Η Ιωάννα Καρυστιάνη στη Γερμανία

Πόση αλήθεια αντέχει μια σχέση; Γιατί καμιά φορά θέλουμε να κρύψουμε τις ήττες μας ακόμα και από τους πιο δικούς μας ανθρώπους; Γιατί η μοναξιά την απασχολεί τόσο πολύ;

Αυτές ήταν κάποιες μόνο από τις ερωτήσεις που έθεσε στην Ιωάννα Καρυστιάνη, το γερμανόφωνο στην πλειονότητά του κοινό στη Βόννη. Η Ιωάννα Καρυστιάνη βρέθηκε στη Γερμανία τις προηγούμενες ημέρες για μια σειρά αναγνώσεων. Ξεκίνησε από τη Βόννη, συνέχισε στο Βερολίνο, αργότερα πήγε στη Βαϊμάρη και κατέληξε στο Μόναχο, παρουσιάζοντας το τρίτο της βιβλίο, το οποίο εκδόθηκε από τον μεγάλο εκδοτικό οίκο Suhrkamp και μεταφράστηκε από την Μιχαέλα Πρίντζιγκερ.

«Τα μάτια της θάλασσας» είναι ο γερμανικός τίτλος του βιβλίου που στα ελληνικά κυκλοφορεί με τον τίτλο «Σουέλ» από τις εκδόσεις Καστανιώτη και σημαίνει στη γλώσσα των ναυτικών σε όλο τον κόσμο, το αθόρυβο, βουβό κύμα του ωκεανού. Ένα βιβλίο, το οποίο μέσα από τη ζωή ενός γέρου θαλασσόλυκου μιλάει για τις σχέσεις με την οικογένεια, την αγάπη, τη μοναξιά, αλλά που κυρίως στόχο είχε να ‘αποποινικοποιήσει τα γηρατειά’, όπως χαρακτηριστικά είπε στο γερμανόφωνο κοινό της η Ιωάννα Καρυστιάνη. Τι σημαίνει όμως να ‘αποποινικοποιήσει τα γηρατειά’; «Αισθάνομαι ότι ζούμε μια πολύ σκληρή κοινωνική πραγματικότητα που καταδικάζει τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας να μείνουν στο περιθώριο, υποβάλλοντάς τους σε απανωτές πρόβες θανάτου. Αυτό για μένα είναι αβάσταχτο. Πιστεύω πως η λυδία λίθος του πολιτισμού είναι ο τρόπος που συμπεριφέρεται μια κοινωνία στους απόμαχους της ζωής», υπογραμμίζει η Ιωάννα Καρυστιάνη.

Με γιούργιες δεν κατακτώνται οι αγορές

Η Ιωάννα Καρυστιάνη γνωρίζει πλέον το γερμανικό κοινό και αυτό με τη σειρά του το έργο της. Μετά τη «Μικρά Αγγλια» που εκδόθηκε το 2001 και το «Κουστούμι στο χώμα» που εκδόθηκε το 2003 από τον Suhrkamp, τώρα έρχεται ακόμα ένα βιβλίο να προστεθεί. Διακρίνει άραγε διαφορές σε αυτά που απασχολούν το γερμανικό από αυτά που απασχολούν το ελληνικό κοινό ή τα προβλήματα είναι πανανθρώπινα; «Νομίζω πως είναι τα παναθρώπινα. Γιατί υπάρχει μοναξιά ή συντροφικότητα και στη Γερμανία και στην Ελλάδα και στην Ιταλία και σε χώρες της Αφρικής ή της Ασίας. Διαφέρει πολλές φορές το περιβάλλον και οι αιτίες μπορεί να είναι μια ή περισσότερες. Ως βίωμα όμως, η σφοδρή μοναξιά ως αίσθηση ότι μπορεί να ζεις με ένα πλήθος σε ένα τόπο, αλλά τελικά είσαι μόνος σου και όλοι απουσιάζουν από σένα και εσύ από τους άλλους, είναι κάτι τρομερό και κοινό στους ανθρώπους», απαντά η συγγραφέας.

Η Ιωάννα Καρυστιάνη είναι μια από τους λίγους Έλληνες συγγραφείς, η οποία κατάφερε να κατακτήσει τη γερμανική αγορά. Το 2001, όταν η Ελλάδα ήταν τιμώμενη χώρα στην έκθεση βιβλίου της Φραγκφούρτης, η χώρα μας είχε μεγαλεπήβολα σχέδια, τα οποία στην πορεία δεν φάνηκε να πραγματοποιούνται. Τι πήγε στραβά;

«Με τον τρόπο που έχουμε μάθει καλά εμείς εκεί στην Ελλάδα, ότι δεν πετυχαίνονται με γιούργες τα σταθερά και καλά αποτελέσματα. Ήταν μια έξοδος του Μεσολογγίου που επιχειρήσαμε τότε με πολλά βιβλία, η οποία έμεινε στη μέση γιατί δεν υπήρχε η οργάνωση, μεθοδικότητα, επιμονή και υπομονή».

Είναι πάντα μεγάλη η αγωνία του δημιουργού

Ένας σίγουρος τρόπος να προσμετρήσει κανείς την επιτυχία – τουλάχιστον την εμπορική - είναι οι πωλήσεις. Η Ιωάννα Καρυστιάνη έχει καταφέρει πάντως και να πουλάει, αλλά και να κερδίσει το κοινό και τους κριτικούς. Τώρα τι ονειρεύεται;

«Τίποτα δεν είναι δεδομένο. Οι συγγραφείς και άλλοι άνθρωποι από το χώρο της τέχνης – μουσικοί, σκηνοθέτες – με κάθε επόμενη δουλειά πρέπει να αποδεικνύουμε από την αρχή πως αξίζει το πόνημα, το γραπτό, το έργο μας. Δεν είναι μια και έξω που καθαρίζεις για όλη την υπόλοιπη ζωή σου. Η αγωνία είναι πάντα πολύ μεγάλη», καταλήγει η Ιωάννα Καρυστιάνη.

Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος