Η Μέρκελ θα συνεχίσει, αλλά με άλλο εταίρο

Η Άγκελα Μέρκελ παραμένει στην καγκελαρία, η κυβέρνησή της ωστόσο θα αλλάξει. Η κυβερνητική εντολή δόθηκε στο Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της καγκελαρίου, οι Φιλελεύθεροι ωστόσο, ο σημερινός κυβερνητικός εταίρος εξοβελίστηκε από το κοινοβούλιο. Το πιθανότερο σενάριο αυτή τη στιγμή είναι ένας κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών.

Το προβάδισμα που έχει πάντα ως εκ της θέσεώς του ένας καγκελάριος στον προεκλογικό αγώνα ήταν κάτι παραπάνω από σαφές για τη Μέρκελ με άμεσα ωφελημένο το κόμμα της που σημείωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία της τελευταίας εικοσαετίας. Την ίδια στιγμή το εκλογικό αποτέλεσμα σήμανε την ιστορική κατολίσθηση του μικρού κυβερνητικού εταίρου που συμμετείχαν στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο από το 1949 και τώρα μένουν εκτός νυμφώνος.

Πιθανή μια πολιτική Μέρκελ με τους Σοσιαλδημοκράτες

Είναι προφανές ότι οι επιτυχίες του κυβερνητικού συνασπισμού χρεώθηκαν από τους ψηφοφόρους προσωπικά στην καγκελάριο. Η Γερμανία έχει τη χαμηλότερη ανεργία στην Ευρώπη, σταθερή οικονομική ανάπτυξη, χαμηλό δημόσιο χρέος. Κι αυτά χωρίς να υφίστανται θυσίες οι περισσότεροι Γερμανοί. Αυτή η συνταγή έπεισε τους ψηφοφόρους που ήθελαν συνέχεια, σταθερότητα και ασφάλεια. Αυτό το τρίπτυχο φέρει το όνομα Άγκελα Μέρκελ. Μετά από οκτώ χρόνια στην καγκελαρία οφείλει κανείς να της αναγνωρίσει ότι είναι μια αξιόλογη διαχειρίστρια της εξουσίας. Κατάφερε να πάρει μια σειρά μεγάλα θέματα από τα χέρια της αντιπολίτευσης, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, οικονομική ελάφρυνση των οικογενειών, κατάργηση της στρατιωτικής θητείας, έναρξη μιας στροφής στην ενεργειακή πολιτική, όχι ανάμιξη στη Λιβύη και τη Συρία. Ο κυβερνητικός συνασπισμός της τελευταίας τετραετίας υπό την Άγκελα Μέρκελ ήταν κατ’ όνομα «συντηρητικός», αλλά επί της ουσίας ασκούσε συχνά σοσιαλδημοκρατική, ακόμα και πράσινη πολιτική. Ωμός ρεαλισμός, αυτό είναι το στιλ Μέρκελ και είναι δημοφιλές!

Για την ίδια και μάλλον και για τους οπαδούς της η συνέχιση αυτής της πολιτικής στα πλαίσια ενός μεγάλου συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες δεν θα συνιστούσε πρόβλημα. Αντίθετα μάλιστα η συμμετοχή των Σοσιαλδημοκρατών σε μια νέα κυβέρνηση θα έκαμπτε τις αντιστάσεις που προβάλλει σήμερα στο νομοθετικό έργο το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, στο οποίο εκπροσωπούνται τα ομόσπονδα κρατίδια και στο οποίο Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι διαθέτουν την πλειοψηφία.

Διάβρωση του κομματικού συστήματος

Το πολιτικό τοπίο στη Γερμανία αλλάζει. Οι συντεταγμένες διαφοροποιήθηκαν. Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι δεν μπορούν να είναι ευχαριστημένοι. Παρά την ανάκαμψη του υποψηφίου καγκελαρίου των Σοσιαλδημοκρατών Πέερ Στάινμπρουκ τις τελευταίες εβδομάδες, το κόμμα επωφελήθηκε ελάχιστες ποσοστιαίες μονάδες. Στην πραγματικότητα το ιστορικό SPD παλεύει να διατηρήσει το καθεστώς ενός μεγάλου λαϊκού κόμματος. Από τη μια η καγκελάριος αξιοποίησε η ίδια σοσιαλδημοκρατικά θέματα κι από την άλλη το SPD δεν προώθησε καινούργια. Εικοσιπέντε χρόνια μετά τη γερμανική επανένωση η Αριστερά, που αρχικά προέκυψε ως διάδοχο σχήμα του ανατολικογερμανικού ΚΚ, είναι το τρίτο σε δύναμη κόμμα. Άλλα μικρά κόμματα έδειξαν πιο ξεκάθαρο προφίλ. Κυρίως η ευρωσκεπτικιστική «Εναλλακτική Επιλογή για τη Γερμανία» (AfD) συγκέντρωσε ψήφους διαμαρτυρίας και απογοήτευσης.

Το τέλος της θαλπωρής

Ο συσχετισμός των δυνάμεων άλλαξε ριζικά. Αλλά πού οφείλεται αυτή η εξέλιξη; Πολλά κόμματα, κυρίως οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι, ήταν αφοσιωμένα κυρίως στα δικά τους προβλήματα. Ματαιόδοξες συζητήσεις για το ποιος θα πάρει ποια θέση και αντιλαϊκά θέματα, όπως αυξήσεις της φορολογίας, απώθησαν τους ψηφοφόρους. Ο προεκλογικός αγώνας κύλησε χωρίς πάθη και διενέξεις. Αποτέλεσμα αυτής της ομογενοποιημένης πολιτικής χωρίς στοιχεία αισθητής διαφοροποίησης ήταν και το γεγονός ότι ο ένας στους τρεις Γερμανούς δεν ήξερε τι θα ψηφίσει λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες. Τόσο η καγκελάριος όσο και η αντιπολίτευση παρουσίασαν την πολιτική τους σαν παροχή υπηρεσιών στον εκλογέα και η πολιτική αντιπαράθεση υποκαταστάθηκε από τη διαφήμιση του πολιτικού προϊόντος. Αυτό δεν αφορά μόνο τη Γερμανία, πάντως η πολιτική είναι λιγότερο πολιτική από ό, τι στο παρελθόν. Εν έτει 2013 η Γερμανία προτίμησε τη θαλπωρή αντί της πολιτικής διαμάχης.

Τα ερωτήματα του αύριο ζητούν απαντήσεις

Οι γερμανικές εκλογές θεωρήθηκαν σε πολλές γειτονικές χώρες και σε χώρες που πλήττονται από την κρίση κρίσιμες για το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης. Πολλοί περιμένουν για παράδειγμα από έναν Μεγάλο Συνασπισμό στο Βερολίνο μια λιγότερο αυστηρή γραμμή για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης.

Παράλληλα όμως οι εκλογές αυτές είναι καίριες και για το μέλλον της ίδιας της Γερμανίας. Πώς θα διασφαλιστούν οι συντάξεις σε μια Γερμανία με γηράσκοντα πληθυσμό; Πώς θα χρηματοδοτηθεί η αλλαγή της ενεργειακής πολιτικής; Πώς θα χειριστούμε το συριακό πρόβλημα; Και τελικά ποιο είναι το όραμά μας για τη διευρυμένη Ευρώπη, ανεξάρτητα από τη διαχείριση της επίκαιρης κρίσης; Οι πολιτικές προσδοκίες από τη Γερμανία για όλα αυτά είναι μεγαλύτερες από όσο θέλουν να παραδεχθούν οι υπεύθυνοι. Δεν αρκεί η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και η τέταρτη διεθνώς να επαναπαύεται στις δάφνες της επιτυχίας της. Ήρθε η ώρα να πολιτικοποιηθεί και πάλι η πολιτική! Και ήρθε η ώρα για τη νέα κυβέρνηση όχι απλά να διαχειριστεί, αλλά να διαμορφώσει πολιτικά τη σημερινή Γερμανία.

Ute Schaeffer / Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης