Η «μετά – Αραφάτ» εποχή: Τί μέλλει γενέσθαι;
6 Νοεμβρίου 2004
�στινιακό κράτος. Την ίδια ώρα σε επιφυλακή βρίσκονται οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, έτοιμες να αντιμετωπίσουν τυχόν αναταραχές σε περίπτωση θανάτου του παλαιστίνιου προέδρου...
Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή πάντως, σύμφωνα με αναλυτές, είναι το γεγονός ότι ο Αραφάτ δεν έχει προετοιμάσει την διαδοχή του. Το βασικό ερώτημα λοιπόν τώρα, τί θα φέρει η μετά - Αραφάτ εποχή στα παλαιστινιακά εδάφη, ποιές ομάδες θα επικρατήσουν και θα έχουν το πάνω χέρι στις διαδικασίες διαδοχής; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά ζητήσαμε από τον Μάρτιν Μπεκ, από το Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Αμβούργου, ο οποίος μίλησε στο πρόγραμμά μας:
«Το βασικότερο αυτή τη στιγμή είναι το θέμα της νομιμότητας. Δεν θα υπάρξει ένας νόμιμος διάδοχος του Αραφάτ, ακόμη και εάν αναλάβει κάποιος από τον πολύ στενό του κύκλο, καθώς δεν θα έχει την στήριξη που χρειάζεται από τον παλαιστινιακό λαό. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι εδώ και χρόνια έχει μπει ένα ‘φρένο’ στις εκλογές με αποτέλεσμα πολλοί Παλαιστίνιοι που έχουν σήμερα ουσιαστικά την εξουσία στα χέρια τους να μην εκπροσωπούνται σε οργανώσεις που θα αναδείξουν και τον νέο πρόεδρο».
Ποιές πολιτικές ομάδες όμως συναγωνίζονται τώρα για την κατάκτηση της εξουσίας; Ποιές θα έχουν το πάνω χέρι στις διαδικασίες διαδοχής; ρωτήσαμε τον κ. Μπεκ:
«Από τη μία έχουμε την ηγεσία της PLO και από την άλλη τους Ισλαμιστές, ωστόσο ο διαχωρισμός αυτός είναι πολύ απλός και εύκολος για να περιγράψει την πραγματική κατάσταση. Ακόμη και μέσα στο κόμμα του Αραφάτ, τη Φατάχ, υπάρχουν μεγάλες συγκρούσεις. Η νέα γενιά, που θεωρούνται οι ακτιβιστές του κόμματος, δεν εκπροσωπούνται στον αριθμό που θα έπρεπε σε πολιτικό επίπεδο, καθώς τα τελευταία χρόνια δεν έγιναν εκλογές».
Μπορεί ο παλαιστίνιος πρόεδρος να μην έχει προετοιμάσει τη διαδοχή του, ωστόσο το μεγάλο ερώτημα παραμένει εάν υπάρχει σήμερα κάποιος που θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον Αραφάτ;
«Όχι», απαντά κατηγορηματικά ο κ. Μπεκ, «γιατί αυτό θα προϋπέθετε ότι η νομιμότητα της εξουσίας του Αραφάτ μπορεί να μεταβιβάζεται και αυτό δεν ισχύει. Όλοι αυτοί που αποτελούν το σημερινό περιβάλλον του Αραφάτ, τον στενό του κύκλο, θεωρούνται τόσο αντιλαϊκοί, που κανείς δεν τους θεωρεί ικανούς να καταφέρουν όσα κατάφερε ο ίδιος ο Αραφάτ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ο Αραφάτ κατάφερνε πάντα να κρύβει τις όποιες συγκρούσεις, τώρα όμως θα ξεσπάσουν αργά ή γρήγορα. Το θέμα είναι πώς μπορεί κανείς να περιορίσει αυτές τις συγκρούσεις: Μέσω εκλογών ή, όπως φοβάμαι ότι θα συμβεί, με τη χρήση βίας;»
Σύμφωνα με τον ειδικό για θέματα που άπτονται της Εγγύς Ανατολής, βασικό μέλημα θα πρέπει να είναι τώρα να λυθεί αρχικά το ζήτημα μέσα στις ίδιες τις παλαιστινιακές τάξεις και έπειτα να υπάρξει μία προσπάθεια να πεισθεί τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ για την αναγκαιότητα διεξαγωγής εκλογών. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπεκ, ο διάδοχος του Αραφάτ έχει ανάγκη από τη στήριξη των Ισραηλινών:
«Πρέπει να γίνουν εκλογές και αυτές μπορούν να διεξαχθούν μόνον εάν το Ισραήλ προχωρήσει σε μία έστω προσωρινή χαλάρωση της πολιτικής κατοχής. Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί καν να μετακινηθεί κανείς με ασφάλεια από τη μία πόλη στην άλλη. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, ένας προεκλογικός αγώνας και πόσο μάλιστα η προσέλευση των ίδιων των Παλαιστινίων στις κάλπες είναι αδιανόητα».
Ως ένδειξη καλής θέλησης, καταλήγει ο Μπεκ, το Ισραήλ θα μπορούσε να επιτρέψει την ταφή του Αραφάτ στην Ιερουσαλήμ, ωστόσο μέχρι στιγμής και από ότι φαίνεται ο Σαρόν δεν είναι διατεθειμένος να δώσει το «πράσινο φως», κάτι που θα οδηγήσει χωρίς αμφιβολία σε συγκρούσεις, καθώς το ζήτημα αυτό είναι υψίστης σημασίας για όλους τους Παλαιστινίους.