιτισμού»

Στο μέλλον η κ. Φλες θα ήθελε να προωθήσει ανάλογες πρωτοβουλίες και σε ευρωπαϊκό επίπεδο: «Θα πρέπει να εργαστούμε εντατικά ώστε να πραγματοποιήσουμε με τους Ευρωπαίους εταίρους μας κοινά προγράμματα. Αναφέρω εδώ ως παράδειγμα το κοινό ερευνητικό πρόγραμμα Limes, δηλαδή τα τείχη και οχυρωματικά έργα στα σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Σε αυτή την έρευνα συμμετείχαν επιστήμονες από τη Βρετανία ως τα Βαλκάνια. Φαντάζομαι ότι κάτι ανάλογο θα μπορούσαμε να κάνουμε και για το μεσογειακό χώρο.»

Η Μεσόγειος, διαβεβαιώνει η καθηγήτρια Φλες, θα παραμείνει το κέντρο βάρους των δραστηριοτήτων του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου. Και αυτό παρότι οι 120 συνεργάτες του συμμετέχουν σε ανασκαφές σε 33 χώρες του κόσμου - από τη Μογγολία μέχρι το Περού. Και αυτό διότι «Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος εξακολουθούν να βρίσκονται οι αποκαλούμενες κλασικές χώρες. Δηλαδή όλες οι χώρες που στην αρχαιότητα βρισκόταν υπό την επιρροή του ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού.»

Η κ. Φλες γνωρίζει βέβαια για τις δραστηριότητες του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου σε εννέα διαφορετικά σημεία στην Ελλάδα, πχ. στην Αίγινα, στον Κεραμεικό ή στο Καλαπόδι ή ίδια όμως δεν είχε ακόμη την ευκαιρία να συμμετέχει σε αυτές της ανασκαφές, αλλά εκδηλώνει ενδιαφέρον να το κάνει: «Έχω εργαστεί στην Ισπανία, για μεγάλο διάστημα στην Κριμαία και αυτή την εποχή συμμετέχω σε ανασκαφές στην Τουρκία. Είναι όμως αυτονόητο ότι στη νέα μου θέση θα συμμετέχω και σε ανασκαφές στην Ελλάδα, όπως και ο σημερινός πρόεδρος του Ινστιτούτου, ο οποίος αυτό το διάστημα βρίσκεται στην Αρχαία Ολυμπία.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο