Η Δύση μειώνει τις αμυντικές δαπάνες

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα έσοδα της βιομηχανίας εξοπλισμών μειώθηκαν κατά 1,9 %. Αυτό όμως οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ μείωσαν τις δαπάνες τους, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση από το Ιράκ. Εάν δεν γίνονται αυτές οι μειώσεις εκ μέρους των Αμερικανών, τότε οι συνολικές παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες θα είχαν αυξηθεί το 2013, υπογραμμίζεται στην έκθεση του Sipri.

Στην ετήσια έκθεσή του, το ινστιτούτο συλλέγει και παρουσιάζει όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες που αφορούν τις εξοπλιστικές δαπάνες, όχι μόνον τα έξοδα για την αγορά όπλων και οπλικών συστημάτων αλλά και τα έξοδα προσωπικού και διοικητικά έξοδα, τις δαπάνες για την έρευνα κ.α. Το 2013 οι περισσότερες χώρες κατέγραψαν αύξηση των σχετικών δαπανών.

Οι περικοπές δεν αφορούν όμως μόνον τις ΗΠΑ. Στις χώρες της δυτικής Ευρώπης, που είναι μέλη του ΝΑΤΟ, οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν εξαιτίας της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων, με εξαίρεση την Πολωνία και τη Γερμανία.

Αύξηση ρωσικών δαπανών

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τη Ρωσία: για πρώτη φορά τα τελευταία 15 χρόνια, το ποσοστό των αμυντικών δαπανών της Μόσχας επί του ΑΕΠ είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο αμερικανικό. Όπως σημειώνει ο καθηγητής Μίχαελ Μπρεζόσκα, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη και την Πολιτική Ασφαλείας στο Αμβούργο, «η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η Ρωσία καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να αυξήσει τη στρατιωτική της ισχύ».

Ο ειδικός υπενθυμίζει ότι η Ρωσία παραμένει η δεύτερη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη, ενώ ο ρωσικός στρατός συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους του κόσμου. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, όσον αφορά τον εξοπλισμό των στρατευμάτων της, η Ρωσία θεωρείται μάλλον μια «μεσαία δύναμη».

Στη συνολική κατάταξη του Sipri, η Ρωσία καταλαμβάνει την τρίτη θέση. Στη δεύτερη βρίσκεται η Κίνα, για την οποία βέβαια δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, παρά μόνον εκτιμήσεις.

Η ασιατική υπερδύναμη

Τα στοιχεία από την Κίνα είναι αρκετά ασαφή, σχολιάζει ο Σάμουελ Πέρλο-Φρίμαν, επικεφαλής της έρευνας του Sipri. Όπως εξηγεί ο ειδικός, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πει κανείς ποιους τομείς καλύπτουν οι κινεζικές στρατιωτικές δαπάνες. Η αύξηση των αμυντικών δαπανών του Πεκίνου κατά 7,4 % σημαίνει, μεταξύ άλλων, αύξηση των απολαβών αλλά και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τους στρατιώτες. «Αυξάνουν όμως και τις δαπάνες για την αγορά όπλων και την εκπαίδευση των στρατευμάτων τους».

Αδιαφάνεια στην Εγγύς Ανατολή

Στην Εγγύς Ανατολή ο τζίρος των πωλήσεων όπλων και στρατιωτικών εξοπλισμών αυξήθηκε και το 2013. Η εξέλιξη επιβεβαιώνει την τάση των τελευταίων χρόνων και τα αίτια δεν θα πρέπει να αναζητηθούν μόνον στην εύθραυστη κατάσταση στο πεδίο της ασφαλείας αλλά και στα συνεχιζόμενα υψηλά πετρελαϊκά έσοδα. Στη λίστα των χωρών με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες, η Σαουδική Αραβία καταλαμβάνει την τέταρτη θέση.

Για πολλές χώρες της περιοχής όμως δεν υπάρχουν ασφαλή στοιχεία. Για το Ιράν, το Κατάρ, τη Συρία, την Υεμένη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για την περασμένη χρονιά.

Αφρική και Κεντρική Αμερική

Σε σύγκριση με την περασμένη χρονιά, οι χώρες της Αφρικής καταγράφουν για το 2013 αύξηση των δαπανών κατά 8,3 %. Η Αγκόλα δαπανά, στο μεταξύ, περισσότερα από τη Νότια Αφρική, ενώ η Αλγερία εξακολουθεί να επενδύει σημαντικό μέρος των εσόδων από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στις ένοπλες δυνάμεις της. Το 2013 ξεπέρασαν, σύμφωνα με το Sipri, τα 10 δισ. δολάρια, τα περισσότερα που έχει ξοδέψει ποτέ αφρικανική χώρα στο εν λόγω πεδίο.

Σημαντική είναι η αύξηση των αμυντικών δαπανών και στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, και κυρίως στη Νικαράγουα, τη Γουατεμάλα και την Ονδούρα. Αυτό οφείλεται κυρίως στον πόλεμο εναντίον των καρτέλ ναρκωτικών, σύμφωνα με τους ειδικούς. Συνολικά στις χώρες της Λατινικής Αμερικής όμως, η αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι μάλλον αμελητέα.

Helle Jeppesen / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος